RADON Czym jest i jak wpływa na zdrowie człowieka
13.03.2023
Radon (Rn) jest jednym z produktów rozpadu radu.
Radon powstający z rozpadu radu występuje w środowisku naturalnie, emituje głównie promieniowanie α i w mniejszym stopniu β. W związku z tym, że jest gazem, może wydostać się ze skorupy ziemskiej do atmosfery wchodząc w skład powietrza atmosferycznego.
Radon dostaje się do organizmu człowieka głównie wraz z wdychanym powietrzem atmosferycznym. Wdychana dawka tego pierwiastka zależy między innymi od jego stężenia w powietrzu, częstości oddechów, wentylacji płuc, powierzchni wymiany gazowej w płucach i głębokości wniknięcia do płuc promieniotwórczych cząstek.
Sam radon, jako gaz szlachetny, nie stanowi dużego zagrożenia, gdyż nie wchodzi w reakcje z innymi cząsteczkami. Jest on jednak pierwiastkiem krótkożyciowym i rozpada się na szereg innych pierwiastków, które są ciałami stałymi i mogą osadzać się w pęcherzykach płucnych, a następnie ulegać dalszym rozpadom, podczas których emitowane są cząstki a i b. Szkodliwość radonu jest więc wynikiem stosunkowo szybkiego jego rozpadu, prowadzącego do powstania kilku krótkożyciowych pochodnych (polon, ołów), również radioaktywnych.
Pochodne radonu są wdychane wraz ze znajdującymi się w powietrzu pyłami, dymem tytoniowym, łączą się z cząsteczkami płynu tworząc tzw. aerozole promieniotwórcze.
Radon może osiągać szkodliwe stężenie również w powietrzu pomieszczeń mieszkalnych i biurowych.
Radon do domu przedostaje się z gruntu w wyniku tzw. efektu kominowego wynikającego z różnicy ciśnień. Następnie poprzez pęknięcia fundamentów, szczeliny i pęknięcia w wylewkach, studzienki kanalizacyjne do odwadniania piwnic, nieszczelności wokół rur kanalizacyjnych i innych przyłącz zostaje zassany do wnętrza, a za sprawą wentylacji grawitacyjnej (naturalny ciąg rozpoczyna się od najniższych partii budynku) rozchodzi się po całym domu.
Istotny wpływ na obecność radonu w pomieszczeniach ma także technologia budowy domu. Na wyższych kondygnacjach na stężenie radonu wpływ mają produkty, z jakich wykonano ściany i strop oraz użyte materiały wykończeniowe.
W miejscach pracy, takich jak urzędy i sklepy, podobnie jak w przypadku domów, również może utrzymywać się wysoki poziom stężenia radonu. Pracodawca powinien zarządzać poziomem narażenia na oddziaływanie radonu w miejscu pracy, jako ryzykiem związanym ze zdrowiem w miejscu pracy.
Stężenie radonu mierzy się jako ilość promieniotwórczości radonu na każdy metr sześcienny powietrza (w bekerelach na metr sześcienny; Bq/m3). Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi poziom radonu powinien zostać obniżony, jeżeli przekracza 100–300 Bq/m3.
Zapraszamy do odwiedzania strony internetowej https://www.gov.pl/web/paa/europejski-dzien-radonu
Materiały
Radon informacje ogólneRadon_informacje_ogólne.doc 0.04MB Krajowy plan działania w przypadku długoterminowych zagrożeń wynikających z narażenia na radon w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi oraz w miejscach pracy
Krajowy_plan_działania_w_przypadku_długoterminowych_zagrożeń_wynikających_z_narażenia_na_radon_w_budynkach_przeznaczonych_na_pobyt_ludzi_oraz_w_miejscach_pracy.docx 0.07MB Znaczenie przeprowadzenia pomiarów
Znaczenie_przeprowadzenia_pomiarów.doc 0.29MB Narażenie na radon w pomieszczeniach oraz związane z narażeniem na radon zagrożenie dla zdrowia
Narażenie_na_radon_w_pomieszczeniach_oraz_związane_z_narażeniem_na_radon_zagrożenie_dla_zdrowia.doc 0.39MB Dostępne środki techniczne służące ograniczeniu występujących stężeń radonu
Dostępne_środki_techniczne_służące_ograniczeniu_występujących_stężeń_radonu.doc 0.29MB Film edukacyjny o radonie
Film_edukacyjny_o_radonie.avi 114.75MB