Kleszcze, co musisz o nich wiedzieć ?
Ciekawostki o kleszczach w pigułce
• stawonogi, grupa pajęczaków z gromady roztoczy;
• pasożyty zewnętrzne kręgowców (np. psa, kota, sarny, ptaków, wiewiórek, węży, jaszczurek) i ludzi (żywiciel niechciany, przypadkowy);
• poszukują żywicieli najintensywniej wiosną i jesienią;
• przebywają głównie wśród drzew liściastych, krzewów i na łąkach; skupiają się wzdłuż dróg i ścieżek leśnych porośniętych trawiastą roślinnością;
• można je spotkać w miastach: parkach, skwerach, przydomowych ogródkach, a nawet w piwnicach;
• są ślepe;
• lubią dużą wilgotność powietrza (80-100%), małe skoki temperatury w ciągu doby, nie przewiewność;
• żerują na ogół rano od 8.00-1200 i od godziny 16.00- 20.00;
• w upały ukrywają się;
• zimą zapadają w letarg (chowają się w ściółce i przesypiają niekorzystne warunki);
• są bardzo odporne – wytrzymują długie okresy suszy, głodne dojrzałe osobniki są w stanie przetrwać w odrętwieniu nawet 800 dni (larwy i nimfy – do 500 dni);
• żyją dość długo, średnio 2-4 lata;
• nie żywią się krwią, potrzebują ją tylko do przejścia z larwy do nimfy (zastrzyk energii);
• żerują 6-7 dni i wypijają ok. 2 ml krwi i znacznie powiększają swoje rozmiary;
• dorosłe samice przed pobraniem pokarmu mierzą około 3-4 mm, napite krwią liczą do 1 cm. Dorosłe samce mierzą do 3,5 mm. Nimfy przed pobraniem pokarmu liczą około 1,5 mm a larwy mierzą około 1 mm;
• mają naturalnych wrogów - mrówki, chrząszcze, ropuchy, ryjówki, myszy, szczury, ptaki, larwy motyli, roztocza.
Ulubione miejsca wkłuć
• u człowieka: linia włosów, szyja, za uszami, fałdy pod piersiami, zgięcia łokcia, pod pachami, pod kolanami, okolice krocza, okolice pępka, okolice ścięgna Achillesa,
• u zwierząt: kleszcze lubią ciemne i wilgotne miejsca pod obrożą, pod ogonem, okolice krocza, pomiędzy palcami, na łokciu, pod pachą.
Nie czujemy kiedy kleszcz się wkłuwa, ponieważ ma wydzielinę, która działa znieczulająco opóźniając reakcję zapalną u żywiciela, nie pojawia się ból czy zaczerwienienie.
Ryzyko - choroby odkleszczowe
Kleszcze wywołują choroby zakaźne i pasożytnicze. Kleszcze nie chorują tylko przenoszą infekcje (są tzw. wektorem – przenosicielem), jeśli zostały wcześniej zainfekowane. Zakażenie u kleszczy utrzymuje się przez wiele pokoleń. W Polsce kleszcz pospolity to gatunek kleszcza najczęściej atakującego ludzi.
Najbardziej znane choroby odkleszczowe, wywoływane przez patogeny to:
• choroby bakteryjne: borelioza;
• choroba wirusowa: Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).
Szczepienia to najskuteczniejsza metoda ochrony przeciw KZM
Aby doszło do infekcji kleszcz musi pozostać w skórze powyżej 24 godzin.
Konsekwencje przenoszonych przez kleszcze chorób mogą długotrwale wpłynąć na nasze życie. Przewlekłe zmęczenie, problemy ze snem, porażenia nerwów utrudniające poruszanie się – to tylko niektóre z nieprzyjemnych konsekwencji chorób odkleszczowych.
Wskazówki, które pozwolą uniknąć pokłucia przez kleszcze:
• unikaj przebywania w wysokiej trawie lub zaroślach – nie tylko w lesie, ale również na łąkach, a także w miejskich parkach;
• noś ubrania z długimi rękawami;
• wybieraj jasne ubrania;
• nakładaj na skórę środek odstraszający insekty;
• obejrzyj całe ciało w poszukiwaniu kleszczy po pobycie na łonie natury;
• zaszczep się przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Bezpieczne usuwanie kleszcza Pamiętaj!
NIE WOLNO miejsca wokół kleszcza i samego kleszcza smarować tłuszczem, masłem, kremem, ściskać, dusić (bo zwraca wydzielinę), ciągnąć, przypalać, ucinać, wydłubywać, masować, wypychać, manipulować nim w jakikolwiek sposób, dotykać gołymi palcami.
Kleszcza należy chwycić jak najbliżej skóry ruchem lekko obrotowym energicznie pociągać do góry (nie należy wykręcać, robimy to w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara) za pomocą kleszczołapek, pęsety, lassa. Po usunięciu kleszcza rankę należy zdezynfekować i sprawdzić czy w skórze nie został fragment pasożyta. Gdy pojawi się rumień należy szybko skontaktować się z lekarzem.
Źródło:
1. https://www.kleszcze.info.pl/jak-sie-chronic
2. „Mały kleszcz – duży problem?” – Materiał informacyjno-edukacyjny na temat kleszczy, związanych z nimi zagrożeń oraz profilaktyki chorób odkleszczowych – opracowanie dr. n. med. Agnieszka Dyk-Duszyńska, Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Poznań 2018 r.