Dyskusje na temat unijnego budżetu

W ostatnich tygodniach na forum unijnym intensywnie omawiane są kwestie przepisów wiążących wypłaty unijnych funduszy z wystąpieniem naruszeń w obszarze praworządności. W listopadzie prezydencja niemiecka w Radzie UE przedstawiła wynegocjowany z Parlamentem Europejskim projekt rozporządzenia w sprawie ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich. Projekt ten został zatwierdzony przez ambasadorów państw członkowskich UE przy sprzeciwie Polski i Węgier. W efekcie Polska i Węgry nie wyraziły poparcia dla całego pakietu finansowego, który obejmuje wieloletni budżet UE na lata 2021-2027. Z brakiem poparcia spotkał się również tzw. Fundusz Odbudowy, zawierający nadzwyczajne środki przeznaczone na zwalczanie skutków kryzysu związanego z pandemią koronawirusa.

Stanowisko Polski w sprawie budżetu UE

Polska konsekwentnie stoi na stanowisku, że regulacje unijne muszą być zgodne z traktatami i decyzjami podjętymi na forum Rady Europejskiej oraz gwarantować pewność prawną. Ewentualne rozporządzenie dotyczące ochrony budżetu UE powinno zapewniać skuteczne zapobieganie nadużyciom i nieprawidłowościom finansowym. Aktualny projekt rozporządzenia nie gwarantuje tej pewności. Zawarte w nim kryteria są ogólne i podatne na bardzo szeroką interpretację. Stanowi to odejście od zasady, zgodnie z którą sankcja musi być oparta na konkretnym naruszeniu konkretnego prawa. Polska popiera dokładne kontrolowanie rzetelności wydatkowania unijnych zasobów finansowych. Kontrola ta powinna być skrupulatna i oparta o surowe kryteria. Nie może jednak – pod pretekstem ochrony praworządności – odbywać się w oparciu o swobodną ocenę, oderwaną od weryfikowalnych dowodów.

Polska oczekuje dalszych prac pozwalających na możliwie szybkie wynegocjowanie rozwiązania, które zagwarantuje prawa wszystkich państw członkowskich oraz poszanowanie procedur Traktatowych.

Wspólna deklaracja Polski i Węgier

26 listopada premierzy Polski i Węgier przyjęli wspólną deklarację. Podkreślają w niej w wolę poszukiwania rozwiązań, które pozwolą jak najszybciej udostępnić niezbędne środki finansowe dla wszystkich państw członkowskich. Premierzy Polski i Węgier są gotowi do pomocy w rozwiązaniu obecnej sytuacji, w duchu lojalnej współpracy i solidarności. Zarazem jednak oczekują istotnych zmian obecnie proponowanego mechanizmu. W sytuacji pilnie potrzebnych środków na odbudowę po kryzysie związanym z pandemią, Polska i Węgry postulują ograniczenie zakresu warunkowości budżetowej do ochrony interesów finansowych Unii, zgodnie z lipcowymi ustaleniami Rady Europejskiej. Kwestia ustanowienia związku pomiędzy zasadą praworządności a interesami finansowymi Unii powinna być ponownie przedmiotem rozmów liderów państw członkowskich Unii Europejskiej na forum Rady Europejskiej. W przypadku podjęcia decyzji o ustanowieniu takiego związku należy rozważyć podjęcie działań w celu wynegocjowania odpowiednich zmian w Traktatach.

Rzecznik Prasowy Rządu Piotr Müller