Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Turku

Nowotwory złośliwe skóry należą do najliczniejszej grupy nowotworów złośliwych u ludzi rasy białej. Zajmują od kilkunastu lat  5-te miejsce na liście największych problemów onkologicznych. Raki skóry rozwijają się pod wpływem uszkadzającego działania promieniowania słonecznego (ultrafioletowego)  czy czynników chemicznych.

Wśród nowotworów skóry:
1. Największą grupę stanowią raki podstawnokomórkowe. Stanowią ok. ¾ wszystkich nowotworów złośliwych na skórze, przy czym najczęściej występuje w rejonie głowy i szyi, zwłaszcza powyżej linii łączącej kąciki ust z przewodami słuchowymi zewnętrznymi (75% -86%).
 2. Raki płaskonabłonkowe, zwane kolczysto komórkowymi  są drugą co do częstości grupą nowotworów skóry. Stanowi on ok. 15% -20% ogółu nowotworów złośliwych skóry. Najczęściej występuje na odsłoniętych okolicach ciała np. twarzy, plecach, kończynach, wardze. Rośnie agresywniej niż rak podstawnokomórkowy, daje przerzuty do węzłów chłonnych oraz przerzuty odległe.
3. Czerniak, zwany też czerniakiem złośliwym – nowotwór złośliwy skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka wywodzący się z melanocytów. Stanowi od 5% do 7% nowotworów złośliwych skóry człowieka. Czerniak przed 40. rokiem życia jest rzadki, szczyt zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia. Najczęściej pojawia się na skórze niezmienionej, choć może powstać w obrębie znamion barwnikowych. Rozpoznanie należy potwierdzić za pomocą badania histopatologicznego. Rokowanie zależy od histologicznej złośliwości guza, zaawansowania miejscowego i ogólnego.

Zmiany w obrębie znamienia, budzące niepokój onkologiczny, są określane jako reguła ABCDE-Freidmana i Rigela
· A - asymetria (ang. asymetry) -zmiana kształtu znamienia z okrągłej na niesymetryczną
· B - brzegi, granica (ang. border) -nierówne, postrzępione brzegi znamienia,
· C - czerwony, czarny lub niejednorodny kolor (ang. colour) zmiana w zabarwieniu znamienia: ściemnienie, rozjaśnienie, różne kolory w obrębie tego samego znamienia,
· D - duży rozmiar, średnica znamienia (ang. diameter) -oceniepowinny być poddane wszelkie znamiona o wielkości powyżej 6 mm,
· E - ewolucja (ang. evolving over time) -postępujące zmiany zachodzące w znamieniu

Profilaktyka na wagę złota – złote zasady ochrony przed czerniakiem

Kluczem do ograniczenia stopnia zachorowalności na czerniaka są właściwe postawy, uwzględniające stosowanie się do prostych zasad profilaktyki, które obejmują:

• Unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, szczególnie w godzinach 11.00-16.00;
• Stosowanie kremów z odpowiednio wysokim filtrem UV;
• Nie dopuszczanie do wystąpienia oparzeń słonecznych, skutkujących schodzącą skórą;
• Pamiętanie o nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych z filtrem UV;
• Unikanie solarium;
• Regularną obserwację znamion, a w przypadku pojawienia się niepokojących zmian lub nowych znamion – natychmiastową kontrolę u lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa;