Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Ostrowie Wielkopolskim

Ciekawostki o kleszczach w pigułce
    • stawonogi, grupa pajęczaków z gromady roztoczy;
    • pasożyty zewnętrzne kręgowców (np. psa, kota, sarny, ptaków, wiewiórek, węży, jaszczurek)  i ludzi (żywiciel niechciany, przypadkowy);
    • poszukują żywicieli najintensywniej wiosną i jesienią;
    • przebywają głównie wśród drzew liściastych,  krzewów i na łąkach; skupiają się wzdłuż dróg i ścieżek leśnych porośniętych trawiastą roślinnością;
    • można je spotkać w miastach: parkach, skwerach, przydomowych  ogródkach,     a  nawet  w  piwnicach;
    • są ślepe;
    • lubią dużą wilgotność powietrza (80-100%), małe skoki temperatury w ciągu doby,  nie przewiewność;
    •  żerują na ogół rano od 8.00-1200 i od godziny 16.00- 20.00;
    • w upały ukrywają się;
    • zimą zapadają w letarg (chowają się w ściółce i przesypiają niekorzystne warunki);
    • są bardzo odporne – wytrzymują długie okresy suszy, głodne dojrzałe osobniki  są w stanie przetrwać w odrętwieniu nawet 800 dni (larwy i nimfy – do 500 dni);
    • żyją dość długo, średnio 2-4 lata;
    •  nie żywią się krwią, potrzebują ją tylko do przejścia z larwy do nimfy (zastrzyk energii);
    • żerują 6-7 dni i wypijają ok. 2 ml krwi i znacznie powiększają swoje rozmiary;
    • dorosłe samice przed pobraniem pokarmu mierzą około 3-4 mm, napite krwią liczą do 1 cm. Dorosłe samce mierzą do 3,5 mm. Nimfy przed pobraniem pokarmu liczą około 1,5 mm a larwy mierzą około 1 mm;
    • mają naturalnych wrogów - mrówki, chrząszcze, ropuchy, ryjówki, myszy, szczury, ptaki, larwy motyli, roztocza.
Ulubione miejsca wkłuć
    • u człowieka: linia włosów, szyja, za uszami, fałdy pod piersiami, zgięcia łokcia, pod pachami, pod kolanami, okolice krocza, okolice pępka, okolice ścięgna Achillesa,
    • u zwierząt: kleszcze lubią ciemne i wilgotne miejsca pod obrożą, pod ogonem, okolice krocza, pomiędzy palcami, na łokciu, pod pachą.
 
Nie czujemy kiedy kleszcz się wkłuwa, ponieważ ma wydzielinę, która działa znieczulająco opóźniając reakcję zapalną u żywiciela, nie pojawia się ból czy zaczerwienienie.

Ryzyko  - choroby odkleszczowe
Kleszcze wywołują choroby zakaźne i pasożytnicze. Kleszcze nie chorują tylko przenoszą infekcje (są tzw. wektorem – przenosicielem), jeśli zostały wcześniej zainfekowane. Zakażenie  u kleszczy  utrzymuje  się  przez  wiele  pokoleń. W Polsce kleszcz pospolity to gatunek kleszcza najczęściej atakującego ludzi.
Najbardziej  znane  choroby  odkleszczowe, wywoływane  przez  patogeny  to:
    • choroby bakteryjne:  borelioza;  
    • choroba wirusowa:  Kleszczowe  zapalenie  mózgu (KZM).
Szczepienia to najskuteczniejsza metoda ochrony przeciw KZM

Aby doszło do infekcji kleszcz musi pozostać w skórze powyżej 24 godzin.
Konsekwencje przenoszonych  przez kleszcze chorób mogą długotrwale wpłynąć na nasze życie. Przewlekłe   zmęczenie,   problemy   ze   snem,   porażenia    nerwów    utrudniające    poruszanie się  – to   tylko   niektóre   z   nieprzyjemnych   konsekwencji  chorób  odkleszczowych.

Wskazówki, które pozwolą uniknąć pokłucia przez kleszcze:
    • unikaj przebywania w wysokiej trawie lub zaroślach – nie tylko w lesie,  ale również na łąkach, a także w miejskich parkach;
    • noś ubrania z długimi rękawami;
    • wybieraj jasne ubrania;
    • nakładaj na skórę środek odstraszający insekty;
    • obejrzyj całe ciało w poszukiwaniu kleszczy po pobycie na łonie natury;
    • zaszczep się przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.

Bezpieczne usuwanie kleszcza Pamiętaj!
 NIE WOLNO miejsca wokół kleszcza i samego kleszcza smarować tłuszczem, masłem, kremem, ściskać, dusić (bo zwraca wydzielinę), ciągnąć, przypalać, ucinać, wydłubywać, masować, wypychać, manipulować nim w  jakikolwiek  sposób,   dotykać gołymi palcami.
Kleszcza należy chwycić jak najbliżej skóry ruchem lekko obrotowym  energicznie pociągać do góry (nie należy wykręcać, robimy to w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara)  za pomocą  kleszczołapek, pęsety, lassa. Po usunięciu kleszcza rankę należy zdezynfekować i sprawdzić czy w skórze nie został fragment pasożyta. Gdy pojawi się  rumień  należy  szybko  skontaktować  się  z  lekarzem.

Źródło:

    1. https://www.kleszcze.info.pl/jak-sie-chronic
    2. „Mały kleszcz – duży problem?” – Materiał  informacyjno-edukacyjny na temat kleszczy, związanych z nimi zagrożeń oraz profilaktyki chorób odkleszczowych – opracowanie dr. n. med. Agnieszka Dyk-Duszyńska, Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Poznań 2018 r.