Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Gliwicach

W związku z potencjalnym zagrożeniem sanitarnym, związanym z występowaniem dzikich gołębi, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach przypomina właścicielom, posiadaczom i zarządzającym nieruchomościami o konieczności starannego wykonywania prac remontowych, usuwaniu wszelkich nieszczelności oraz zabezpieczeniu budynków przed dostępem gołębi, tak aby nie mogły ich one zasiedlać i wykorzystywać do gniazdowania.

Największe zagrożenie sanitarne, związane z występowaniem dzikich gołębi dotyczy szpitali i domów pomocy społecznej oraz placówek opieki długoterminowej, takich jak: hospicja, zakłady opiekuńczo lecznicze, domy seniora, w których przebywają osoby z obniżoną odpornością.

Jednocześnie zasadne staje się podjęcie działań zapobiegawczych również w odniesieniu do innych obiektów użyteczności publicznej: placów zabaw, siłowni oraz obiektów sportowych na wolnym powietrzu. Bowiem ekspozycja na czynniki potencjalnie chorobotwórcze związane z bliskością gołębi w tych miejscach, może być nawet większa niż w placówkach, w których przebywają osoby w podeszłym wieku, obarczone licznymi chorobami przewlekłymi i z obniżoną odpornością – dlatego też wymagają i one podobnych działań.

Powszechnie wiadomo, że pozostawione w znacznej ilości odchody gołębi, pióra, puch, resztki gniazd i pożywienia, przyczyniają się do niszczenia elementów konstrukcyjnych budynków (w tym kamienia i betonu), powodują liczne uszkodzenia mechaniczne elementów wykończenia dachu i elewacji budynków, gzymsów, parapetów, rynien, neonów, szyldów itd. – co w efekcie wpływa na pogorszenie stanu technicznego budynków (w tym budynków o wartości zabytkowej i pomników), a co za tym idzie zwiększenia nakładów finansowych na prace remontowe.

Gołębie stanowią nie tylko zagrożenie dla infrastruktury miejskiej, podobnie jak inne gatunki zwierząt mogą stanowić źródło zakażeń chorób wywołanych przez mikroorganizmy potencjalnie patogenne dla człowieka (zoonozy) – wprawdzie w odniesieniu do populacji ogólnej ryzyko zakażeń oceniane w świetle doniesień w piśmiennictwie jako niskie, natomiast znacznie wyższe staje się w przypadku osób z głębokim upośledzeniem odporności.

Zagrożeń i chorób, które mogą się rozwinąć u człowieka w wyniku kontaktu z gołębiami jest wiele. Najczęstszymi czynnikami etiologicznymi zakażeń przenoszonych z dzikich gołębi na ludzi są grzyby, m.in.:

- Chlamydophila psittaci - zakażenie powoduje psitakozę (ornitozę);

- Crytococcus neoformans  - wywołuje kryptokokozę (drożdżycę europejską);

- Aspergillus sp.  -  wywołuje aspergilozę;

- Histoplasma capsulatum - wywołuje histoplazmozę.

Patogeny przedostają się do organizmu człowieka głównie drogą wziewną – wdychając powietrze zanieczyszczone drobnoustrojami gromadzącymi się w piórach i wysuszonych ptasich odchodach. Choroby przebiegają klinicznie najczęściej jako infekcje układu oddechowego i zapalenia płuc, niekiedy zajmują też ośrodkowy układ nerwowy (mózg, opony mózgowe), układ moczowy, skórę.

Dziko żyjące gołębie bywają ponadto rezerwuarem licznych ektopasożytów, zaliczanych do pajęczaków i owadów, które żywią się krwią zwierząt stałocieplnych. Największe zagrożenie dla ludzi stwarza zwłaszcza Argas reflexus (obrzeżek, zwany też kleszczem gołębim), z uwagi na możliwość powodowania burzliwych reakcji anafilaktycznych (nawet zgonu). Podobnie jak inne kleszcze, obrzeżki mogą przenosić na ludzi choroby: boreliozę lub wirusowe kleszczowe zapalenie mózgu.

Mając na względzie powyższe, celowe staje się zatem wdrożenie działań profilaktycznych:

 - zabezpieczyć budynek przed dostępem gołębi, w szczególności uniemożliwiając im przeniknięcie do nieużywanych przestrzeni, które gołębie mogą trwale zasiedlać i wykorzystywać jako miejsca do gniazdowania (nieużywany strych, poddasze, szyby dźwigowe i wentylacyjne, balkony, tarasy, przybudówki);

 - usuwać wszelkie nieszczelności, przez które mogą przenikać pasożyty, jak również eliminować pasożyty z miejsc ich schronienia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi – szpar w podłogach, futrynach, szczelinach wokół miejsc zamontowania parapetów, progów, pod tapetami, panelami podłogowymi, boazerią, w szczelinach mebli;

- utrzymywać bezpieczny dystans w stosunku do gołębi i nie dokarmiać ich, ponieważ przywabianie gołębi przyczynia się do zalegania ich odchodów oraz prowadzi do zwiększenia stanu liczebnego populacji gołębi, potencjalnie przywabiając także insekty i gryzonie (szczególnie na terenie szpitali, budynków zamieszkania zbiorowego, a także w miejscach najczęściej odwiedzanych przez dzieci, tj. place zabaw, parki, czy tereny przedszkolno-szkolne);

 - regularnie sprzątać odchody gołębi, pióra, puch oraz resztki ich gniazd i pożywienia (zaleca się, aby czynności te wykonywane były w maseczkach oraz rękawiczkach ochronnych, po uprzednim zwilżeniu odchodów wodą, co ogranicza przenikanie zawartych w nich mikroorganizmów do powietrza i tym samym ryzyko ich inhalacji).

 

Informacje opracowane na podstawie opinii Komisji ds. Zagrożeń Środowiskowych RSE dotyczące zagrożenia sanitarnego związanego z występowaniem dzikich gołębi na terenie miast (Warszawa, 02.02.2021 r.)