Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Pyrzycach

Zrozumienie etykiet żywnościowych – dlaczego to ważne?

W obecnych czasach, gdy półki sklepowe uginają się pod ciężarem różnorodnych produktów spożywczych, umiejętność czytania i rozumienia etykiet żywnościowych stała się kluczowym elementem świadomego wybierania produktów. Rozumienie etykiet żywnościowych pomaga w podejmowaniu zdrowych decyzji żywieniowych. Dzięki nim możemy unikać produktów wysoko przetworzonych, bogatych w sztuczne dodatki, nadmierne ilości cukru, soli czy tłuszczów nasyconych. Etykiety są również nieocenionym narzędziem dla osób cierpiących na alergie pokarmowe, nietolerancje, choroby takie jak cukrzyca czy choroby sercowo-naczyniowe, umożliwiając im unikanie produktów potencjalnie szkodliwych dla ich zdrowia.

Kluczowe elementy etykiety – co warto wiedzieć

Każda etykieta żywnościowa zawiera kilka kluczowych elementów, które są szczególnie istotne dla konsumenta:

1. Lista składników: składniki są zawsze wymienione w kolejności od tego, który występuje w największej ilości, do tego, który występuje w najmniejszej. Pozwala to na szybką ocenę czy produkt jest bogaty w składniki odżywcze czy wypełniacze.
2. Wartości odżywcze: informacje te dostarczają danych na temat kaloryczności produktu oraz zawartości tłuszczów, węglowodanów, białka, soli, a czasami także witamin i minerałów. Pomaga to w monitorowaniu dziennego spożycia poszczególnych składników.
3. Data ważności: ważne dla zapewnienia świeżości produktu oraz bezpieczeństwa jego spożycia.
4. Informacje o alergenach: kluczowe dla osób z alergiami pokarmowymi, produkty często zawierają alergeny, takie jak orzechy, gluten czy laktoza.
5. Certyfikaty i znakowania: takie jak ekologiczne czy bez GMO, które mogą być ważne dla konsumentów świadomych ekologicznie.

Ukryte pułapki – na co uważać

W świecie marketingu produktów spożywczych, nie wszystko jest takie, jak się wydaje. Etykiety często stosują przemyślne strategie, aby przyciągnąć uwagę konsumentów i przekonać ich do zakupu. Oto kilka „pułapek”, na które warto zwrócić uwagę:

1. "Naturalny" nie zawsze znaczy zdrowy: termin „naturalny” nie jest ściśle regulowany i często jest wykorzystywany do promowania produktów, które nadal mogą zawierać niezdrowe składniki.
2. Ukryte cukry: produkty, które wydają się być zdrowe, takie jak niektóre jogurty czy musli, mogą zawierać duże ilości cukru. Cukier może być ukryty pod różnymi nazwami, takimi jak syrop glukozowo-fruktozowy, dekstroza, maltodekstryna itp. To samo dotyczy dużej zawartości soli w niektórych produktach.
3. "Niskotłuszczowe" i "beztłuszczowe": często produkty z mniejszą zawartością tłuszczu są kompensowane dodatkowym cukrem lub solą, aby poprawić smak.
4. Porcje i rozmiar porcji: producent może podawać informacje odżywcze dla małych porcji, które są nierealistyczne w stosunku do rzeczywistego spożycia, co może wprowadzać w błąd co do ilości kalorii i składników odżywczych.

Alergeny i informacje dla osób z nietolerancjami

Etykiety żywnościowe odgrywają kluczową rolę w życiu osób z alergiami pokarmowymi lub nietolerancjami. Oto kilka wskazówek, jak efektywnie korzystać z informacji o alergenach:

1. Znajdź sekcję alergenów: większość etykiet posiada specjalną sekcję, w której wymienione są potencjalne alergeny. Szukaj takich informacji jak „zawiera orzechy”, „zawiera gluten” itp.
2. Bądź świadomy „śladów”: niektóre produkty mogą zawierać sformułowania typu „może zawierać śladowe ilości...”. Jest to ważne dla osób z ciężkimi alergiami, gdzie nawet śladowe ilości alergenu mogą wywołać reakcję.
3. Rozumienie składników: niektóre alergeny mogą być ukryte pod mniej znanymi nazwami, np. kazeina (białko mleka) czy albumina (białko jaja).

Praktyczne porady – jak czytać etykiety efektywnie

Efektywne czytanie etykiet żywnościowych wymaga zrozumienia kilku kluczowych aspektów, które pomogą w świadomym wyborze produktów:

1. Zacznij od listy składników: lista składników jest podana w kolejności malejącej – od największej do najmniejszej zawartości. Składniki, które pojawiają się na początku listy, mają większe znaczenie.
2. Sprawdź wartości odżywcze: zwróć uwagę na całkowitą liczbę kalorii oraz zawartość tłuszczu, węglowodanów (w tym cukrów) i białka. Informacje te są kluczowe dla zrozumienia, jak produkt wpisuje się w twoje dzienne potrzeby żywieniowe.
3. Uważaj na porcje: Zwróć uwagę na rozmiar porcji, do którego odnoszą się informacje odżywcze. Czasami producenci podają wartości odżywcze dla mniejszych porcji, niż faktycznie spożywamy.
4. Zwróć uwagę na ukryte cukry i tłuszcze: cukry mogą być ukryte pod różnymi nazwami, takimi jak fruktoza, glukoza, syrop kukurydziany itp. Podobnie tłuszcze trans, które są szkodliwe dla zdrowia, mogą być oznaczone jako „częściowo utwardzone oleje”.
5. Poszukaj certyfikatów: certyfikaty takie jak ekologiczny, bez GMO, mogą być ważne dla twoich decyzji zakupowych.

Podsumowanie

Jesteś tym, co jesz, a świadomość tego, co spożywasz, zaczyna się od etykiet na produktach. Stań się świadomym konsumentem już dziś. Czytanie etykiet żywnościowych jest więcej niż tylko rutynowym przeglądem składników – to fundamentalny krok w kierunku zdrowszego życia. W epoce, w której mamy dostęp do niezliczonej ilości produktów spożywczych, wiedza o tym, co faktycznie konsumujemy, staje się niezbędna.

Źródła:

1. Jak czytać etykiety produktów spożywczych? (czytamyetykiety.pl)
2. 8 powodów, dla których warto czytać etykiety (ncez.pzh.gov.pl)
3. Etykieta żywności. Jakie reguły rządzą etykietowaniem produktów spożywczych? (dietetycy.org.pl)
4. Wiedza ogólna.