Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Pyrzycach

HIV i choroby weneryczne

Zakażenia przenoszone drogą płciową stanowią poważne problemy zdrowotne, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Każdego roku rośnie liczba osób zakażonych. Ryzykowne stosunki seksualne wiążą się z dużym ryzykiem zakażenia chorobami wenerycznymi. Do najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową należą m.in.: kiła (syfilis), rzeżączka, chlamydioza oraz zakażenia wirusami HPV i HIV.

HIV

HIV to ludzki wirus upośledzenia (niedoboru) odporności (ang. human immunodeficiency virus). Po przedostaniu się do krwi mnoży się i powoli niszczy układ odpornościowy, który jest tarczą ochronną naszego organizmu. Przez długi czas zakażenie HIV może przebiegać bezobjawowo. Osoba zakażona może być nieświadoma, że uległa zakażeniu i nieświadomie zakażać innych, a w późniejszym czasie zachorować na AIDS.

AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności jest końcowym etapem zakażenia HIV. Osoby, które wiedzą o swoim zakażeniu objęte są nowoczesną terapią antyretrowirusową, która zapobiega wystąpieniu AIDS.

Nie każdy zakażony HIV jest chory na AIDS, ale każdy chory na AIDS jest zakażony HIV!

Najczęstszymi powodami zakażenia są brak wiedzy na temat możliwych dróg zakażenia oraz ignorowanie ryzyka.

Materiałem zakaźnym są:

 • krew;

• sperma i preejakulat;

• wydzieliny narządów płciowych;

 • mleko kobiece;

• inne potencjalnie infekcyjne materiały, np. płyn mózgowo-rdzeniowy.

 

Głównie drogi transmisji:

• krwiopochodna - współdzielenie sprzętu do iniekcji, transfuzja zakażonej krwi, kontakt z krwią);

• wertykalna (matki na dziecko) – w czasie ciąży, porodu i karmienia;

• seksualna – niezabezpieczone kontakty seksualne.

 

Aby uniknąć zakażenia wirusem HIV należy wystrzegać się sytuacji, które mogłyby narazić na kontakt z materiałem potencjalnie zakaźnym. Szczególnie ryzykowne są sytuacje, podczas których została uszkodzona ciągłość skóry i doszło do kontaktu z płynami ustrojowymi.

Jedynym sposobem potwierdzenia bądź wykluczenia zakażenia jest wykonanie testu wykrywającego

przeciwciała anty-HIV lub białko p-24 wirusa. W razie wyniku dodatniego należy go zweryfikować

testem potwierdzenia wykonywanym z drugiego pobrania krwi (wyjątek stanowią punkty konsultacyjno – diagnostyczne (PKD) ponieważ testy wykonywane są z krwi pobranej podczas jednego pobrania). Badanie można wykonać u lekarza, zastrzegając swoje dane osobowe, a także nieodpłatnie i anonimowo w PKD (www.aids.gov.pl – zakładka Testy na HIV).

Im szybciej przyjmie się leki antyretrowirusowe (najlepiej w ciągu 2 – 3 godzin po zdarzeniu), tym większa szansa na uniknięcie zakażenia. Terapia jest najbardziej skuteczna, jeśli zostanie wdrożona do 48 godzin od zdarzenia, dlatego czas od zdarzenia do przyjęcia leków jest bardzo istotny.

KIŁA

Wywołuje ją krętek blady (łac. Treponema pallidum, bakteria spiralna). Zakażenie może nastąpić podczas stosunku seksualnego, ale też przy kontakcie uszkodzonej skóry, błon śluzowych lub poprzez krew (kiła nabyta). Warto dodać, że jeśli zakażona jest kobieta w ciąży, krętki mogą przedostać się do organizmu dziecka poprzez łożysko (kiła wrodzona). Objawy pojawiają się po około 3 tygodniach. Pierwszym z nich jest powstanie niebolesnego owrzodzenia w miejscu wniknięcia bakterii (najczęściej występuje na penisie, sromie, odbycie, wargach lub w jamie ustnej), które ustępują samoistnie, jednak nie świadczą o wyleczeniu lub przechorowaniu. Kiła wymaga antybiotykoterapii, a nieleczona postępuje i przechodzi w fazę utajoną. Może wówczas pojawić się tzw. wysypka kiłowa na tułowiu, dłoniach i podeszwach stóp. Zakażenie trwające dłużej niż 2 lata wiąże się zwykle z uszkodzeniem drobnych i dużych naczyń krwionośnych w obrębie mózgu i serca. Zachorowanie na kiłę może zwiększyć nawet 8 krotnie ryzyko zakażenia HIV i HCV.

Kluczową metodą wykrywania zakażenia są testy serologiczne wykrywające przeciwciała, które nasz układ odpornościowy wytwarza przeciw tym bakteriom. Można je wykonać w poradniach: dermatologicznych - wenerologicznych, chorób zakaźnych i HIV.

Leczenie jest zazwyczaj dość proste i polega na przyjmowaniu antybiotyku. W zależności od fazy zakażenia podaje się dawkę jednorazową albo kontynuuje leczenie przez 10-21 dni.

RZEŻĄCZKA

Wywołuje ją Gram-ujemna bakteria dwoinki rzeżączki (łac. Neisseria gonorrhoeae). Ryzyko zakażenia zależy od płci i jest większe u kobiet niż u mężczyzn. Do zakażenia dochodzi głównie podczas stosunku seksualnego, zarówno waginalnego, jak i analnego oraz oralnego. Objawy rzeżączki pojawiają się po około 7-14 dniach (u kobiet) i 2-5 dniach (w przypadku mężczyzn) od zakażenia. Choroba objawia się u kobiet jako rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy (bóle podbrzusza, upławy) lub zapalenie cewki moczowej, jednak w ponad połowie przypadków przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo), a u mężczyzn jako rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej w postaci ropnego wysięku i silnego pieczenia podczas oddawania moczu. Brak leczenia może doprowadzić u kobiet do zapalenia miednicy mniejszej i jej narządów, a w konsekwencji do rozwinięcia ciąży pozamacicznej, a nawet bezpłodności, natomiast u mężczyzn może powodować bezpłodność.

Diagnostyka opiera się na pobraniu wymazu z cewki moczowej, odbytu, gardła lub spojówek i oceny preparatu pod mikroskopem, a także na wykonaniu posiewu bakteryjnego.

Leczenie polega na podaniu antybiotyku, a po ok. 2 tygodniach od zakończenia leczenia zaleca się wykonać badanie kontrolne, w celu upewnienia się, że leczenie było skuteczne.

CHLAMYDIOZA

Wywołują ją bakterie Chlamydia trachomatis, które są główną przyczyną nierzeżączkowych zakażeń układu moczowo-płciowego. Objawy najczęściej obejmują cewkę moczową, szyjkę macicy, odbyt, spojówki i gardło. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu 3 tygodni od zakażenia i są zbliżone do rzeżączki, ale częściej stwierdza się przebieg bezobjawowy. Zakaźna jest wydzielina (zwykle śluzowa) z okolic zmienionych zapalnie. Ryzyko zakażenia zależy od płci i jest większe u kobiet niż u mężczyzn. U noworodków zakażonych matek może rozwinąć się zapalenie spojówek. Objawy nieleczonej lub niewłaściwie leczonej chlamydiozy stopniowo mijają, jednak taka osoba nadal jest zakażona i może zarażać kolejnych partnerów seksualnych.

Obecnie preferowaną metodą diagnostyki, niezależnie od lokalizacji i przyczyny chlamydiozy jest badanie genetyczne (molekularne) materiału pobranego podczas wymazu. Wymaz pobiera się ze spojówek, gardła, odbytu, pochwy czy cewki moczowej. Można także ocenić go pod mikroskopem, jednak jest to badanie mniej czułe. Jeśli objawy nie występują, badanie można wykonać po minimum 2 tygodniach od ostatniej sytuacji ryzykownej.

Leczenie polega na podaniu antybiotyku. po 3–5 tygodniach od zakończonego leczenia zawsze należy wykonać badanie kontrolne.

W przypadku chorób wenerycznych przed zakażeniem chroni prezerwatywa oraz inne metody barierowe. Muszą one jednak być prawidłowo i konsekwentnie używane podczas każdego rodzaju kontaktu seksualnego. Bardzo ważne jest również jednoczesne leczenie osoby, u której rozpoznano zakażenie oraz jej partnerów/partnerek seksualnych, z którymi miał/a kontakty seksualne bez prezerwatywy w ciągu 3 miesięcy przed wystąpieniem objawów.

Zaleca się również regularne (minimum 1 raz na 3–6 miesięcy) badanie osób aktywnych seksualnie, zwłaszcza w przypadku kontaktów seksualnych (również oralnych) z osobami podejmującymi zachowania ryzykowne, a także wykonanie badania diagnostycznego przed rozpoczęciem współżycia z nowym partnerem seksualnym.

Źródła:

http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/index.htm

https://aids.gov.pl/publikacje/ulotka_pep

http://www.aids.gov.pl/kampanie/CWL/01.html

https://aids.gov.pl/