Badania środowiska pracy są umawiane indywidualnie, po uprzednim złożeniu pisemnego zlecenia.

Przykładowy formularz zlecenia badań dostępny jest poniżej w wersji edytowalnej

Pracownia Sanitarnej Kontroli Środowiska Pracy wykonuje badania i pomiary czynników
szkodliwych dla zdrowia człowieka w środowisku pracy

Badane są takie czynniki jak:

Hałas

- Hałas jako czynnik szkodliwy w środowisku pracy przy przekroczeniu dopuszczalnych norm, oddziałuje negatywnie na narząd słuchu.
W celu ograniczenia hałasu istotne jest wyznaczenie tzw. wartości granicznych hałasu. Co więcej, hałas uszkadza nie tylko narząd słuchu, stwierdzono bowiem, że pod wpływem hałasu następuje skurcz drobnych naczyń tętniczych, występują zmiany w funkcjonowaniu układu nerwowego i pokarmowego, zakłócenia wzroku (np. upośledzenie rozróżniania barw i ograniczenie pola widzenia), obniża się precyzja ruchów, zmniejsza wydolność psychiczna i fizyczna. Odpowiedni poziom wiedzy o wartościach dźwięku występujących na stanowiskach pracy, pomaga w odpowiednim dostosowaniu zarówno czasu pracy jak i środków ochrony osobistej przed dźwiękiem Najwyższe dopuszczalne natężenie hałasu - odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy
- wynosi 85 dB, przy czym wartość progu działania wynosi 80 dB. Choć przepisy r.b.n.h. podają wartość, nie określają pojęcia “wartości progu”. Jak się wydaje, powinno się traktować wartość 80 dB jako sygnał alarmowy zbliżania się do niebezpiecznego progu NDN. Do określenia dokładnych wartości hałasu dopuszczalnego trzeba brać pod uwagę m.in. czas działania hałasu oraz jego maksymalne i szczytowe wartości. Wartości norm są następujące:

• dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8–godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy – wartość NDN wynosi 85 dB;

• maksymalny poziom dźwięku A nie może przekroczyć 115 dB;

• szczytowy poziom dźwięku C nie może przekroczyć wartości 135 dB

Uważa się, że ekspozycja na hałas przekraczający 80 dB jest możliwa bez uszczerbku dla zdrowia w przypadku stosowania przerw w pracy lub ograniczania czasu pracy, dlatego w przypadku przekroczenia wartości progów działania, pracodawca jest obowiązany zaplanować i podjąć działania zmniejszające ryzyko zawodowe. Praca w ciągłym hałasie w granicach 95-100 dB nie może trwać dziennie dłużej niż 40-100 minut, zaś praca w hałasie do 110 dB - nie dłużej niż 10 minut dziennie.

Drgania mechaniczne

Często stanowią tzw. czynnik resztkowy, są zjawiskiem ubocznym, które w sposób niezamierzony towarzyszy eksploatacji maszyn i urządzeń. W obu przypadkach drgania mechaniczne, generowane przez różnego rodzaju źródła, mogą powodować uszkodzenia konstrukcji mechanicznych i zakłócać prawidłową ich pracę a także przyspieszać zużycie elementów. Prawie zawsze drgania są również bezpośrednią przyczyną hałasu.
Przy bezpośrednim kontakcie człowieka z drgającym źródłem, drgania są przekazywane do jego organizmu, i zależnie m.in. od ich amplitudy oraz czasu narażenia na ich działanie, mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Każdy pracodawca wykorzystujący narzędzia i maszyny powodujące wibracje ma obowiązek zlecić przeprowadzenie pomiarów natężenia drgań mechanicznych w środowisku pracy, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166 z późn. zm.). W/w pomiary wykonuje laboratorium, które uzyskało akredytację w tym zakresie.

