Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Ostrowie Wielkopolskim

Słońce ma ważny wpływ na nasze zdrowie (witamina D3) i samopoczucie (endorfiny), jednak nierozsądne korzystanie z niego stanowi jeden z najistotniejszych czynników ryzyka zachorowania na raka skóry – dlatego warto pamiętać o kilku prostych zasadach, które zwiększają bezpieczeństwo Twoje i bliskich:

1. Ogranicz przebywanie na słońcu (zwłaszcza w godzinach 11.00-15.00);
2. Jeśli to możliwe, korzystaj z miejsc osłoniętych, zaciemnionych;
3. Używaj odzieży ochronnej o gęstym splocie oraz nakrywania głowy (kapelusze, czapki, chustki) i okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV;
4. Odkryte części ciała zabezpiecz kremem z wysokim filtrem (min. SPF 30);
5. Zwróć szczególną uwagę na zabezpieczenie skóry dzieci – skutki ich poparzenia mogą pojawić się nawet po wielu latach;
6. Unikaj solariów – zwiększają ryzyko zachorowania na czerniaka nawet 2-krotnie (zwłaszcza u małych dzieci).

Nowotwory złośliwe skóry należą do najliczniejszej grupy nowotworów złośliwych u ludzi rasy białej. Zajmują od kilkunastu lat 5-te miejsce na liście największych problemów onkologicznych.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe skóry i czerniaka:

• Promieniowanie ultrafioletowe (UV) słoneczne lub sztuczne (np. solaria);
• Fototypy skóry – zwłaszcza jasna karnacja, jasne lub rude włosy, jasne oczy, piegi;
• Duża liczba znamion na skórze;
• Występowanie nowotworów skóry w rodzinie;
• Ekspozycja na substancje chemiczne i promieniowanie jonizujące;
• Stałe drażnienie mechanicznych znamion;
• Choroby predysponujące – przebiegające z nadwrażliwością na światło leczone immunosupresyjnie (np. po transplantacji narządu), zaburzenia hormonalne i przewlekłe infekcje (np. HPV,HIV);
• Ryzyko zachorowania na nowotwory zwiększa się z wiekiem.

Każde poparzenie słoneczne – zwłaszcza w dzieciństwie, może zwiększyć ryzyko zachorowania!!!

W ramach nowotworów skóry uwagę należy zwrócić na CZERNIAKA, zwany też czerniakiem złośliwym (łac. melanoma malignum) – nowotwór złośliwy skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka wywodzący się z melanocytów. Stanowi od 5% do 7% nowotworów złośliwych skóry człowieka. Czerniak przed 40 rokiem życia jest rzadki, szczyt zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia. Najczęściej pojawia się na skórze niezmienionej, choć może powstać w obrębie znamion barwnikowych. Rozpoznanie należy potwierdzić za pomocą badania histopatologicznego. Rokowanie zależy od histologicznej złośliwości guza, zaawansowania miejscowego i ogólnego. Zmiany w obrębie znamienia, budzące niepokój onkologiczny, są określane jako reguła ABCDE - Freidmana i Rigela:

A - asymetria (ang. asymetry) - zmiana kształtu znamienia z okrągłej na niesymetryczną,

B - brzegi, granica (ang. border) - nierówne, postrzępione brzegi znamienia,

C - czerwony, czarny lub niejednorodny kolor (ang. colour) zmiana w zabarwieniu znamienia: ściemnienie, rozjaśnienie, różne kolory w obrębie tego samego znamienia,

D - duży rozmiar, średnica znamienia (ang. diameter) - ocenie powinny być poddane wszelkie znamiona o wielkości powyżej 6 mm,

E - ewolucja (ang. evolving over time) - postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.

Do częstych objawów czerniaka, wymagających konsultacji lekarza dermatoskopisty należą między innymi:

• zgrubienie,
• swędzenie,
• zaczerwienienie wokół znamienia,
• krwawienie,
• powiększenie,
• zmiany zabarwienia,
• zmiana kształtu