Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Ciechanowie

Stanowiska pracy, z których dzieci i młodzież korzystają przez znaczną część dnia w przedszkolu i szkole mają istotny wpływ na kształtowanie prawidłowej postawy. Niedostosowanie mebli do wzrostu dzieci i uczniów sprzyja przyjmowaniu przez nich niewłaściwych postaw, powoduje przeciążenia niektórych mięśni a w konsekwencji powstawanie skolioz i innych schorzeń kręgosłupa.

1. Meble i sprzęt zakupione po 1997 roku powinny posiadać atesty i certyfikaty zgodności z Polską Normą PN-EN 1729-1:2007. Norma podaje wymiary funkcjonalne oraz znakowanie krzeseł i stołów dla celów ogólnych w instytucjach edukacyjnych.
2. Wszystkie meble powinny być oznakowane w sposób trwały i widoczny oraz zawierać co najmniej następujące informacje:
   1. numer rozmiaru albo kod koloru lub jedno i drugie zgodnie z Załącznikami do Polskiej Normy;
   2. na meblach regulowanych oznakowanie zakresu numerów rozmiarów;
3. Inne informacje dotyczące krzeseł i stołów regulowanych:
   1. mechanizm regulacji powinien być łatwo dostępny dla użytkownika;
   2. powinien być łatwy w obsłudze;
   3. po dokonaniu regulacji powinna być możliwa identyfikacja (jaki to numer rozmiaru lub kod koloru);
4. Każdy uczeń w szkole powinien mieć zmierzoną wysokość ciała i podkolanową (odległość od podłogi do zgięcia podkolanowego wykonane w pozycji siedzącej), na podstawie której określa się rozmiar mebli dostosowany do danego ucznia. 
5. Każdy uczeń powinien znać rozmiar mebli, który jest wskazany dla niego oraz siedzieć we właściwym, dostosowanym dla niego zestawie mebli szkolnych.
6. Za zapewnienie uczniom/wychowankom właściwych, zgodnych z zasadami ergonomii mebli edukacyjnych odpowiada dyrektor placówki.

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r.  w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.);

• Polska Norma PN – EN 1729 – 1:2007.

Prawidłowo ułożony rozkład zajęć lekcyjnych powinien uwzględniać możliwości psychofizyczne dzieci i młodzieży.

Podstawą prawną oceny rozkładów zajęć lekcyjnych jest § 4 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. nr 6, poz. 69 z poźn. zm.), który stanowi: 

,, Plan zajęć dydaktyczno-wychowawczych powinien uwzględniać potrzebę równomiernego obciążenia zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia.” 

Przy układaniu planów lekcji należy przestrzegać następujących zasad:

• zajęcia powinny rozpoczynać się o stałej porze, przy czym różnica pomiędzy dniami nie większa niż 1 godzina,
• różnica liczby godzin lekcyjnych pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia jest nie większa od 1 godziny

Prawidłowo skonstruowany plan lekcji musi uwzględniać potrzebę wypoczynku między lekcjami. Czas trwania przerwy międzylekcyjnej powinien umożliwić uczniom krótki odpoczynek, dlatego też przerwa powinna trwać co najmniej 10 minut. Zaleca się również jedną przerwę 20 minutową, która m.in. umożliwi uczniowi spożycie posiłku (dopuszcza się dwie przerwy 15 min.).

W klasach I – III szkół podstawowych nie ma klasycznego podziału na przedmioty, dlatego o czasie i długości przerw decyduje nauczyciel. Czas czynnej uwagi dziecka w tym wieku to około 20 minut. Naturalna potrzeba ruchu dziecka w wieku 6-9 lat uniemożliwia długotrwałą pracę  w pozycji siedzącej, dlatego w klasach młodszych należy uwzględnić częstsze przerwy oraz stosować mikropauzy, które pozwalają usunąć zmęczenie statyczne.

Ważne! Plan lekcji układamy dla dzieci uwzględniając ich możliwości psychofizyczne.