Drgania mechaniczne występujące w środowisku pracy podzielono na dwa rodzaje:
Drgania mechaniczne o ogólnym działaniu na organizm człowieka, przekazywane do organizmu człowieka przez jego nogi, miednicę, plecy lub boki (drgania ogólne), których źródłami mogą być m.in.: platformy drgające, siedziska i podłogi środków transportu (samochodów, ciągników, autobusów itp.), siedziska i podłogi maszyn budowlanych (np. do robót ziemnych, fundamentowania, zagęszczania gruntów)

Drgania mechaniczne działające na organizm człowieka przez kończyny górne których źródłami mogą być m.in.: ręczne narzędzia uderzeniowe o napędzie pneumatycznym, hydraulicznym lub elektrycznym, ręczne narzędzia obrotowe o napędzie elektrycznym lub spalinowym, dźwignie sterujące maszyn i pojazdów obsługiwane rękami.

W wyniku działania drgań na organizm człowieka, może dojść do zaburzeń w układach:

• krążenia (np. zespół „białych palców” z uwagi na uszkodzenie drobnych naczyń krwionośnych),
nerwowym (złe samopoczucie, bezsenność, zaburzenia czucia, ograniczenie zdolności manualnych, bóle rąk i nóg),

• kostno-stawowym (zmiany zwyrodnieniowe stawów nadgarstkowych, łokciowych i kręgosłupa, torbiele kostne),

• układzie pokarmowym,

• zaburzeń ogólnych, w tym wzroku, mowy, osłabienia, zawrotów głowy.

Źródła drgań mechanicznych

Źródłami drgań o oddziaływaniu ogólnym są np.:

• podłogi, podesty, pomosty w halach produkcyjnych i innych pomieszczeniach, na których zlokalizowane są stanowiska pracy.
Oczywiście pierwotnymi źródłami drgań są w tym przypadku eksploatowane w pomieszczeniach lub poza nimi maszyny oraz urządzenia stacjonarne, przenośne lub przewoźne, które wprawiają w drgania podłoże, na którym stoi operator. Przyczyną drgań podłoża może też być ruch uliczny czy kolejowy,

• platformy drgające,

• siedziska i podłogi środków transportu (samochodów, ciągników, autobusów, tramwajów, trolejbusów oraz pojazdów kolejowych, statków, samolotów itp.),

• siedziska i podłogi maszyn budowlanych (np. do robót ziemnych, fundamentowania, zagęszczania gruntów).

Źródłami drgań oddziałujących na organizm człowieka przez kończyny górne są głównie:

• ręczne narzędzia uderzeniowe o napędzie pneumatycznym, hydraulicznym lub elektrycznym (młotki pneumatyczne, ubijaki mas formierskich i betonu, nitowniki, wiertarki udarowe, klucze udarowe itp.),

• ręczne narzędzia obrotowe o napędzie elektrycznym lub spalinowym (wiertarki, szlifierki, piły łańcuchowe itp.),

• dźwignie sterujące maszyn i pojazdów obsługiwane rękami,

• źródła technologiczne (np. obrabiane elementy trzymane w dłoniach lub prowadzone ręką przy procesach szlifowania, gładzenia, polerowania itp.).

Mikroklimat

Mikroklimat w środowisku pracy określa się za pomocą następujących parametrów:

• temperatura powietrza,
• temperatura promieniowania otaczających powierzchni,
• wilgotność,
• prędkość przepływu powietrza,
• tempo metabolizmu organizmu człowieka,
• indywidualne zdolności jednostki do przystosowania się do danego środowiska.

Według 94. artykułu Kodeksu pracy przedsiębiorca ma obowiązek zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapis ten odnosi się między innymi do zapewnienia komfortu cieplnego zatrudnionych. Ma to wpływ na samopoczucie pracowników oraz zwiększenie (bądź obniżenie) koncentracji, co w znaczący sposób może odbić się na jakości wykonywanych zadań.

Mikroklimat zimny w środowisku pracy

Mikroklimat w środowisku pracy można podzielić na umiarkowany, zimny i gorący. Podział na poszczególne rodzaje następuje na podstawie wskaźnika PMV (ang. predicted mean vote), który określa się na podstawie wyżej wymienionych czynników. W przypadku mikroklimatu zimnego wskaźnik ten spada poniżej -2. Pomiary wskaźników wykonują uprawnione laboratoria posiadające specjalistyczny sprzęt.

