Przepisy prawne regulujące branżę kosmetyczną w Polsce
18.02.2022
Przepisy prawne regulujące branżę kosmetyczną w Polsce
Obowiązujące w Polsce regulacje dotyczące kosmetyków zostały ujęte w dwóch zasadniczych aktach prawnych. Regulację na poziomie unijnym, którą stosuje się bezpośrednio w polskim porządku prawnym jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 roku (Rozporządzenie), dotyczące produktów kosmetycznych, natomiast regulacją krajową jest ustawa z dnia 30 marca 2001 roku o kosmetykach (Ustawa o kosmetykach), która określa wymagania dotyczące składu, oznakowania kosmetyków oraz warunki obrotu kosmetykami.
W myśl Rozporządzenia 1223/2009/WE, produkt kosmetyczny oznacza:
każdą substancję lub mieszaninę przeznaczoną do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego (naskórkiem, owłosieniem, paznokciami, wargami oraz zewnętrznymi narządami płciowymi) lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała.
Kosmetyki ze względu na sposób zastosowania są szczególnego rodzaju mieszaninami chemicznymi i podlegają restrykcyjnym przepisom. Z punktu widzenia obowiązującej w UE legislacji, cała odpowiedzialność za jakość i wszelkie możliwe negatywne skutki oddziaływania kosmetyków na użytkownika spoczywa (w różnym stopniu) na producentach lub importerach oraz dystrybutorach tych produktów. Zgodnie z europejskimi regulacjami prawnymi ponoszą oni wszelkie konsekwencje wprowadzenia na rynek kosmetyku niespełniającego określonych wymagań.
Najwięcej wymogów rozporządzenie nakłada na producentów i importerów, którzy najczęściej pełnią rolę „osoby odpowiedzialnej". Każdy producent i importer chcący wprowadzić kosmetyk do obrotu zobowiązany jest do udostępnienia do celów kontroli, we wskazanym miejscu, udokumentowanych informacji dotyczących kosmetyku.
Podstawowym elementem dokumentacji jest Raport Bezpieczeństwa Produktu Kosmetycznego będący wynikiem przeprowadzonej oceny bezpieczeństwa. W Raporcie Bezpieczeństwa Produktu Kosmetycznego znajdują się wszelkie informacje dotyczące składu chemicznego produktu, profilu toksykologicznego komponentów, właściwości fizyko-chemicznych, czystości mikrobiologicznej, procesu produkcyjnego, stopnia kontaktu z ciałem człowieka, zastosowania i bezpieczeństwa użytkowania. Ocena wpływu kosmetyku na zdrowie ludzi to bardzo skomplikowany proces wymagający współpracy przedstawicieli różnych dziedzin (chemików, biologów, toksykologów).
Ponadto każdy producent, importer, a w niektórych przypadkach także dystrybutor, pełniący funkcję osoby odpowiedzialnej, zobowiązany jest przed wprowadzeniem kosmetyku do obrotu, do zgłoszenia go Komisji Europejskiej za pośrednictwem portalu CPNP (Cosmetic Products Notification Portal). Europejski system notyfikacji ułatwia obrót produktami kosmetycznymi na terenie UE. Europejskiej notyfikacji podlegają zarówno nowe kosmetyki jak i te, które przed 11 lipca 2013 r. zostały zgłoszone w procedurze narodowej (w Polsce do Krajowego Systemu Informowania o Kosmetykach KSIOK).
Należy równocześnie podkreślić, że zgłoszenie kosmetyku na portalu CPNP nie jest równoznaczne z dopuszczeniem produktu do obrotu i nie stanowi potwierdzenia, że spełnia on wymogi rozporządzenia 1223/2009/WE.
Obok przygotowania Raportu bezpieczeństwa i zgłoszenia do portalu CPNP wszystkie kosmetyki wprowadzane na rynek powinny być we właściwy sposób opisane i oznakowane. Prawidłowe oznakowanie kosmetyków dostarczy konsumentom odpowiednią wiedzę na temat funkcji, składu i działania produktów, a także zapewni bezpieczeństwo ich stosowania.
Przepisy nie określają katalogu substancji czynnych dozwolonych do stosowania w kosmetykach. Stworzona została jednak lista negatywna – wskazująca na substancje, których stosowanie jest zakazane oraz substancje, których stosowanie jest dozwolone wyłącznie przy zachowaniu stosownych ograniczeń. Przepisy wskazują natomiast wprost jakie barwniki oraz jakie substancje konserwujące mogę być używane do produkcji kosmetyków.
Kwestie dotyczące oznakowania znajdującego się na opakowaniu produktu kosmetycznego również zostały ściśle określone zarówno w Rozporządzeniu jak i w Ustawie o kosmetykach.
Autor: Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Produktów Kosmetycznych