Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. I. J. Paderewskiego w Tarnowskich Górach

Historia tarnogórskiej Szkoły Muzycznej oparta została o teksty źródłowe, zawarte w Księdze Pamiątkowej Towarzystwa Muzycznego im. Stanisława Moniuszki w Tarnow­skich Górach z okresu powojennego, w protokołach rad pedagogicznych szkoły oraz w Kronice Szkoły, liczącej dwa opasłe tomy o formacie 50 x 30 cm. Wiele dodatko­wych informacji o życiu kulturalnym miasta, próbach two­rzenia szkolnictwa muzycznego w okresie międzywojen­nym i w czasie okupacji przekazali Panowie Jerzy Po­śpiech, Mieczysław Kaczmarczyk i Józef Szwed. Wiedzę tę poszerzyły notatki prasowe w czasopismach i dzienni­kach przedwojennych. O szkole powstały też trzy prace magisterskie, których autorkami są nasze absolwentki: Ciołczyk Bożena, Skwarska Anna i Skoczylas Wioletta.

Pisząc o losach tarnogórskiej Szkoły Muzycznej, należy cof­nąć się do lat poprzedzających wybuch II wojny światowej. Pierwsze organizacje kulturalne o pol­skim charakterze powstały na terenie powiatu tarnogórskiego - tak jak i na całym Górnym Śląsku - w latach 80-tych XIX w. Stawiały one sobie za cel pielęgnowanie polskiego śpiewu, języka narodowego, czytelnictwa polskich czasopism i książek, a także urządzanie róż­nych przedstawień teatralnych. Z początkiem XX stulecia zaczęły po­wstawać na ziemi tarnogórskiej liczne to­warzystwa śpiewacze - w tym czasie (1912) zawiązał się chór „Słowiczek" w Reptach Śląskich. Towarzystwa muzycz­ne napotykały na wiele przeszkód ze strony władz niemieckich. Działacze ze­społów byli szykanowani, nakładano grzywny za udzielanie lekcji śpiewu.

W czasie I wojny światowej większość chórów i towarzystw muzycznych musiała zaniechać swoich spotkań. Organizacje te rozpoczęły ponownie działalność w okre­sie powstań śląskich, gdy życie kultural­ne zaczęło rozwijać się ze zdwojoną siłą. W 1919 r. powstały dwie organizacje bar­dzo ważne dla tarnogórskiego ruchu kul­turalno - oświatowego - Kasyno Obywa­telskie i Towarzystwo Śpiewacze im. Adama Mickiewicza, a w 1920 r. odbył się tu pierw­szy powojenny zjazd chórów śląskich. Wraz z odzyskaniem niepodległości w 1922 r. w Tarnowskich Górach powstały towarzystwa oświatowe, ukazały się pol­skie czasopisma, działały biblioteki, pol­ska księgarnia i drukarnia, a liczne w tym okresie przedstawienia amatorskie były organizowane nie tylko przez Towarzy­stwo Teatralne im. J. Sobieskiego lecz także przez prężnie działającą Rodzinę Kolejową i polskie szkoły.

W Tarnowskich Górach miał swoją sie­dzibę Związek Śląskich Kół Śpiewaczych, pod którego skrzydłami odbywały się w mieście gwarków zjazdy chórów. W sa­mym mieście działało kilka chórów m. in. chóry męskie „Lutnia" (1922), "Szczęść Boże" (1924), mieszane Kole­jowy (1927), Mickiewicza (1919) a także chór kościelny „Cecylia" (1926) powsta­ły przy parafii św. Piotra i Pawła. W 1932 r. zainicjowało swoją działalność Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki, prowadząc akcje koncertowe i urządza­jąc wieczorki literacko - muzyczne. Je­den z takich wieczorków uświetnił swo­ją obecnością Gustaw Morcinek a także Józef Cetner - profesor Konserwatorium Muzycznego w Katowicach. Towarzy­stwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki posia­dało także własną orkiestrę symfonicz­ną, która poza licznymi koncertami, jak donoszą „Nowiny" z 19 maja 1935 roku, dokonywała nagrań dla Rozgłośni Kato­wickiej Polskiego Radia. Długą tradycją w mieście gwarków ma także nauczanie muzyki. Już w 1934 r. orkiestra Związku Rezerwistów organi­zowała bezpłatne lekcje muzyki. Zgłosze­nia należało kierować do Karola Brewki, późniejszego organizatora i pierwszego dyrektora Szkoły Muzycznej w latach powojennych.

