Światowy Dzień AIDS

Światowy Dzień AIDS jest świętem obchodzonym 1 grudnia z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia od 1988 roku. Zgromadzenie Ogólne ONZ wyraziło swoją troskę w związku ze skalą pandemii HIV/AIDS, podkreślając znaczenie obchodów tego dnia w swojej rezolucji 43/15 z 1988 roku. W okresie poprzedzającym to święto organizowany jest Europejski Tydzień Testowania w kierunku HIV celem zwiększenia dostępności do testowania.

Obchody uwrażliwiają ogół społeczeństwa na problem oraz podkreślają jego globalność, a także potrzebę solidaryzowania się z ludźmi dotkniętymi tą chorobą ze względu na fakt, iż zakażenie HIV może dotyczyć każdego niezależnie od płci, wieku, orientacji seksualnej, czy stylu życia. Jest to bardzo ważna data, która integruje wiele środowisk podejmujących działania związane z profilaktyką HIV/AIDS na całym świecie, w tym również w Polsce. Obchody Światowego Dnia Walki z AIDS odbywają się poprzez działania edukacyjno- informacyjne m.in. konferencje, konkursy wiedzy, happeningi oraz kampanie multimedialne prowadzone przez Krajowe Centrum ds. AIDS. Jednym z takich działań ogólnokrajowych jest kontynuacja kampanii edukacyjnej "Jedyny taki test” (https://jedynytakitest.aids.gov.pl/), wskazująca na potrzebę testowania

W Polsce działają Punkty Konsultacyjno-Diagnostyczne (PKD) współfinansowane przez Krajowe Centrum ds. AIDS, Agendę Ministra Zdrowia, w których na osoby chcące zrobić test czekają wykwalifikowani doradcy. Oprócz badania, przeprowadzana jest także rozmowa edukacyjna ukierunkowana na szacowanie ryzyka, ale również możliwe do wdrożenia środki profilaktyczne. Pełna lista PKD dostępna jest na stronie https://aids.gov.pl/pkd/.

PKD w Szczecinie pracuje w systemie całorocznym w wybrane dni tygodnia w godzinach 15.00-19.00 (krew na badania pobierana jest do 18.30). W tym czasie każdy może skorzystać z możliwości nieodpłatnego (bez skierowania) wykonania testu w kierunku HIV, poprzedzonego profesjonalną rozmową z doradcą, przed i po teście, ukierunkowaną m.in. na indywidualne oszacowanie ryzyka zakażenia oraz zachowania profilaktyczne minimalizujące ryzyko infekcji. Oferta badań poszerzona jest o testy w kierunku kiły i HCV. (Wyniki badań HIV wydawane są podczas następnego dyżuru. Szybkie testy HCV, kiła odczytywane po 5, 15 min.)

Warto przypomnieć, że Punkt Konsultacyjno-Diagnostyczny w Szczecinie funkcjonuje na terenie woj. zachodniopomorskiego od 1997 roku i można tam wykonać anonimowo i bezpłatnie badania w kierunku HIV połączone z profesjonalnym poradnictwem przed i po teście. Działalność Punktu finansowana jest poprzez Stowarzyszenie Wolontariuszy DADU. (poniżej adres i godziny pracy)

ADRES PUNKTU: Punkt Konsultacyjno- Diagnostyczny w Szczecinie

ul. Broniewskiego 12 (budynek Dyrekcji SP WSZ w Szczecinie, I piętro, gabinet 206-207)

czynny: poniedziałki, wtorki i czwartki w godz: 15.00-19.00

W godzinach pracy Punktu działają też telefony informacyjne: 918 139 343

oraz 91 45 42 450 a w poniedziałki i czwartki w godz. 15.00-18.00 telefon zaufania

91 45 42 450.

Na terenie woj. zachodniopomorskiego działa również PKD w Koszalinie przy SP ZOZ MSW (ul. Szpitalna 2, 75-720 Koszalin), który pracuje w systemie całorocznym w środy w godz. 13.00- 17.00.

Propagowanie testów w kierunku HIV stanowi jedną z podstawowych form działań profilaktycznych. Nadal zbyt mało osób wykonuje test w kierunku HIV nie odnosząc możliwości zakażenia do siebie, co sprzyja transmisji zakażeń, zwłaszcza w kontaktach seksualnych.

