Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wąbrzeźnie

Nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe skutkuje dolegliwościami doraźnymi - poparzeniami, rumieniem, przebarwieniami skóry oraz długofalowymi. Promieniowanie UV związane jest z powstawaniem trzech rodzajów nowotworów złośliwych skóry - raka podstawnokomórkowego, płaskonabłonkowego (kolczystokomórkowego) oraz czerniaka.

Rak podstawnokomórkowy to najczęściej występujący u ludzi nowotwór skóry. Związany jest z wieloletnią, regularną ekspozycją na promieniowanie UV. Ryzyko zachorowania na niego znacznie zwiększają wielokrotne poparzenia skóry. Jeśli zatem kilka razy na wakacjach się "spieczemy", nie oznacza to, że na tym koniec - skutki szkodliwego opalania mogą pojawić się w postaci raka podstawnokomórkowego kilka bądź kilkadziesiąt lat później.Ten rodzaj nowotworu rozwija się powoli i rzadko daje przerzuty. Najczęściej guz występuje na twarzy lub w jej okolicach, na przykład na szyi. Często pojawia się przy nozdrzach lub małżowinie usznej. Charakteryzuje go specyficzna, grubsza obwódka. Leczenie jest zwykle chirurgiczne, zmianę po prostu wycina się, rokowania są dobre. Należy jednak pamiętać, że rak podstawnokomórkowy ma skłonność do nawrotu w tym samym miejscu. Z tego względu warto uważnie obserwować bliznę po wycięciu nowotworu.

 

Rak płaskonabłonkowy (kolczystokomórkowy) skóry występuje zwykle u ludzi starszych. To drugi, co do częstości występowania, nowotwór skóry. Zachorowaniu na raka płaskonabłonkowego sprzyja ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe w dzieciństwie. Najczęściej pojawia się na twarzy, plecach i ramionach. Charakterystycznym dla niego miejscem pojawienia jest górna warga. Niestety, potrafi dawać przerzuty, nawet do odległych narządów. Leczenie raka płaskonabłonkowego to najczęściej, podobnie jak w przypadku raka podstawnokomórkowego, leczenie chirurgiczne. W zależności od stanu pacjenta, niekiedy potrzebna  jest uzupełniająca radio- czy chemioterapia. Rokowania są dobre.

Najgroźniejszy spośród nowotworów skóry jest czerniak. To choroba, na którą my, Polacy, jesteśmy szczególnie narażeni. Sporą część roku spędzamy w pomieszczeniach, ponieważ pogoda nie sprzyja wychodzeniu na dwór. Dlatego, gdy nareszcie możemy skorzystać ze słońca, najczęściej na urlopie, przez kilka tygodni opalamy się bez opamiętania. Nasza skóra otrzymuje wtedy bardzo wysoką dawkę promieniowania UV i niejednokrotnie kończy się to poparzeniami. Czerniak nie pojawia się od razu; można zachorować na niego nawet po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach od intensywnych sesji opalania. Opalanie się w solarium przed trzydziestym rokiem życia zwiększa ryzyko zachorowania na czerniaka nawet o 75 procent. Czerniak może pojawić się zarówno u osób które już wcześniej miały na skórze znamiona, jak i u tych którzy mają "nieskazitelną" skórę. Niepokój powinna wzbudzić każda zmiana, szczególnie taka, która pojawiła się nagle, szybko się zmienia, ma nieregularny kształt i barwę. Zmiana, która może świadczyć o czerniaku, również często swędzi, wrzodzieje i krwawi. Czerniak ma dużą zdolność do przerzutów, nawet tych odległych. To właśnie dlatego jest najgroźniejszym z nowotworów złośliwych skóry. W pierwszych stadiach jego rozwoju wystarczy leczenie chirurgiczne, jednak później trzeba sięgać po inne metody, np. immunoterapię czy leczenie ukierunkowane molekularnie.

Nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe może prowadzić do rozwoju nowotworów skóry. Z tego względu, ze słońca powinniśmy korzystać  z rozwagą oraz powinniśmy unikać korzystania ze sztucznych źródeł promieniowania UV, jakimi są np. lampy opalające w salarium. Pamiętajmy także o stosowaniu odpowiednich środków ochrony przeciw promieniowaniu UV (stosowanie kremów z filtrami przeciw UV; unikanie przebywania na słońcu, w upalne dni, w godzinach 10:00-16:00; noszeniu przewiewnej odzieży osłaniającej skórę; noszeniu nakrycia głowy i odpowiednio dobranych okularów z filtrami UV).

Źródło: jasnejakslonce.pzh.gov.pl