Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wąbrzeźnie

Polska jest krajem o szczególnie dużej liczbie zatruć grzybami, co wynika zapewne z powszechności zbierania ich w środowisku naturalnym. W krajach zachodnich, gdzie grzyby są raczej kupowane w sklepach a nie samodzielnie zbierane, przypadki zatruć są rzadkie.
Zatrucia grzybami należą do zatruć pokarmowych. W naszych lasach rośnie wiele grzybów o różnej toksyczności. Większość grzybów najbardziej niebezpiecznych, śmiertelnie trujących, posiada po spodniej strome kapelusza blaszki. Należą do nich muchomory, a wśród nich najgroźniejszy muchomor sromotnikowy.

Muchomora sromotnikowego łatwo można pomylić z zielono zabarwionym gołąbkiem, gąską zieloną, czubajką kanią. Muchomora wiosennego i jadowitego zbieracze mylą z młodymi dziko rosnącymi pieczarkami.
Do grzybów powodujących śmiertelne zatrucia w wyniku uszkodzenia wątroby nerek i nadnerczy należy zasłonak rudy i piestrzenica kasztanowata. Takie gatunki jak: strzępiaki czernidlaki, lejkówki, muchomory czerwone i plamiste zawierają trucizny, które atakują system nerwowy. Do tej grupy zalicza się też olszówkę, która zawiera w sobie truciznę rozpuszczalną w wodzie.
Obgotowanie zmniejsza, lecz nie likwiduje właściwości trujących, a objawy inne niż gastryczne nie są kojarzone ze spożyciem olszówki.

Inna grupa grzybów, która powoduje zatrucia objawiające się biegunkami i wymiotami prowadzącymi do odwodnienia organizmu to: niektóre czubajki, gołąbki, mleczaje, gąski, a także muchomor cytrynowy, wieruszka ciemna, pieczarka żółtawa, maślanka wiązkowa i ceglasta.
Pamiętajmy, że nie tylko grzyby trujące mogą być przyczyną poważnych kłopotów zdrowotnych. Zebrane grzyby jadalne pozostawione w warunkach sprzyjających rozwojowi drobnoustrojów mogą być również czynnikiem wywołującym zatrucia bakteryjne.
Należy unikać podawania potraw z grzybów dzieciom osobom starszym i chorym. Grzyby zawierają dużo substancji chitynowych, co powoduje, że nawet gatunki jadalne są ciężkostrawne.
W obrębie grupy grzybów, które po spodniej stronie kapelusza posiadają rurki, przypominające gąbkę spotyka się grzyby trujące takie, jak: borowik purpurowy, borowik grubotrzonowy, borowik szatański (rzadko spotykany w Polsce). Goryczak żółciowy (niepoprawnie nazywany szatanem) nie posiada właściwości trujących, jest jedynie gorzki i dlatego nie nadaje się do spożycia.

PAMIĘTAJ! Związki trujące zawarte w grzybach, nie są wykrywane żadnymi sposobami domowymi. Należy zbierać tylko dobrze znane gatunki grzybów pamiętając, ze wiele z trujących jest bardzo podobnych do jadalnych, i tylko dobra znajomość cech charakterystycznych dla danego gatunku pozwala uniknąć tragicznej pomyłki!!!

Nie wolno zbierać grzybów małych, ukrytych w ściółce, u których nie można dostrzec charaktery stycznych cech gatunkowych.

Zatrucia dzieli się na cztery zespoły różniące się okresem bezobjawowym, objawami, metodami rozpoznania i leczenia:

•    zespół faloidynowy: zespół wątrobowo-nerkowy, toksyny uszkadzające głównie narządy miąższowe (nefrotoksyczne i hepatotoksyczne), okres utajenia 5-48 h, po spożyciu muchomora sromotnikowego, jadowitego, wiosennego, piestrzenicy kasztanowatej, zasłonka rudego,
•    zespół muchomora plamistego: wywołujące głównie objawy neurologiczne i psychiczne, okres utajenia 1-2 h, spowodowany spożyciem muchomora plamistego lub muchomora czerwonego,
•    zespół muskarynowy: wywołujące głównie objawy neurologiczne i psychiczne, okres utajenia z reguły 1-2 h, wskutek spożyciu lejkówki, strzępiaka, gołąbka wymiotnego, gołąbka krowiego, wieruszka ciemnego, borowika szatańskiego,
•    zespół żołądkowo-jelitowy: toksyny wywołujące głównie objawy żołądkowo-jelitowe, okres utajenia 0,5-2 h, po spożyciu wieruszki ciemnej, gąski tygrysowatej, mleczaja wełnianki, tęgoskóra pospolitego, borowika szatańskiego.

Objawy zatrucia zależą od rodzaju spożytego grzyba: 

•    zespół faloidynowy: wymioty, wodniste wypróżnienia, bóle kolkowe bolesne parcie na stolec, kurcze łydek; po 3-4 dniach może dojść do rozwoju ostrego uszkodzenia wątroby z żółtaczką, skazą krwotoczną, śpiączką, drgawkami,
•    zespół muchomora plamistego: suchość w ustach, zaburzenia mowy, światłowstręt, zaburzenia widzenia, nudności, bóle brzucha, pobudzenie i zaburzenia ruchowe chodu, dezorientacja, omamy wzrokowe i słuchowe, drżenie mięśni,
•    zespół muskarynowy: po około 2 godzinach: ślinotok, nadmierne pocenie się, kolki jelitowe, wzdęcia, biegunka, nudności, wymioty, zwolnienie akcji serca, spadek ciśnienia krwi, zwężenie źrenic, światłowstręt, niekiedy ataki furii i wyzwolenie prymitywnych zachowań, brak samokontroli i samokrytycyzmu, potem silna depresja,
•    zespół żołądkowo-jelitowy: ból brzucha, ślinotok, nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy.

Zatrucia grzybami możesz uniknąć, jeżeli:

•    Zachowasz rozwagę i będziesz zbierał tylko gatunki dobrze ci znane.
•    Ze ściółki będziesz wyjmował cale owocniki, zwracając również uwagę na trzon, który zawiera ważne charakterystyczne cechy umożliwiające odróżnienie gatunków trujących od jadalnych.
•    Przy zbieraniu grzybów obejrzysz dokładnie cały owocnik i ustalisz przynależność gatunkową grzyba, a w przypadku wątpliwych danych okaz wyrzucisz.
•    Nie będziesz zbierał owocników małych, u których nie wykształciły się jeszcze cechy danego gatunku.
•    Będziesz pamiętał, że większość grzybów trujących to grzyby blaszkowe, a muchomory mają blaszki białe.
•    Nie będziesz zbierał olszówek i innych grzybów szkodliwych dla zdrowia, powodujących zaburzenia żołądkowo- jelitowe.
•    Nie będziesz przechowywał potraw z grzybów nawet w lodówce, pamiętając, że psują się one łatwo i szybko i powstają w nich substancje trujące.

Żródło: www.linemed.pl; www.odżywianie.info.pl