Przy okazji obchodów Światowego Dnia AIDS warto podkreślać, że wykonanie badania w kierunku HIV oraz aktualizacja wiedzy o zakażeniu w połączeniu z bezpieczniejszymi zachowaniami są istotne w minimalizowaniu ryzyka nabycia oraz transmisji zakażenia.

Niestety Polacy wciąż niechętnie testują się w kierunku HIV, co przyczynia się do dalszego szerzenia zakażeń. W epidemiologii dróg transmisji zakażenia główną drogą pozostaje droga aktywności seksualnej przez osoby podejmujące ryzykowne zachowania, zwłaszcza osoby nieświadome swojego zakażenia. „Osoby nieświadome swojego zakażenia stanowią przyczynę większości nowych zakażeń. Dane z raportu o zdrowiu z grudnia 2022 r. wskazują, że 19 % zgonów na AIDS to osoby w pierwszych 6 miesiącach od rozpoznania zakażenia HIV. Wskazuje to na zbyt późne diagnozy HIV i ciągle wysoki odsetek w Polsce osób późno zdiagnozowanych („late diagnosed”). Największy odsetek osób nieświadomych zakażenia HIV notowany jest wśród MSM (mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami). Średni czas od zakażenia HIV do jego rozpoznania w tej grupie to 2-4 lata, ale w przypadku MSM o szczególnie dużej częstości podejmowania ryzykownych zachowań (m.in. kontakty seksualne pod wpływem stymulantów tzw. chemseks) do jego dalszej transmisji dochodzi już w ciągu 6-24 miesięcy od pierwotnego zakażenia. Wśród osób zakażonych HIV drogą kontaktów heteroseksualnych obserwowane są natomiast bardzo późne rozpoznania w zaawansowanej immunosupresji, co zdecydowanie pogarsza rokowanie. Wczesne rozpoznanie zakażenia HIV i rozpoczęcie terapii antyretrowirusowej ogranicza transmisję HIV, a pacjentowi umożliwia życie w zdrowiu.”- źródło: „Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV. Zalecenia PTN AIDS” 2023.

WARTO PAMIĘTAĆ……

• O zakażeniu można dowiedzieć się tylko robiąc test w kierunku HIV. Osoby zakażonej nie rozpozna się po wyglądzie. Można wiele lat żyć z zakażeniem HIV i nie zachorować na AIDS pod warunkiem, że wie się o zakażeniu.

• HIV przenosi się przez krew, kontakty seksualne i drogą wertykalną tj. z zakażonej matki na dziecko (w czasie ciąży, podczas porodu, karmienia piersią)

• Komary i inne owady nie przenoszą zakażenia HIV. Zwierzęta domowe nie są źródłem i nie przenoszą zakażenia.

• Nie można ulec zakażeniu HIV przez kontakt ze łzami, śliną i potem osoby zakażonej HIV. Korzystanie z wspólnej toalety, basenu, sprzętów kuchennych nie stanowi ryzyka przeniesienia zakażenia. Bezpieczne jest również przytulanie osoby zakażonej, wspólne mieszkanie, praca, zabawa.

Można uniknąć zakażenia HIV...m.in. poprzez:

• Zachowanie wierności partnerowi i wymaganie wierności od partnera. Przypadkowe kontakty seksualne są ryzykowne! Każdy nowy partner może być zakażony HIV.

• Używanie tylko własnych przyborów kosmetycznych np. żyletek, maszynek do golenia, sprzętu do depilacji. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych i tatuaży tylko w specjalistycznych gabinetach z użyciem jednorazowego, sterylnego sprzętu.

• Właściwe używanie prezerwatywy podczas kontaktów seksualnych- co znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia HIV i innych chorób przenoszonych drogą seksualną.

• Odpowiedzialne zachowania! Należy pamiętać, że alkohol, narkotyki i inne środki psychoaktywne zmniejszają krytycyzm w zakresie odpowiedzialności za zachowania w tym także seksualne.

• Wdrożenie profilaktyki przedekspozycyjnej PrEP ( www.prep.edu.pl).