Skutki zimnego mikroklimatu w pracy to między innymi:

• odmrożenia,
• hipotermia – temperatura ciała obniża się do 34 stopni Celsjusza, pojawiają się dreszcze, tętno jest podwyższone, hipotermii towarzyszy płytki oddech,
• utrata przytomności,
• zatrzymanie krążenia,
• migotanie komór serca.

Zatrudniony z objawami hipotermii powinien zostać przeniesiony do pomieszczenia o temperaturze pokojowej. Należy go okryć kocem lub specjalną folią izotermiczną (powinna być w wyposażeniu apteczki) oraz podawać ciepłe osłodzone napoje. Przy udzielaniu pomocy nie wolno masować poszkodowanego. Pracodawcy muszą pamiętać, że przy zimnym mikroklimacie podwładni muszą mieć zaświadczenie lekarza medycyny pracę o braku przeciwwskazań do wypełniania zadań w takich warunkach. Przedsiębiorcy muszą wyposażyć pracowników w specjalną odzież oraz zapewnić gorące napoje.

Praca w mikroklimacie gorącym

Mikroklimat gorący określa wskaźnik PMV o wartości +2. Zarówno praca w mikroklimacie gorącym, jak i zimnym zaliczana jest do prac w warunkach szkodliwych.

Skutki zbyt wysokich temperatur to:

• udar cieplny,
• wyczerpanie cieplne spowodowane utratą wody,
• skurcze mięśni,
• odwodnienie.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom napoje, które pomogą w zachowaniu równowagi wodno-elektrolitowej. W takich warunkach nie powinni pracować: kobiety w ciąży, matki karmiące oraz pracownicy młodociani (dotyczy to również zimnego mikroklimatu).

Pobieranie próbek do oceny narażenia zawodowego

pyły przemysłowe

stężenie pyłu – frakcja wdychalna
stężenie pyłu – frakcja respirabilna

Pyły są jednym z głównych czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy. Szkodliwe działanie pyłów na organizm człowieka może być przyczyną wielu chorób, w tym pylicy płuc i nowotworów. Zgodnie z Kodeksem Pracy na wszystkich stanowiskach pracy powinny być prowadzone działania zmierzające do skutecznego ograniczania lub eliminowania ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na czynniki szkodliwe, w tym również na pyły. Zapewnienie skutecznego ograniczania lub eliminowania ryzyka zawodowego, wynikającego z narażenia na pyły, wymaga:

• określenia rodzaju, stężenia i innych podstawowych parametrów pyłów emitowanych do środowiska pracy,
• dokonania oceny narażenia pracowników na szkodliwe działanie pyłów występujących w środowisku pracy,
• przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego pracowników narażonych na szkodliwe działanie pyłów występujących w środowisku pracy,
• zastosowania odpowiednich środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem, umożliwiających eliminację zanieczyszczeń powietrza za środowiska pracy, a jeżeli nie jest to możliwe zastosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej.

Profilaktyka

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy ─ pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W przypadku narażenia na pyły należy:

• tam gdzie to możliwe zmienić technologie produkcji,
• pomieszczenia szczególnie narażone na działanie pyłów powinno się izolować,
• stosować wyciągi oraz zwilżać obrabiany materiał, co znacznie ograniczy rozpylanie pyłu,
• zastosować środki ochrony zbiorowej przed pyłami obejmujące systemy wentylacji mechanicznej ogólnej oraz instalacje i urządzenia wentylacji mechanicznej miejscowej wyposażone w filtry powietrza,
• stosować środki ochrony indywidualnej – maski przeciwpyłowe, a na niektórych stanowiskach specjalny ubiór. Po każdej skończonej pracy należy zmieniać odzież roboczą, gdyż kurz osiada na ubraniu.

substancje organiczne, metale i ich związki,stężenie tlenku żelaza w przeliczeniu na Fe,stężenie manganu i jego związków nieorganicznych w przeliczeniu na Mn substancje nieorganiczne

