Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Poznaniu

Nanotechnologia stanowi jedną z najnowocześniejszych dziedzin nauki pozwalającą badać, produkować, a także wykorzystywać nierozpuszczalne lub biotrwałe i celowo wytworzone materiały posiadające co najmniej jeden wymiar zewnętrzny lub strukturę wewnętrzną w skali od 1 do 100 nm.

Zakres wykorzystywania przedmiotowych struktur jest bardzo szeroki.
Z nanomateriałów korzysta się m. in. w kosmetologii, czy przemyśle motoryzacyjnym.
Ich niewielkie rozmiary warunkują lepszy kontakt kosmetyku z warstwą rogową skóry, powodując tym samym wzrost liczby składników aktywnie z nią związanych tj. wzrost skuteczności działania kosmetyku. Mając na względzie powyższe, zastosowane w kosmetykach nanocząstki jako systemy nośnikowe ułatwiają dyfuzję składników aktywnych wyrobów kosmetycznych przez błony komórkowe. Ze względu na swoją biodegradowalność powodują kontrolowane uwalnianie składników aktywnych produktu, chronią substancje czynne przed czynnikami zewnętrznymi oraz zapobiegają interakcjom między składnikami wyrobu. Stopniowe uwalnianie nanostruktur w sposób kontrolowany zapewnia wydłużenie czasu działania produktu kosmetycznego. Zastosowanie przedmiotowych cząstek w kosmetykach sprzyja także wzrostowi ich trwałości w szerokim przedziale temperaturowym – wynika to z wysokiej oporności chemicznej tych nanoskładników. Do najpopularniejszych nanostruktur stosowanych w procesie wytwarzania produktów kosmetycznych należy: srebro, tlenek cynku, a także ditlenek tytanu. Zastosowanie ditlenku tytanu w formule zapewni efektywniejszą ochronę przed promieniowaniem UV, natomiast nanosrebro zadziała bakteriobójczo i grzybobójczo stanowiąc swoisty konserwant produktu.

W poniższej tabeli zestawiono przykłady produktów kosmetycznych, w których zastosowano nanomateriały wraz  z ich funkcją w produkcie.

 

Kategoria kosmetyku	Zastosowane nanocząsteczki	Funkcja
Pasta do zębów	Nanocząsteczki hydroksyapatytu	Zapobiega erozji szkliwa
Płyn do płukania jamy ustnej		Zmniejsza nadwrażliwość zębów, wspomaga remineralizację szkliwa
Dezodorant	Nanocząsteczki krzemionki	Funkcja absorbentu
Szampon	Nanocząsteczki krzemionki	Nadanie gęstej konsystencji, ułatwienie aplikacji produktu, leczenie łupieżu
Lakier do paznokci	Nanocząsteczki siarczanu baru i kopolimeru styrenowo-akrylowego	Zmniejszenie przezroczystości lakieru do paznokci
Cienie do powiek	Nanocząsteczki krzemionki	Poprawa tekstury, nadanie produktom matowego wykończenia
Pomadka	Nanocząsteczki tritlenku żelaza	Nadanie szmince czerwonego koloru

 

Więcej przykładów kosmetyków, w których stosuje się nanostruktury można znaleźć na stronie Europejskiej Agencji Chemikaliów: https://euon.echa.europa.eu/pl/cosmetics

Naukowcy prowadzą cały czas badania mechanizmów działania nanocząstek pod względem bezpieczeństwa dla ludzi oraz środowiska. Zgodnie z art. 16 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dot. produktów kosmetycznych (Dz. Urz. UE.L 342 str. 59, ze zm.) kosmetyki zawierające nanomateriały zgłaszane są drogą elektroniczną Komisji Europejskiej przez osobę odpowiedzialną (poprzez Portal Zgłaszania Produktów Kosmetycznych – bazę CPNP) sześć miesięcy przed wprowadzeniem do obrotu. Zgłoszenie obejmuje informacje tj.:

• identyfikację nanomateriału,
• specyfikację nanomateriału,
• szacunkową ilość nanomateriałów zawartą w produktach kosmetycznych, jaką zamierza się wprowadzić rocznie do obrotu,
• dane nt. bezpieczeństwa nanomateriału z uwzględnieniem kategorii produktu kosmetycznego, w którym został zastosowany,
• racjonalnie przewidywane warunki narażenia.

W przypadku wątpliwości co do bezpieczeństwa zastosowanego materiału Komisja zwraca się do Komitetu Naukowego ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (z ang. SCCS – Scientific Committee on Consumer Safety) o wydanie opinii w ww. zakresie.

Powyższe nie ma zastosowania do nanomateriałów stosowanych jako barwniki, substancje promieniochronne lub konserwujące regulowanym art. 14 ww. rozporządzenia.

 

Źródło:

1. https://biotechnologia.pl/kosmetologia/nanotechnologia-w-kosmetologii-medycynie-i-zywieniu-czy-jest-sie-czego-obawiac,21743
2. https://biotechnologia.pl/kosmetologia/nanoczastki-w-kosmetykach-cz-1,13381
3. https://pielegnacja.hellozdrowie.pl/nanoczasteczki-w-kosmetykach-czym-sa-i-jakie-maja-zalety/
4. https://euon.echa.europa.eu/pl/cosmetics
5. A. Moskaluk-Grochowicz, Ryzyko związane z wykorzystywaniem nanocząstek
   w kosmetykach, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej, Nr kol. 1917, 2014
6. P. Dębek, A. Feliczak-Guzik, I. Nowak, Nanostruktury – ogólne informacje. Zastosowanie nanoobiektów w medycynie i kosmetologii, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, tom 71, str. 1055-1061, 2017