W tymże 1934 r. dekretem wojewody ślą­skiego powołana została Pierwsza Śląska Szkoła Muzyczna im. J. Elsnera w Kato­wicach, która otworzyła swoją filię w Tar­nowskich Górach. Mieściła się w budyn­ku przy ul. Zamkowej 3, była prywatna i koedukacyjna, naukę prowadzono dwu­stopniowo w zakresie teorii i kompozycji, śpiewu solowego, fortepianu i skrzypiec. Nie udało się dotrzeć do informacji o dal­szych losach tejże Szkoły, natomiast wiadomo, że w latach 1934 -1939 Karol Brewko był nauczycielem w tej szkole. Wybuch II wojny światowej przerwał dzia­łalność istniejących w powiecie stowa­rzyszeń kulturalnych a także tak licznych chórów.

Z wywiadów bezpośrednich wiadomo natomiast, że w okresie okupacji w Tar­nowskich Górach nie zamarło całkowi­cie nauczanie muzyki. W latach 1942 -1943 istniała Miejska Szkoła Muzyczna, którą założył Włodzimierz Breguła, uczą­cy na skrzypcach i fortepianie, z braku lokum - lekcje odbywały się w szkole przy ul. S. Wyspiańskiego. Oprócz tego uczono prywatnie, a lekcji udzielali: Hartwig Roman - ul. K. Miarki (akordeon, fortepian), panie: Fołtyn - ul. Piłsudskie­go i Widerkowa (fortepian) oraz Karol Brewko w Domu Kultury (skrzypce). Po wojnie życie muzyczne rozkwitło bar­dzo szybko, bo już w 1946 roku odbył się Zjazd Śpiewaczy Okręgu Tarnogórskiego, na którym stawiło się 13 chórów. Wznowiło także swoją działalność Towa­rzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki. 28 września 1946 roku na pierwszym po­wojennym zebraniu członków i sympaty­ków Towarzystwa jego zarząd wystąpił do kompetentnych władz z wnioskiem o utworzenie w Tarnowskich Górach nowej szkoły muzycznej. Uroczyste jej otwarcie nastąpiło już 2 lutego 1947 roku.

Całą historię powojennej, tarnogórskiej Szkoły Muzycznej można podzielić na 6 okresów, biorąc pod uwagę kolejne kadencje dyrektorskie:

• Karol Brewko 1947 - 1953
• mgr Tadeusz Okuliar 1953 - 1957
• Mateusz Lisicki 1957 - 1969
• mgr Irena Jasiurkowska 1969 - 1989
• mgr Maria Jankowska 1989 - 2016 
• mgr Grzegorz Waloszczyk od 2016 do nadal

Szkoła opublikowała 2 wydania broszurowe: na 30-lecie szkoły autorstwa Marii Jura oraz na 45-lecie szkoły autorstwa Marii Jankowskiej.

Z okazji 50-lecia szkoły powstała Księga Jubileuszowa opracowana przez Panią Dyrektor mgr Marię Jankowską. Większość materiałów znajdujących się w tym serwisie na temat szkoły pochodzi właśnie z tej księgi. Na okładce księgi zostało umieszczone zdjęcie portretu I. J. Paderewskiego, namalowanego przez artystę-plastyka Iwonę Konarzewską, na zamówienie Rady Rodziców z okazji nadania Szkole imienia Patrona - Ignacego Jana Paderewskiego w roku Jubileuszu 40-lecia Szkoły. Portret znajduje się w auli Szkoły.

Z okazji kolejnego jubileuszu została wydana publikacja pt. 70 lat Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Ignacego Jana Paderewskiego w Tarnowskich Górach przedstawiającą historię oraz opis osób, które budowały od podstaw naszą szkołę. W książce znajdziemy losy naszych naszych absolwentów i uczniów, którzy związali swoje życie zawodowe z muzyką. Ta publikacja skupia się także na działalności szkoły w latach 1997 – 2017.

Kolejne wydawnictwo to broszura Nasza Nutka (pisemko szkole), która ukazała się z okazji 75-lecia szkoły, w której zostały zawarte informacje o działalności naszej szkoły w latach 2017 – 2021.