Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Mielcu

Od 1 stycznia 2024 r. napoje energetyczne mogą być sprzedawane wyłącznie dla osób powyżej 18 roku życia. Nie mogą być też dostępne w automatach z napojami oraz w szkołach. To wszystko z powodu zawartych w nich dużych dawek kofeiny oraz innych substancji mających szczególnie szkodliwy wpływ na rozwijający się układ sercowo-naczyniowy oraz układ nerwowy młodych ludzi.

Napoje energetyzujące, znane powszechnie jako energy drinki lub energetyki to zazwyczaj gazowane napoje bezalkoholowe, które mają działanie pobudzające. Zawierają dużą ilość kofeiny i tauryny, ponadto inozytol, cukry proste, witaminy z grupy B, ekstrakt z guarany, substancje aromatyzujące, dwutlenek węgla, substancje konserwujące i regulatory kwasowości, a także w zależności od producenta, glukuronolakton czy wyciągi z ziół (np. żeń-szeń i miłorząb japoński). Wartość odżywcza napojów energetycznych wynosi około 45 kcal/100ml i pochodzi prawie wyłącznie z cukrów prostych, gdyż 250 ml napoju energetycznego zawiera aż 25g cukru, co jest równowartością 5 łyżeczek.

Jeśli chodzi o zawartość kofeiny w napojach energetyzujących, to jak wynika z badań Instytutu Żywności i Żywienia, mała puszka (250 ml) tego produktu może dostarczać
od 67 do 83 mg tej substancji.

Za niepożądane skutki spożywania napojów energetyzujących odpowiada przede wszystkim kofeina, będąca głównym składnikiem aktywnym. U osób, które regularnie piły napoje bogate w ten alkaloid odnotowano takie symptomy jak: kołatanie serca, wzrost ciśnienia krwi, uczucie niepokoju, ból w klatce piersiowej, płytki i przyspieszony oddech, zawroty i ból głowy, incydenty żołądkowo-jelitowe oraz zaburzenia erekcji u mężczyzn. Odnotowuje się również przypadki ostrych zatruć kofeiną, które objawiają się: tachykardią i arytmią serca, migotaniem przedsionków, wymiotami, zaburzeniem snu, oraz zaostrzeniem chorób psychicznych.

Oprócz wysokich dawek kofeiny napoje energetyczne zawierają substancje, które mogą znacząpotęgować jej działanie. Takim stymulatorem jest m.in. tauryna. Ponadto, w badaniach potwierdzono, że spożywanie energetyków może powodować nagły wzrost liczby płytek krwi i ich wzmożoną agregację, a także modyfikację śródbłonka naczyń krwionośnych.

W związku ze spożywaniem napojów energetyzujących oprócz wspomnianych zdarzeń sercowych często odnotowuje się także incydenty neurologiczne takie jak: drgawki, agresywne zachowania, halucynacje, stany lękowe, pobudzenie neuropsychiatryczne czy psychozy. Kofeina i tauryna to bowiem znane środki psychoaktywne, które mogą prowadzić do zmiany neuroprzekaźnictwa.

W obliczu powyższych informacji jeszcze bardziej niepokoją wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w Polsce w roku szkolnym 2021/22 w ramach międzynarodowych badań nad zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej HBSC. Wynika z nich, że aż 7,2% młodzieży w wieku 11- 15 lat pije codziennie, co najmniej 1 napój energetyzujący. Odsetek ten wzrastał istotnie z wiekiem przyjmując wartości: 2,4% u 11- latków, 6,6% u 13- latków i 11,1% u 15- latków! Napoje energetyzujące codziennie piło 6,5% chłopców i 7,8% dziewcząt.

Należy jednocześnie zauważyć, że inne badania, przeprowadzone przez amerykańskich naukowców, ujawniły fakt, że młodzież, która sięga po napoje energetyzujące, prawdopodobnie sięga również po tytoń, alkohol lub narkotyki. Czyli rozpoczęcie przez młodego człowieka korzystania z substancji silnie stymulujących mózg w postaci napojów energetyzujących bardzo często prowadzi do używania innych, szkodliwych substancji, które mają skrajnie niekorzystny wpływ na zdrowie.

Napoje energetyzujące dedykowane są dla osób dorosłych narażonych na bycie w stanie pełnej gotowości psychicznej jak i fizycznej przez dłuższy czas, chcących zminimalizować uczucie zmęczenia i senność oraz chcących „zmusić” swój organizm do maksymalnego wysiłku, i powinny być używanie wyłącznie przez takie osoby, i w w/w sytuacjach. Ze względu na niekorzystne działanie napojów energetyzujących na organizmy dzieci i młodzieży, jak wcześniej wspomniano, w Polsce od 1 stycznia 2024 roku istnieje zakaz sprzedaży energetyków dla osób poniżej 18. roku życia. Kobietom w ciąży i karmiącym, osobom mającym podwyższone ciśnienie krwi, chorym na cukrzycę, osobom z arytmią serca oraz osobom wrażliwym na któryś ze składników występujących w omawianych napojach odradza się ich spożywanie.