Klasyfikacja substancji chemicznych

Działanie substancji chemicznych na organizm człowieka może być miejscowe i układowe, a ich nasilenie może mieć charakter ostry i przewlekły. Miejscowe działanie substancji chemicznych to głównie działanie żrące i drażniące. Powstaje w wyniku bezpośredniego kontaktu substancji chemicznych ze skórą, błonami śluzowymi oczu i górnych dróg oddechowych. Kontakt oczu z substancjami chemicznymi, takimi jak kwasy, zasady czy rozpuszczalniki powoduje stany chorobowe o zróżnicowanym nasileniu poczynając od szczypania i łzawienia do trwałej utraty wzroku. Niektóre substancje chemiczne takie jak zasady, kwasy, rozpuszczalniki organiczne, mydła i środki piorące, stykając się ze skórą, niszczą jej warstwę ochronną, powodując wysuszenie, chropowatość i owrzodzenie. Substancje powodujące takie zmiany są nazywane pierwotnie drażniącymi, a stany chorobowe wywołane przez nie określa się jako wyprysk z po drażnienia. Bezpośrednie działanie gazów lub pyłów drażniących na drogi oddechowe wywołuje w nich stany zapalne, które obejmują różne ich odcinki. Gazy i pary min. fluorowodór, chlorowodór, amoniak, formaldehyd, kwas octowy, powodują zmiany w górnych drogach oddechowych, które objawiają się w postaci kaszlu, kichania, a przy dużych ich stężeniach może nawet dochodzić do skurczu głośni i oskrzeli. Fosgen, tlenki azotu wywołują bezpośrednie zmiany w tkance płuc nej, powodując obrzęk płuc (pojawienie się wysięku w płucach). Objawom narażenia towarzyszy kaszel, sinica oraz od krztuszanie dużych ilości śluzu. Działanie układowe substancji chemicznych to działanie powodujące morfologiczne lub czynnościowe zmiany w poszczególnych układach lub narządach człowieka m.in. w ośrod kowym i obwodowym układzie nerwowym, układzie oddechowym, wątrobie, nerkach, układzie sercowo-naczyniowym itd. Stopień ciężkości zmian i czas potrzebny do ich wywołania zależy od stężenia i wchłoniętej do organizmu dawki. Na ośrodkowy układ ner wowy działają między innymi pary rtęci i ołów. Do związków uszkadzających wątrobę należą m. in. nitrozwiązki, a układ krwiotwórczy - np. benzen i jego homologi. Substancje chemiczne mogą również działać uczulająco na skórę i drogi oddechowe. Objawy narażenia są podobne do działania miejscowego, natomiast mechanizm działania substancji ma charakter układowy, zaatakowany jest bowiem układ immunologiczny człowieka. Choroby uczuleniowe skóry występują u pracowników mających bezpośredni kontakt m.in. z terpentyną, żywicami epoksydowymi, wyrobami gumowymi, niklem, kobaltem, formaliną, barwnikami anilinowymi i olejkami eterycznymi. Noszą one nazwę wyprysku kontaktowego uczuleniowego.

Stężenie gazów

Tlenek azotu
Tlenek węgla

Oświetlenie elektryczne

Oświetlenie jest fizycznym czynnikiem środowiska pracy i jest zaliczane jest do czynników uciążliwych. Wynika to faktu, że niewłaściwe oświetlenie stanowisk pracy prowadzi do nadmiernego zmęczenia narządu wzroku, dolegliwości wzroku, spadku wydajności pracy oraz może powodować pogłębienie wad wzroku. Czynnik ten występuje na każdym stanowisku pracy, dlatego pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia oświetlenia elektrycznego o parametrach zgodnych z polskimi normami (par 26 ust 2 Rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 Nr 169 poz. 1650) ze zm. Dlatego istotnym jest aby zainstalowany system oświetleniowy spełniał wymagania zawarte w normie oświetleniowej PN-EN 12464-1:2012: Światło i oświetlenie.
Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Zasadniczo oświetlenie stanowiska pracy i pomieszczeń pracy musi zapewniać warunki pracy sprzyjające wykonywaniu zadań wzrokowych, tworzyć właściwe otoczenie świetlne. Takie oświetlenie pomieszczeń pracy zagwarantuje bezpieczeństwo i ogólny komfort wszystkich osób w tym pomieszczeniu przebywających. Oświetlenie w pomieszczeniach pracy powinno być dobrane do rodzaju wykonywanej pracy. Bez względu na jej charakter, płaszczyzna robocza powinna być oświetlona równomiernie, a całe pomieszczenie pozbawione czynników przeszkadzających dla wzroku. Tylko wtedy pracownik może wydajnie wykonywać swoje zadania, będąc jednocześnie pozbawionym uczucia dyskomfortu oraz zmęczenia. Nieprawidłowe oświetlenie w środowisku pracy odbija się negatywnie na wydajności i jakości pracy, sprzyja większej częstotliwości popełnianych błędów i pogarszając łatwość dostrzegania źródeł zagrożenia, sprzyja występowaniu wypadków podczas pracy. Zbyt ciemne oświetlenie powoduje również osłabienie koncentracji i obniżenie wydajności. Podobne problemy zaistnieją również w przypadku zbyt jasnego oświetlenia czy oślepiania pracownika przez źle skierowane źródło światła. Oświetlenie w miejscu pracy powinno jednocześnie spełniać normy zgodne z polskim prawem i być ściśle określone dla różnych rodzajów wykonywanej pracy. Oświetlenie pomieszczeń pracy można osiągnąć za pomocą światła dziennego, sztucznego lub jako połączenie obydwu. Często oświetlenie dzienne jest niemożliwe do uzyskania, dlatego oświetlenie stanowisk pracy z reguły musi być wspierane oświetleniem sztucznym.

Oświetlenie w miejscu pracy

Oświetlenie pomieszczenia pracy może być ogólne oraz miejscowe. Ogólne oświetlenie w pracy jest najkorzystniejsze dla ludzkiego wzroku i równomiernie oświetla całą przestrzeń, jednak często nie zapewnia dobrej widoczności w bezpośrednim miejscu pracy i jest mało ekonomiczne. Miejscowe oświetlenie stanowiska pracy uwzględnia ściśle określone potrzeby danej czynności, zapewniając doskonałą widoczność w każdej sytuacji. Najkorzystniejsze dla ludzkiego wzroku jest światło naturalne o barwie zbliżonej do jasnożółtego koloru i takie powinniśmy starać się instalować w miejscu pracy. Oświetlenie dzienne na stanowisku pracy powinno być uzupełnione właściwie dobranym oświetleniem sztucznym. Umiejscowienie źródeł światła zależeć będzie od pracy wykonywanej na danym stanowisku. W przypadku np. hal czy magazynów warto zastosować oprawy szeroko-strumieniowe zapewniające dobre oświetlenie ogólne. W miejscu pracy przy stole warsztatowym należy zapewnić światło padające z boku, uzupełniając oświetlenie dodatkowymi lampami na stanowisku pracy. W pracach wymagających skupienia się na szczegółach oraz stanowiskach kontrolnych, wymagających dużego natężenia światła, oświetlenie ogólne należy uzupełnić dodatkowymi, optymalnie dobranymi oprawami i lampami zapewniającymi odpowiednie oświetlenie miejscowe. Wymagane natężenie światła jest inne dla różnych rodzajów wykonywanych czynności i pomieszczeń.

Mikroklimat umiarkowany

Pracownia Sanitarnej Kontroli Środowiska Pracy wykonuje również badania hałasu w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi (badania nie objęte zakresem akredytacji PCA). Pełny zakres badań środowiska pracy wykonywany przez Oddział Laboratoryjny, Pracownię Sanitarnej Kontroli Środowiska Pracy można znaleźć na stronie PCA lub pod linkiem.

W celu zlecenia badań środowiska pracy należ złożyć zlecenie wykonania takich badań i pomiarów w dowolnej formie pisemnej w siedzibie PSSE w Białej Podlaskiej (ul. Warszawska 18) lub w Oddziale Laboratoryjnym (ul. Kopernika 7). Zlecenie takie również można wysłać pocztą na adres e-mail kl@labpssebp.internetdsl.pl. Przykładowy wzór zlecenia znajduje się na dole strony w formie załącznika.