LEGIONELLA – PODSTAWOWE INFORMACJE
30.08.2023
Co to jest Legionella? Legionella to rodzaj bakterii, która bytuje w ciepłej wodzie o temperaturze od 20⁰C do 50⁰C. Rozwija się i namnaża biofilmie. Najpopularniejszym gatunkiem bakterii jest Legionella pneumophila, która powoduje choroby układu oddechowego zwane zbiorczo legionellozą.
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje legionellozy:
- Gorączka Pontiac
Gorączka Pontiac jest samoograniczającą się chorobą powodującą objawy grypopodobne. Okres wylęgania objawów w tej postaci zakażenia Legionella pneumophila wynosi od kilku godzin do 3 dni.Chory zgłasza: gorączkę, dreszcze, trudności w oddychaniu, suchy uporczywy kaszel, osłabienie, zmęczenie, bóle mięśniowo-stawowe, bóle głowy. Mogą wystąpić objawy ze strony przewodu pokarmowego w postaci nudności, wymiotów oraz biegunki. Objawy utrzymują się około 2–5 dni i samoistnie ustępują.
- Legionellozowe zapalenie płuc (choroba legionistów).
Choroba legionistów to ciężkie zapalenie płuc z często występującymi powikłaniami narządowymi. Okres wylęgania tej postaci legionellozy wynosi od 2 do 10 dni, czasem nawet 3 tygodnie. Początkowo występują bóle głowy i bóle mięśniowo-stawowe, do których dołącza się wysoka gorączka z dreszczami oraz objawy ze strony układu oddechowego, pokarmowego i nerwowego. Kaszel początkowo jest suchy, uporczywy, po pewnym czasie zmienia charakter na wilgotny, z wykrztuszaniem plwociny, niekiedy podbarwionej krwią. Ponadto występować mogą duszność oraz bóle w klatce piersiowej. Choroba legionistów postępuje bardzo szybko. Brak podjętego leczenia może prowadzić do niewydolności oddechowej i wielonarządowej, a objawy choroby utrzymują się nawet przez wiele tygodni. Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy, mogące świadczyć o legionellozie, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.
Choroba nie przenosi się pomiędzy ludźmi. Zakażenie bakteriami Legionella następuje w wyniku wdychania aerozoli – mikroskopijnych, niedostrzegalnych gołym okiem kropelek wody, zawierających bakterie, zawieszonych w powietrzu.
ABY DOSZŁO DO ZAKAŻENIA, BAKTERIE MUSZĄ DOSTAĆ SIĘ DO DRÓG ODDECHOWYCH. PICIE SKAŻONEJ BAKTERIAMI WODY NIE PROWADZI DO ZAKAŻENIA. Podczas picia wody do zakażenia może dojść jedynie w przypadku zakrztuszenia się i aspiracji płynu do dróg oddechowych.
Szczególnie narażone na zakażenie są dzieci, osoby starsze oraz osłabione przez inne dolegliwości.
Istnieje wiele gatunków Legionelli, jednak najbardziej niebezpiecznym dla ludzi jest bakteria Legionella pneumophila.
Na szczęście w większości przypadków zarażenie legionellą nie jest groźne. Szacuje się, że aż 90% osób dorosłych miało w swoim życiu kontakt z tą bakterią i przeszło zarażenie łagodnie lub bezobjawowo.
Gdzie występuje Legionella?
Bakterie z rodzaju Legionella można spotkać w środowisku zarówno naturalnym, jak i sztucznym. Legionella pojawiaja się między innymi w naturalnych zbiornikach wodnych oraz glebie, jednak kontakt z bakteriami w ww. okolicznościach niezwykle rzadko może doprowadzić do skażenia.
Człowiek jest narażony na rozwój legionellozy przede wszystkim w sytuacji, gdy zetknie się z Legionellą obecną w sztucznych środowiskach wodnych, takich jak instalacja wodna.
Poza instalacjami wodociągowymi, powszechnymi źródłami skażeń Legionellą mogą być wszelkie urządzenia wytwarzające aerozol wodny, takie jak:
- urządzenia i systemy klimatyzacyjne,
- wanna z hydromasażem,
- fontanna,
- jacuzzi,
- wieże chłodnicze,
- urządzenia medyczne wspomagające oddychanie, takie jak inhalator.
Warunki sprzyjające rozwojowi Legionelli.
Bakterie Legionella najszybciej namnażają się w określonych warunkach. Do najistotniejszych czynników, które sprzyjają zwiększeniu liczby jej kolonii, należą:
- ciepłe środowisko wodne (powyżej 20°C)
- środowisko ze stojącą wodą lub kondensacją pary wodnej,
- całkowity brak bądź ograniczony przepływ wody,
- występowanie ślepo zakończonych odcinków przewodów,
- osadzenie kamienia na rurach instalacji, co także sprzyja powstaniu biofilmu.
Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia?
- Regularne czyszczenie i dezynfekcja urządzeń natryskowych w domu (głowice prysznicowe, nawilżacze powietrza, wanny z hydromasażem), zgodnie z zaleceniami producenta.
- Po nieużywaniu kranu ponad 2 tygodnie, należy odkręć wodę na przynajmniej 2 minuty zanim zaczniemy z niej korzystać.
- Okresowe opróżnianie i przepłukiwanie urządzeń grzewczych, zgodnie z zaleceniami producenta, aby zredukować osiadanie na dnie i ściankach zanieczyszczeń.
- Jeśli to możliwe należy zachować temperaturę wody w urządzeniach grzewczych na poziomie 60°C.
Jakie są metody zwalczania Legionelli?
Wyróżniamy wiele rozwiązań, które mniej lub bardziej skutecznie przyczyniają się do eliminacji bakterii z rodzaju Legionella w wodzie. W Polsce do najpopularniejszych metod zwalczania Legionelli należy między innymi:
- dezynfekcja termiczna instalacji c.w.u.,
- czyszczenie i dezynfekcja chemiczna,
- dezynfekcja wody lampami UV,
- dawkowanie do wody dwutlenku chloru,
- instalacja urządzenia dawkującego do wody jony srebra i miedzi.
Opracowano na podstawie materiałów Głównego Inspektora Sanitarnego.