Przy organizowaniu pomieszczeń oraz stanowisk komputerowych w placówkach szkolnych powinny zostać spełnione następujące wymagania:

• stanowisko pracy powinno uwzględniać cechy antropometryczne ucznia:

- naturalne położenie kończyn górnych przy obsłudze klawiatury

- odpowiednia przestrzeń do umieszczenia kończyn dolnych pod blatem stołu

- ustawienie ekranów monitorów prawidłowo do linii wzroku ucznia

• zastosowanie regulowanych stołów i krzeseł dostosowanych do wzrostu
• odległość pomiędzy sąsiednimi stanowiskami powinna wynosić co najmniej 60 cm
• odległość pomiędzy uczniem a tyłem sąsiedniego monitora powinna wynosić co najmniej 80 cm
• płaszczyzny ekranów monitorów należy ustawić tak aby ograniczyć odbicie światła
• powierzchnia blatów sto0łów powinna być matowa
• w pracowni należy zapewnić ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem( rolety, żaluzje)
• oświetlenie o parametrach zgodnych z Polska Normą nie może powodować zjawiska olśnienia
• regulamin określający zasady bezpieczeństwa i higieny pracy- umieszczony w widocznym i łatwo dostępnym miejscu

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach ( Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz 69 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe ( Dz.U. z 1998 r. nr 148, poz. 973)

Inspekcja Sanitarna kontroluje przestrzeganie przepisów z zakresu stosowania substancji chemicznych i ich mieszanin w szkołach oraz  uczelniach wyższych. Pod nadzorem znajduje się 11 szkół ( 6 gimnazjów, 5 zespołów szkół, ) i 1 uczelnia wyższa. 

Podczas oceny realizacji wymogów w zakresie stosowania substancji  chemicznych i ich mieszanin w placówkach oświatowych oraz uczelniach wyższych zwraca się uwagę na następujące zagadnienia:

• aktualny spis posiadanych przez placówkę substancji chemicznych  i ich mieszanin,
• posiadanie kart charakterystyki oraz prawidłowe oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin;
• odpowiednie przechowywanie substancji chemicznych i ich mieszanin (w zamkniętych pomieszczeniach, specjalnie przystosowanych do tego celu oraz w odpowiednio oznakowanych pojemnikach);
• oznakowanie  substancji chemicznych i ich mieszanin w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację oraz informujący o ich niebezpieczeństwie  i szkodliwości dla zdrowia;
• udokumentowanie faktu zapoznania uczniów z kartami charakterystyki substancji chemicznych i ich mieszanin;
• wyposażenie uczniów i pracowników w środki ochrony indywidualnej,
• oznakowanie ogólnym znakiem ostrzegawczym pracowni chemicznej/magazynku,
• sposób neutralizacji/utylizacji zużytych chemikaliów;
• zapewnienie środków do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w razie wypadku zgodnie z zaleceniami w kartach charakterystyki;
• informacja o osobach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy, udokumentowanie przeszkolenia nauczyciela prowadzącego zajęcia w laboratorium  w zakresie udzielania pierwszej pomocy;
• wyposażenie laboratorium/warsztatu/pracowni: punkty wodne, wentylacja, digestorium,
• regulamin określający zasady bezpieczeństwa i higieny pracy wywieszony w widocznym miejscu

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach ( Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach( Dz. U. z 2011 r. nr 63, poz.322 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm)

W trosce o bezpieczeństwo i zdrowie dzieci korzystających z placów zabaw/terenów rekreacyjno-sportowych dyrektorzy placówek nauczania i wychowania powinni zwracać szczególną uwagę na stan techniczny zainstalowanych urządzeń, ich stan sanitarno – higieniczny oraz czystość piasku w piaskownicach.

W przypadku bezpośredniego kontaktu dzieci z piaskiem zanieczyszczonym odchodami zwierząt mogą wystąpić m.in. następujące choroby: 

• zakaźne , np. tężec;
• pasożytnicze, np. toksoplazmoza

Aby zminimalizować wystąpienie ww. chorób u najmłodszych należy systematycznie oczyszczać piaskownice z zanieczyszczeń mechanicznych, wymieniać piasek co najmniej raz w sezonie- wiosną a także stosować zabezpieczenia  piaskownic przed dostępem zwierząt.
Dla zapewnienia bezpieczeństwa i prawidłowego działania urządzeń do zabaw wymagane jest dokonywanie regularnych przeglądów i konserwacji.

W salach gimnastycznych, na boiskach oraz w miejscach wyznaczonych do uprawiania ćwiczeń fizycznych, gier i zabaw powinny być umieszczone tablice informacyjne określające zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego.