Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Makowie Mazowieckim

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Makowie Mazowieckim informuje, że 4 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Rakiem.

Został on ustanowiony 4 lutego 2000 roku na Światowym Szczycie Waki z Rakiem w Paryżu, zorganizowanym przez dyrektora generalnego UNESCO i Prezydenta Francji. Na szczycie opracowano tzw. Kartę Paryską, zobowiązującą wszystkie kraje, które podpisały się pod nią do tworzenia programów zapobiegających chorobom nowotworowym. Nadrzędnym celem Światowego Dnia Walki z Rakiem jest zwrócenie uwagi na zapobieganie i leczenie chorób nowotworowych.

W profilaktyce chorób nowotworowych duże znaczenie ma odżywianie i tryb życia. Właściwa dieta, aktywność fizyczna oraz ograniczenie używek pomogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworów. Należy także regularnie poddawać się  badaniom profilaktycznym - wczesne wykrycie raka zwiększa szanse na wyleczenie. Międzynarodowe zespoły badawcze szacują, że nawet 90% nowotworów powodują czynniki zewnętrzne, na które mamy wpływ. Przestrzegając prostych zasad zdrowego stylu życia, jesteśmy w stanie obniżyć ryzyko zachorowania. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia w ten sposób można uniknąć nawet 50% przypadków wszystkich nowotworów. Zasady, których należy przestrzegać, zostały opracowane dzięki wieloletnim badaniom naukowym i opublikowane pod tytułem „Europejski Kodeks Walki z Rakiem”. Na podstawie dwunastu zaleceń Kodeksu stworzono polską publikację „12 sposobów na zdrowie”. Zawierają one następujące porady, pomocne w prowadzeniu zdrowego stylu życia i obniżeniu ryzyka zachorowania na raka:

1. Nie pal, nie używaj tytoniu w żadnej postaci. Jeden papieros zawiera około 7 tysięcy substancji chemicznych, z czego ponad 70 jest silnie rakotwórczych.
2. Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Z powodu wymuszonego biernego palenia każdego roku w Polsce umiera około 2 000 osób, które same nigdy nie paliły.
3. Utrzymuj prawidłową masę ciała. Nadwaga i otyłość to drugi (po paleniu tytoniu) najważniejszy czynnik ryzyka wystąpienia nowotworów.
4. Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco. Regularne ćwiczenia chronią m.in. przed rakiem jelita grubego, piersi i błony śluzowej macicy.
5. Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia. Jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców. Ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru i/lub tłuszczu). Unikaj słodzonych napojów, przetworzonego mięsa oraz ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą ilością soli.
6. Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom. Picie każdej, nawet niewielkiej ilości alkoholu, zwiększa ryzyko zachorowania na raka.
7. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej, nie korzystaj z solarium. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe wiąże się z  poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, takimi jak: rak skóry, choroby oczu (np. zapalenie spojówek, zaćma), osłabienie układu odpornościowego.
8. Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy. Brak ochrony przed szkodliwymi substancjami chemicznymi obecnymi w miejscu pracy może przyczyniać się do występowania wielu rodzajów nowotworów, np. narażenie na chrom, nikiel, czy arsen zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuca.
9. Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Radon to radioaktywny gaz szlachetny występujący w skorupie ziemskiej, jego wysokie stężenie przyczynia się do rozwoju raka płuca. Zaleca się regularne wietrzenie pomieszczeń.
10. Zdrowie kobiet: karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na nowotwory – jeśli możesz karm piersią. Hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów – ogranicz jej stosowanie.  Karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi u kobiet, zarówno w wieku przed menopauzą, jak i po niej. Szacuje się, że karmienie piersią przez okres 12 miesięcy zmniejsza ryzyko zachorowania na ten rodzaj nowotworu o ponad 4%. Urodzenie każdego kolejnego dziecka także redukuje to ryzyko o 7%. Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi, błony śluzowej trzonu macicy i jajników.
11. Zadbaj o to, aby Twoje dziecko zostało zaszczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – WZWB (dotyczy noworodków), wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV (dotyczy dziewcząt). Udział nowotworów złośliwych spowodowanych wirusowymi lub bakteryjnymi infekcjami szacuje się  na 15–20%. Nowotwory te zwiększają ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów, m.in. raka szyjki macicy. Stosowanie szczepień ochronnych jest skutecznym sposobem uniknięcia zachorowania na nowotwory związane z infekcją wirusową.
12. Bierz udział w zorganizowanych programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania: raka jelita grubego (kobiety i mężczyźni), raka piersi (kobiety), raka szyjki macicy (kobiety). Szanse wyleczenia raka zwiększa jego wczesne rozpoznanie. Metody diagnostyczne pozwalają na wykrycie niektórych rodzajów nowotworów jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby, a nawet wykrycie zmian przedrakowych.