Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Międzyrzeczu

Pomiarem objęto uczniów klas I-VIII w 2 placówkach (Szkoła Podstawowa Nr 1 w Międzyrzeczu oraz Szkoła Podstawowa w Bledzewie). Łącznie przebadano 378 uczniów.

Do analizy przyjęto proporcję wagi ciała dziecka do wagi tornistra oraz wiek dziecka.

Wyniki kwalifikowano w 2 kategoriach – norma niska z wagą tornistrów do 10% masy ciała ucznia  i  norma  wysoka  z  wagą  tornistrów do 15% masy ciała ucznia.

ZESTAWIENIE  POMIARÓW

Klasy	Ilość uczniów objętych pomiarem	Waga tornistrów do 10% masy ciała ucznia – norma niska	Waga tornistrów pomiędzy 10%  a 15% masy ciała ucznia – norma wysoka	Przekroczenia norm	Procent uczniów z przekroczeniem normy wysokiej
I	58	18	24	16	27,6 %
II	55	27	25	3	5,5 %
III	53	23	25	5	9,4 %
IV	42	17	15	10	23,8 %
V	51	20	19	12	23,5 %
VI	61	31	27	3	4,9 %
VII	27	11	13	3	11,1 %
VIII	31	26	5	0	0 %
Ogółem	378	173 – 45,8 %	153 – 40,5 %	52 – 13,7 %

We wszystkich objętych badaniem placówkach istnieje możliwość pozostawienia podręczników  dla uczniów  klas (indywidualne szafki bądź wyznaczone miejsca w klasach).

Z ustaleń pokontrolnych wynika, że dzieci rzadko korzystają z możliwości pozostawienia podręczników i innych przyborów szkolnych, co związane jest min. z koniecznością korzystania z podręczników przy odrabianiu prac domowych. Część uczniów wprost przyznała, że zabiera do domu zeszyty i podręczniki zgodnie z poleceniem rodziców. Ponadto przekroczeń wagi tornistrów należy  dopatrywać się w  przynoszeniu do szkoły książek i zeszytów z przedmiotów nie ujętych w planie lekcji, przynoszeniu do szkoły różnych przedmiotów niezwiązanych z procesem nauczania (pamiętniki, zabawki, klasery) czyli brakiem dostatecznego nadzoru rodziców nad zawartością tornistrów. Na wagę tornistrów ma również wpływ rodzaj i materiał z jakiego tornister jest wykonany (waga pustego tornistra wahała się od 0,80 kg do 1,7 kg), przynoszenie napoi w metalowych bidonach, termosach oraz rodzaj zeszytów (twarde okładki zwiększają wagę tornistra nawet o 0,5 kg).

Zaobserwowano również, że niska norma u części badanych dzieci związana jest z rozwijającą się u nich nadwagą i otyłością. Sposób obliczania poprawności wagi tornistra bezpośrednio związany jest z wagą ucznia i choć waga tornistra jest wysoka to przy wysokiej masie ciała ucznia (często zbyt wysokiej wskazującej na nadwagę) waga tornistra wydaje się być prawidłowa.

Zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego https://www.gov.pl/web/gis/zalecenia-dotyczace-tornistrow-szkolnych waga plecaka nie powinna przekraczać 10-15 proc. masy ciała ucznia.

Mając na uwadze wyniki badań należy podejmować działania profilaktyczne i edukacyjne mające na celu przeciwdziałanie zjawisku zbyt ciężkich plecaków skierowane do społeczności szkolnej oraz rodziców/opiekunów uczniów.

Sporządziła: Aleksandra Gomuła – starszy asystent ds. Higieny Dzieci i Młodzieży w PSSE Międzyrzecz