Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Augustowie

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest odzwierzęcą chorobą wirusową, wywoływaną najczęściej po ukąszeniu kleszcza, rzadziej przez transfuzję krwi czy spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego zakażonego wirusem. Choroba rozwija się w ciągu 7-14 dni. Początkowe objawy przypominają przeziębienie lub nie ukazują żadnych symptomów. Po około 14 dniach może dojść do zapalenia rdzenia kręgowego i nieodwracalnych zmian w obrębie układu nerwowego. Najczęstszą odmianą kleszczowego zapalenia mózgu jest postać oponowa, która objawia się bólami głowy, wymiotami. Mogą pojawić się bóle kończyn, osłabienie siły mięśniowej, porażenie kończyn z zanikami mięśni. W przebiegu tej choroby dosyć często pojawiają się bóle mięśniowe i kostno-stawowe, a także uczucie mrowienia i drętwienia. Rocznie  w Polsce stwierdza się ponad 200 nowych zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu. Najwięcej zachorowań występuje w województwie podlaskim – w 2020 roku zdiagnozowano 108 przypadków, co stanowiło ponad 40% wszystkich zachorowań na KZM w Polsce. Najwięcej zachorowań na KZM przypada na okres od kwietnia do listopada.

 Obecnie nie istnieje żadna metoda leczenia kleszczowego zapalenia mózgu.  W leczeniu objawowym stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwobrzękowe.  Aby zapobiec zachorowaniu
na kleszczowe zapalenie mózgu, istotne są działania zapobiegające ugryzieniu przez kleszcza, do których należy ochrona osobista.  Podczas spacerów w lesie lub na łąkach należy zadbać
o odpowiedni ubiór – długi rękaw oraz długie spodnie, kryte obuwie oraz czapka. Ponadto warto przed wyjściem zastosować środek odstraszający kleszcze. Nie uchroni to jednak w stu procentach przed zachorowaniem. Jedynym skutecznym środkiem zapobiegania zachorowaniu na KZM są szczepienia ochronne.  Zaleca się szczepić zimą lub wczesną wiosną, ponieważ zapewni to ochronę już od początku aktywności kleszczy. Aby utrzymać ochronę przed zakażeniem, konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia pierwotnego oraz dawkę przypominającą co 3-5 lat. Obecnie w kalendarzu szczepień ochronnych szczepienie przeciwko KZM widnieje jako szczepienie zalecane, co oznacza, że nie jest ono refundowane. Rekomenduje się zaszczepienie określonych grup zawodowych – leśników oraz osób wykonujących prace leśne, a także przebywającym na obszarach gdzie występują kleszcze.

Szczepienie jest obecnie jedynym skutecznym sposobem uchronienia się przed kleszczowym zapaleniem mózgu i powikłaniami tej choroby, ponieważ wykazuje ono prawie 100% skuteczność. Wraz z odpowiednimi działaniami zapobiegającymi ukąszeniu przez kleszcza, możliwe jest uniknięcie zachorowania. Należy pamiętać, że nie istnieje leczenie pozwalające na całkowite wyzdrowienie, a konsekwencje zdrowotne w wielu przypadkach są nieodwracalne i uniemożliwiają normalne życie.

POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W AUGUSTOWIE