Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Tychach

W próbkach kału wykonywane są badania na obecność jaj, cyst i członów pasożytów przewodu pokarmowego, w kierunku wykrycia antygenu Giardia lamblia oraz na obecność rotawirusów i adenowirusów.

Materiałem do tych badań jest próbka kału, którą należy pobrać w następujący sposób:

• kał oddać na czysty papier toaletowy lub do czystego, uprzednio, wyparzonego wrzątkiem i wysuszonego naczynia (np. basen, nocnik), a następnie za pomocą szpatułki przenieść część materiału wypełniając nie więcej niż 2/3 pojemności pojemnika zwanego „kałówką”. Nie oddawać kału do muszli klozetowej, gdyż woda i mocz mogą uszkodzić badany materiał
• kał pobrać z różnych miejsc oddanego stolca
• „kałówkę” opisać imieniem i nazwiskiem osoby badanej oraz datą i godziną pobrania materiału.

W celu zwiększenia prawdopodobieństwa wykrycia pasożytów przewodu pokarmowego do badania należy dostarczyć minimum 3 próbki kału pobrane w odstępach 2-3 dniowych. Ujemny wynik jednorazowego badania nie wyklucza zarażenia pasożytem. Przy podejrzeniu giardiozy badanie należy wykonać nawet 6-krotnie w okresie 14 dni.

W przypadku badań laboratoryjnych na obecność rotawirusów i adenowirusów próbkę do badania należy pobrać w okresie ostrych objawów choroby między 3-5 dniem.

Materiałem do badań jest próbka wymazu z kału pobrana w następujący sposób:

• kał oddać na czysty papier toaletowy lub do czystego, uprzednio, wyparzonego wrzątkiem i wysuszonego naczynia (np. basen, nocnik)
• wyjąć wymazówkę ze sterylnego opakowania
• na końcówkę wymazówki (na wacik) pobrać niewielką ilość kału
• zdjąć korek z probówki zawierającej podłoże transportowe
• wymazówkę z pobranym materiałem umieścić w podłożu transportowym i szczelnie zamknąć korkiem
• opakowanie wymazówki opisać imieniem i nazwiskiem osoby badanej oraz datą i godziną pobrania materiału

Osoby zdrowe wykonujące badanie do celów sanitarno-epidemiologicznych w kierunku zakażenia pałeczkami duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, innych pałeczek z rodzaju Salmonella powinny pobrać i dostarczyć do badania trzy próbki wymazów z kału. Próbki te należy pobrać z odrębnych wypróżnień, w trzech kolejno następujących po sobie dniach. Jeżeli przynajmniej z jednej próby uzyskany zostanie wynik dodatni, uznaje się, że osoba, u której przeprowadzono to badanie, jest identyfikowana jako zakażona określonym czynnikiem chorobotwórczym.

Osoby chore materiał do badań powinny pobrać jak najszybciej po wystąpieniu objawów chorobowych, możliwie przed podjęciem leczenia przeciwbakteryjnego lub 3-4 dni po odstawieniu antybiotyków. Materiał powinien zawierać pełny skład patologicznego kału np. krew, pasma śluzu, ropę. Przy nawracających biegunkach kał należy pobrać w okresie nawrotu choroby.

Materiałem do badania jest wymaz z fałd okołoodbytniczych pobrany rano przed wypróżnieniem w następujący sposób:

• wyjąć taśmę klejącą i szkiełko ze sterylnego opakowania
• rozchylić fałdy w okolicy ujścia odbytu, przyłożyć do skóry taśmę klejącą i docisnąć kilkakrotnie palcem
• odkleić taśmę ze skóry i możliwie jak najdokładniej przykleić ją na szkiełko starając się aby pod taśmą nie powstały pęcherzyki powietrza
• szkiełko z taśmą umieścić w opakowaniu
• opakowanie opisać imieniem i nazwiskiem osoby badanej oraz datą i godziną pobrania materiału

Materiałem do badania jest hodowla agarowa szczepu bakteryjnego na płytce lub w probówce. Probówki lub płytki z wyizolowanymi szczepami bakteryjnymi w czasie transportu powinny być zabezpieczone przed stłuczeniem, wyschnięciem i zanieczyszczeniem.

• umieścić co najmniej 2 wskaźniki biologiczne, w różnych miejscach, wewnątrz komory urządzenia
• przeprowadzić ustalony program sterylizacji
• po zakończeniu procesu sterylizacji wyjąć wskaźniki biologiczne z załadunku i odpowiednio zapakować (np. w kopercie) w celu ochrony ich przed zawilgoceniem i zanieczyszczeniem.

Przy użyciu wskaźników biologicznych sporal A dowodem na przeprowadzenie procesu sterylizacji jest zmiana barwy paska znajdującego się na brzegu torebki, w której znajduje się wskaźnik biologiczny z niebieskiego na brązowy.

Jeżeli do sprawdzenia skuteczności procesu sterylizacji w urządzeniu użyto wskaźników biologicznych nie zakupionych i nie sprawdzonych w laboratorium PSSE w Tychach, wówczas wraz z wskaźnikami poddanymi  sterylizacji należy dostarczyć wskaźnik nie poddany sterylizacji (test kontrolny) z tej samej serii. Wskaźnik ten stanowi test kontrolny żywotności drobnoustrojów. Pozytywnym wynikiem badania tego wskaźnika jest wzrost drobnoustrojów w bulionie.

Próbki do badania (nie dotyczy wskaźników biologicznych) nie dostarczone do laboratorium w ciągu 2 godzin od chwili pobrania materiału do czasu transportu do laboratorium należy przechowywać w lodówce lub w termotorbie.

Wskaźniki biologiczne odpowiednio zapakowane np. w kopercie lub teczce do czasu transportu do laboratorium, należy przetrzymywać w temperaturze otoczenia chroniąc je przed zawilgoceniem.

Każdy materiał pobrany od pacjenta należy uważać za materiał zakaźny i traktować jako potencjalne źródło zakażenia.

Klienci indywidualni powinni transportować próbki w temperaturze otoczenia, w warunkach zapewniających pełne bezpieczeństwo próbek i osób transportujących.

Czas, w jakim należy dostarczyć próbki do laboratorium nie może przekroczyć:

• 48h od momentu pobrania materiału dla wymazów pobranych na wymazówki z podłożem transportowym
• 22h od momentu pobrania materiału dla próbek kału do badań na obecność jaj, cyst i członów pasożytów oraz w kierunku stwierdzenia obecności antygenu Giardia lamblia
• 6h od momentu pobrania materiału dla próbek kału do badań wirusologicznych
• 24h od momentu zakończenia procesu sterylizacji dla wskaźników biologicznych poddanych sterylizacji

Wymazy z fałd okołoodbytniczych należy dostarczyć do laboratorium w dniu pobrania materiału.

1. Próbki należy dostarczyć do laboratorium wraz z czytelnie wypełnionym zleceniem na badanie laboratoryjne oraz dowodem wpłaty lub przelewu (dotyczy badań płatnych).
2. Pojemniki niezbędne do pobrania próbek do badań laboratoryjnych (kałówki, wymazówki z podłożem transportowym, szkiełka do pobierania wymazów z fałd okołoodbytniczych) należy pobrać w „PUNKCIE PRZYJMOWANIA PRÓBEK KAŁU” PSSE w Tychach mieszczącym się na parterze budynku po okazaniu dowodu wpłaty lub przelewu za badanie – dotyczy badań płatnych.