Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Siedlcach

Czym jest gruźlica? 
Jest to choroba zakaźna wywołana przez prątki należące do grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Wśród pacjentów najczęściej spotykana jest gruźlica płuc, co nie zmienia faktu, iż może się ona także znajdować w różnych narządach. 
Zdaniem WHO w 2015 roku na tę chorobę zapadło ponad 10 milionów osób! Jest to zastraszająca liczba chorych. Ponad połowa przypadków została odnotowana w Indiach, Indonezji, Nigerii, Pakistanie, Chinach oraz w Afryce Południowej. Warto podkreślić, iż ok. 3 miliardów ludzi z całego świata należy do grupy osób zarażonych prątkiem gruźlicy. 
Wśród tej grupy zachoruje ok. 15% osób. Należy dodać, że osoby, które są nosicielami wirusa HiV znacznie częściej chorują na gruźlicę. Z danych zaczerpniętych z Internetu wynika, iż w 2014 roku w Polsce na gruźlicę zachorowało 6698 osób. W przeszłości choroba ta dotyczyła głównie osób, które nie dbają o higienę osobistą, a także ludzi młodych. Ówcześnie kojarzona jest raczej z osobami dojrzałymi. W naszym kraju zapadają na nią przede wszystkim osoby starsze. 
 

 Jakie są objawy gruźlicy? 
Jeśli chodzi o gruźlicę płuc to najbardziej typowym objawem jest kaszel. Na samym początku choroby jest suchy, jednakże z czasem zmienia się w mokry. Osoba zakażona odkrztusza tzw. plwocinę. Innymi niepokojącymi objawami, które mogą towarzyszyć osobie chorej są m. in. osłabienie, senność, bóle w klatce piersiowej. Może pojawić się również nieznaczna gorączka, powiększenie węzłów chłonnych. Chorzy skarżą się także na spadek wagi mimo braku zmian w odżywianiu. Jednym z ostatnich objawów (pojawiający się na końcu) może być odkrztuszanie wydzieliny z krwią. Należy dodać, iż choroba nie zawsze daje objawy. Istnieje wiele odmian gruźlicy, wśród których wyróżnia się: 

• węzło- płucną, 
• prosówkową ostrą, 
• rozsianą podostrą, 
• rozsianą przewlekłą 
• guzkową, 
• naciekową, 
• włóknisto-jamistą przewlekłą. 
   

Gruźlicę można wykryć za pomocą podstawowych badań takich jak np. RTG czy badanie bakterii, które wykonuje się z wykrztuszonej plowciny. Można także wykonać tzw. odczyn tuberkulinowy, dzięki któremu określa się reakcje alergiczną organizmu danej osoby w kontakcie z żywymi pałeczkami gruźlicy. 
 
Jak wygląda leczenie? 
Chorzy na gruźlicę, u których choroba została wykryta wcześniej muszą przestrzegać wszystkich zaleceń lekarza, aby uniknąć pobytu w szpitalu. Jeśli istnieje ryzyko zakażenia to zostają skierowani na oddział nawet na kilka tygodni. Leczenie zależne jest od stadium choroby. Najczęściej pacjenci otrzymują kilka leków, które muszą regularnie zażywać. Absolutnie nie wolno przerywać kuracji, ponieważ może to spowodować nawrót choroby. 
Gruźlica jest chorobą zakaźną, ale żyjemy w czasach, w których istnieją środki oraz metody sprzyjające całkowitemu wyleczeniu osoby chorej.

Warto przyłączyć się do świętowania Światowego Dnia Gruźlicy i okazać swoje wsparcie osobom chorym. Nigdy nie wiadomo czy to my kiedyś nie znajdziemy się w podobnej sytuacji.

W 2019 roku w Polsce zarejestrowano 5321 zachorowań na gruźlicę, czyli 166 przypadków gruźlicy mniej niż w roku poprzednim i 2188 przypadków mniej w porównaniu z rokiem 2010. Zapadalność na gruźlicę wszystkich postaci w 2019 roku wynosiła 13,9 i była mniejsza o 2,8% w porównaniu z rokiem 2018 oraz o 29,4% w porównaniu z rokiem 2010, w którym wynosiła 19,7. Najczęstszą postacią gruźlicy była gruźlica płuc. W 2019 roku zarejestrowano 5 075 przypadków gruźlicy płuc, tj. 95,4% wszystkich zachorowań. Zachorowania na gruźlicę pozapłucną (246 przypadki) stanowiły 4,6% ogółu chorych zarejestrowanych w 2019 roku. Najczęstszą postacią gruźlicy pozapłucnej było gruźlicze zapalenie opłucnej (79 zachorowań), gruźlica obwodowych węzłów chłonnych (46 zachorowań), gruźlica kości i stawów (32 zachorowania), gruźlica narządów moczowo płciowych (25 zachorowań), gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (6 zachorowań). W 2019 roku nie zarejestrowano zachorowań na gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu u dzieci do 14 lat. Najwięcej zachorowań odnotowano u osób w wieku od 45 do 64 lat (45,2%). Zachorowania na gruźlicę dzieci do 14 lat stanowiły 1,5% ogółu zachorowań. U dzieci wykryto 61przypadków gruźlicy płuc i 20 przypadków gruźlicy pozapłucnej. Najczęstszą postacią gruźlicy pozapłucnej u dzieci była gruźlica węzłów chłonnych klatki piersiowej. Podobnie jak w latach poprzednich na gruźlicę częściej chorowali mężczyźni – 71,3% ogółu zachorowań. Więcej zachorowań na gruźlicę odnotowano w miastach (3 335) niż na wsi (1 986).

Od kilkudziesięciu lat sukcesywnie spada liczba zachorowań na gruźlicę.

Dane o przypadkach gruźlicy gromadzone są w Krajowym Rejestrze Zachorowań na Gruźlicę. Instytut Gruźlicy Chorób Płuc opublikował raport o występowaniu gruźlicy w 2019 roku :

https://www.igichp.edu.pl/wp-content/uploads/2020/06/biuletyn_2020.pdf