Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wąbrzeźnie

W piątek 4 lutego obchodzimy XXII Światowy Dzień Walki z Rakiem 2022 (World Cancer Day). Święto zostało ustanowione w 2000 roku podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu. W tym roku w związku z pandemią COVID-19 nie odbędzie się tradycyjny Dzień Drzwi Otwartych w krajowych ośrodkach onkologicznych. Nie zabraknie natomiast ciekawych wydarzeń i spotkań on-line nawiązujących do obchodów Światowego Dnia Walki z Rakiem.

Rak to choroba, w której komórki w ciele rozrastają się w niekontrolowany sposób, powodując guzy, które mogą się rozsiać do różnych organów. W Unii Europejskiej nowotwory stały się główną przyczyną zgonów. Rak jest najczęściej diagnozowany u osób w średnim i starszym wieku. Jednak do zmian w komórkach, które prowadzą do nowotworu dochodzi znacznie wcześniej.
W 1987 roku  po raz pierwszy  opublikowano Europejski Kodeks Walki z Rakiem, który stanowi kompendium wiedzy dotyczącej profilaktyki raka. Szacuje się, że połowy zachorowań na nowotwory można uniknąć dzięki stosowaniu się do wskazówek w nim zawartych.

Europejski Kodeks Walki z Rakiem (The European Code Against Cancer) powstał z inspiracji Komisji Europejskiej i ma na celu edukację społeczeństwa na temat działań, które warto podjąć, aby ograniczyć ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową. Europejski Kodeks Walki z Rakiem składa się z dwunastu zaleceń, do których większość ludzi może się stosować bez jakichkolwiek specjalnych umiejętności. Im więcej zaleceń będziemy przestrzegać, tym mniejsze ryzyko, że zachorujemy na raka. Według szacunków badaczy, istotnej części zgonów z powodu raka w Europie można by zapobiec, gdyby każdy stosował się do poniższych zaleceń. 

W profilaktyce nowotworów warto uwzględnić dwanaście cennych wskazówek zawartych w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem:

1. Nie pal.

2. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.

3. Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.

3. Utrzymuj prawidłową masę ciała.

4. Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco. Wiele badań potwierdziło zależność między aktywnością fizyczną a zdrowiem i ograniczeniem ryzyka zachorowania na wiele typów nowotworów. Regularne ćwiczenia zmniejszają ryzyko zachorowania na raka okrężnicy, raka piersi, raka trzonu macicy i raka prostaty. Zmniejszenie ryzyka wystąpienie nowotworów jest wprost proporcjonalne do stopnia aktywności fizycznej. Nadwaga sprzyja wystąpieniu nowotworów, ponieważ przyczynia się do nieprawidłowych zmian wielu parametrów biochemicznych, bezpośrednio wpływających na metabolizm komórek nowotworowych. Otyłość – zwłaszcza brzuszna – powoduje odbiegające od normalnych wartości stężenie hormonów i czynników wzrostu, które mogą sprzyjać rozwojowi komórek nowotworowych. Regularna aktywność fizyczna skutecznie wpływa na zdrowie poprzez redukcję tkanki tłuszczowej, która odpowiedzialna jest w organizmie za zwiększanie poziomu estrogenów (zwłaszcza po menopauzie), co sprzyja rozwojowi nowotworu.

5. Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia: jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców; ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych; unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą ilością soli.

6. Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.

7. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (dotyczy to szczególnie dzieci).

8. Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium. Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.

9. Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu.

10. Kobiety powinny pamiętać o tym, że: karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na nowotwory. Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią; hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów. Ogranicz jej stosowanie.

11. Zadbaj o to, aby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków); wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) (dotyczy dziewcząt).

12. Bierz udział w zorganizowanych programach badań przesiewowych (skrining) w celu wczesnego wykrywania: raka jelita grubego (zalecenie dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet); raka piersi (u kobiet); raka szyjki macicy (u kobiet).

Źródło: www.zwrotnikraka.pl