Ekranowa perspektywa. Zagrożenia wynikające z nadmiernego korzystania z urządzeń ekranowych
20.08.2024
Komputery, tablety, smartfony wpisały się w naszą codzienność bez względu na wiek. Wykorzystujemy je do wykonywania zadań w pracy czy szkole, ale służą nam też do rozrywki w czasie wolnym, a wakacje i wyjazdy urlopowe sprzyjają tego typu aktywności. Dzieci i młodzież korzystają z nich, grając w gry, komunikując się z rówieśnikami, oglądając ulubione bajki, filmy i seriale. Korzystają z nich również dorośli, którzy łapiąc chwilę w kolejce w sklepie, do lekarza, siedząc na kanapie czy w tramwaju, spędzają czas na graniu, oglądaniu filmików i przeglądaniu mediów społecznościowych. Należy pamiętać, że częste używanie tych urządzeń, co ściśle związane jest z korzystaniem z internetu, może mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie fizyczne, psychiczne, a także życie społeczne.
Zagrożenia dla zdrowia fizycznego
Osoby korzystające z urządzeń ekranowych w szkole, pracy czy w czasie wolnym w konsekwencji doznają szeregu dolegliwości przez:
- długotrwałą postawę siedzącą,
- brak ruchu,
- długotrwałe wpatrywanie się w ekran.
Co może powodować:
- nadmierne obciążenie narządu wzroku,
- zespół suchego oka,
- ryzyko rozwoju lub nasilenia wad wzroku, zwłaszcza krótkowzroczności,
- nadwyrężenie mięśni nadgarstka,
- naprężony kark,
- skrzywienia kręgosłupa, bóle dolnych jego części,
- bóle głowy,
- brak apetytu,
- nadpobudliwość psychoruchowa lub wręcz przeciwnie – apatia i depresja,
- ogólne zmęczenie organizmu,
- nadwagę.
Zagrożenia dla zdrowia psychospołecznego
Korzystanie z urządzeń z dostępem do internetu przez długi czas może doprowadzić do uzależnienia, które jest porównywane do uzależnień od substancji psychoaktywnych, dlatego należy zwrócić uwagę na pewne symptomy:
- silne pragnienie lub uczucie przymusu korzystania z komputera (tabletu, smartfona),
- pojawiające się trudności z powstrzymaniem się od logowania w sieci,
- złe samopoczucie wywołane brakiem dostępu do sieci:
- lęk,
- pobudzenie psychoruchowe,
- obsesyjne myślenie i fantazjowanie o internecie,
- obniżenie nastroju,
- coraz częstsze i dłuższe logowanie się do internetu, mimo jego destrukcyjnego wpływu na zdrowie i relacje społeczne,
- ograniczenie lub utrata pozakomputerowych zainteresowań, aktywności społecznej, zawodowej i umiejętności wypoczywania,
- przeznaczenie dużej ilości czasu na czynności pośrednio związane z internetem (np. kupowanie książek na temat sieci, dyskutowanie o niej).
Inne zagrożenia psychospołeczne
- zagrożenia wynikające z łatwego dostępu do treści szkodliwych z punktu widzenia etapu rozwojowego (np. pornografii, przemocy),
- zagrożenia związane z rozluźnieniem więzi społecznych, zastąpionych spotkaniami w sieci, co z czasem utrudnia budowanie dojrzałych relacji osobowych i tworzenie wspólnoty,
- zagrożenia związane z zawężeniem pola doświadczeń ograniczonych do poznawania świata z pespektywy zasobów sieciowych,
- zagrożenia związane z bezpieczeństwem w sieci m.in.: ujawnieniem danych osobowych, narażenie na cyberprzemoc, ośmieszanie ze strony rówieśników, upublicznianie zdjęć i informacji,
- kreowanie skrzywionego obrazu świata i pojmowania własnej osoby.
Mając na uwadze powyższe, należy pamiętać o tym, by:
- korzystać z urządzeń w miejscach, gdzie można zachować odpowiednią postawę ciała przy odpowiednim oświetleniu,
- dbać o kondycję fizyczną,
- nie korzystać z urządzeń ekranowych przed snem,
- ograniczać czas spędzony przy urządzeniach ekranowych z internetem, poprzez równoważenie z innymi aktywnościami,
- szukać zainteresowań niezwiązanych z korzystaniem z urządzeń z dostępem do internetu,
- dbać o swoje zdrowie psychiczne m.in. poprzez właściwe relacje z najbliższymi, rodziną, przyjaciółmi, odpowiednie formy radzenia sobie ze stresem,
- szukać wsparcia i rozwiązań u bliskich nam ludzi, a nie w sieci,
- jeśli mamy poczucie, że tracimy kontrolę nad spędzaniem czasu przy urządzeniach z dostępem do internetu, można zgłosić się o pomoc do najbliższych lub udać się do specjalisty.