Światowy Dzień Rzucania Palenia 2021

18.11.2021

Światowy Dzień Rzucania Palenia w Polsce obchodzony jest od 1991 roku. Zawsze przypada on w trzeci czwartek listopada. Pomysł akcji narodził się w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy dziennikarza Lynna Smitha, który w 1974 roku zaapelował do czytelników swojej gazety, aby przez jeden dzień nie palili papierosów. W efekcie mnóstwo ludzi spróbowało przez jedną dobę wytrzymać bez palenia. W kolejnych latach akcja rozprzestrzeniała się na inne stany i kraje. Zachęcone powodzeniem akcji Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem uznało trzeci czwartek listopada (tydzień przed obchodzonym w Stanach Zjednoczonych Dniem Dziękczynienia) za Dzień Rzucania Palenia.

Na temat szkodliwości palenia tytoniu mówi się już od kilku dziesiątek lat. Jednak wciąż na całym świecie znajduje on swoich amatorów, pomimo szkód jakie powoduje w organizmie człowieka. Większość szkodliwych skutków palenia tytoniu ujawnia się dopiero po wielu latach od rozpoczęcia palenia. Oznacza to, że dzisiejsza konsumpcja tytoniu w społeczeństwie znajdzie swoje odzwierciedlenie za kilka lat w sytuacji epidemiologicznej chorób odtytoniowych.

Przewlekłe choroby niezakaźne w tym, te spowodowane paleniem tytoniu i biernym wdychaniem dymu tytoniowego, stanowią od lat najważniejszy problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny w Polsce. Choroby odtytoniowe obejmują 15 nowotworów oraz kilkadziesiąt chorób układu krążenia, układu oddechowego i innych narządów. Około 90% chorych na raka płuc to palacze.

W dymie tytoniowym znajduje się około 7000 substancji szkodliwych, z czego znaczną część stanowią substancje rakotwórcze. W papierosach znajduje się np. aceton, kadm, arsen, amoniak, metanol czy butan. W wyniku spalania tytoniu powstaje też tlenek węgla, który ma duże powinowactwo do hemoglobiny, szybko się z nią wiąże i blokuje dostęp tlenu. W ten sposób następuje niedotlenienie wszystkich tkanek organizmu. Szkodliwe działanie dymu tytoniowego nie ogranicza się tylko do układu oddechowego. Toksyczne substancje wchłonięte do krwiobiegu rozprowadzane są po całym organizmie i wywierają szkodliwy wpływ na wszystkie jego funkcje.

Badania wykazały, że dym tytoniowy podrażnia błonę śluzową nosa i jamy ustnej, przełyku oraz żołądka, prowadząc również do jej uszkodzenia, ma właściwości alergizujące, ma działanie toksyczne na układ oddechowy, sercowo-naczyniowy, nerwowy, a także na wszystkie inne narządy i tkanki (m.in. trzustkę, nerki i pęcherz moczowy). Ponadto może prowadzić do mutagennych, teratogennych oraz rakotwórczych zmian komórkowych. Badania psychoneurologiczne wskazały na silne psychoaktywne, w tym uzależniające działanie nikotyny.

Wśród problemów zdrowotnych przyczynowo związanych z paleniem tytoniu wymienia się: choroby nowotworowe, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego i inne.

Uzależnienie od tytoniu pogarsza jakość życia, powodując choroby:

układu oddechowego (astmę, rozedmę płuc, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc POCHP, zapalenie oskrzeli i płuc);
układu krążenia (chorobę wieńcową, zawał serca, miażdżycę naczyń krwionośnych, nadciśnienie, choroby zakrzepowo-zatorowe w tym udar mózgu, chorobę Bǘrgera, tętniaka aorty);
nowotworowe (istnieje związek przyczynowo skutkowy palenia z licznymi nowotworami złośliwymi m.in. płuca, krtani, gardła, przełyku, jamy ustnej, nosa, wargi, miedniczek nerkowych, pęcherza moczowego, trzustki, żołądka, wątroby);
przewodu pokarmowego (wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy);
inne: osteoporozę, podatność na przeziębienia, alergie.

Trzy wielkie grupy chorobowe występują prawie wyłącznie u palaczy papierosów – to rak płuca, – przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) oraz zawał serca przed 50 r.ż. Szacuje się, że rocznie z powodu palenia na świecie umiera przedwcześnie 5 mln ludzi i liczba ta stale rośnie.

Palenie zaostrza przebieg takich chorób jak: astma, retinopatia cukrzycowa, nadczynność tarczycy, stwardnienie rozsiane, zapalenie nerwu wzrokowego, choroba Crohna, gruźlica, grypa.

Bierne palenie

Sami palacze nie są jedynymi ofiarami swojego nałogu. Dym tytoniowy jest również groźny dla osób niepalących, które są narażone na jego wdychanie. Bierne narażenie na dym tytoniowy także powoduje negatywne skutki zdrowotne. WHO szacuje, że z tego powodu dochodzi do 1,2 miliona zgonów rocznie. Prawie połowa wszystkich dzieci oddycha powietrzem zanieczyszczonym dymem tytoniowym, a 65 tysięcy dzieci umiera każdego roku z powodu chorób związanych z biernym paleniem. Palenie w czasie ciąży może prowadzić do wielu dolegliwości zdrowotnych u niemowląt, które mogą pozostać na całe życie.

Problem e-papierosów

W poszukiwaniu zdrowszej wersji papierosów tradycyjnych powstały e-papierosy. E-papierosy to produkt nowy, nie poznano więc jeszcze dokładnie ich długotrwałego wpływu na zdrowie. Prowadzone od kilku lat badania coraz częściej dowodzą, że e-papierosy są niemal równie szkodliwe co tradycyjne i coraz mniej mówi się o ich skuteczności przy rzucaniu nałogu, a więcej o szkodliwym działaniu na zdrowie. E-papierosy są zagrożeniem, zwłaszcza dla młodych ludzi. Palenie jest szkodliwe niezależnie od metody dostarczania nikotyny.

Chcesz rzucić palenie?

Nie czekaj – rzuć palenie już dziś

Zachęcamy do korzystania ze stron internetowych promujących styl życia bez tytoniu:

www.jakrzucicpalenie.pl – strona Ogólnopolskiej Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym działającej przy Centrum Onkologii w Warszawie
www.stopfejkfriends.pl – strona kampanii społecznej #STOPFEJKFRIENDS upowszechniająca wiedzę na temat szkodliwości palenia tytoniu i używania elektronicznych papierosów – w szczególności przez osoby poniżej 18 roku życia
www.planujedlugiezycie.pl – strona kampanii społecznej realizowanej w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej

Fachową pomoc i doradztwo prowadzi działająca przy Centrum Onkologii w Warszawie Ogólnopolska Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym, która działa od poniedziałku do piątku w godzinach 11.00-19.00 pod numerem telefonu 801 108 108 Informacji na temat metod rzucenia palenia można zasięgnąć również na stronie www.jakrzucicpalenie.pl