Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wałbrzychu

               Pałeczki Legionella pneumophila rozwijają się w środowisku wodnym w temperaturze 25 – 45°C. Rozwojowi bakterii sprzyjają zastoje ciepłej wody w instalacji oraz obecność osadów związków żelaza lub wapnia (kamienia kotłowego). Główne miejsca występowania tych mikroorganizmów to zbiorniki akumulacyjne ciepłej wody, osady w separatorach i odmulaczach, ślepe odcinki sieci, a także elementy instalacji, takie jak prysznice, wylewki baterii, nasadki sitkowe baterii umywalkowych. Źródłem zakażenia jest drobnocząsteczkowy pył wodno-powietrzny wytwarzany przez urządzenia jak prysznice, perlatory, wanny do masażu. Wdychanie skażonego aerozolu może prowadzić do zakażenia, czego skutkiem jest choroba legionistów, przebiegająca m.in. jako zapalenie płuc. Szczególnie narażone na zakażenie są osoby o obniżonej odporności, cierpiące na przewlekłe choroby i wyniszczone.

 

Istotne jest stworzenie takich warunków, aby bakterie z rodzaju Legionella nie rozwijały się, tj.:

- utrzymywanie w miarę możliwości temperatury ciepłej wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C,

- izolacja instalacji zimnej wody od ciepłej,

- stosowanie systemu cyrkulacji ciepłej wody użytkowej,

- unikanie martwych odgałęzień, w których mogą wystąpić zastoiska wody,

- regularne czyszczenie i płukanie zasobników, podgrzewaczy i pionów ciepłej wody użytkowej oraz okresowe spuszczanie pewnej ilości wody do osiągnięcia stałej jej temperatury u odbiorców (zwłaszcza po awariach),

- zapobieganie procesom korozji,

- stosowanie samo opróżniających się przewodów prysznicowych.

 

Dodatkowa profilaktyka przeciw namnażaniu się bakterii Legionella powinna obejmować:

- regularną dezynfekcję termiczną przy zapewnieniu temperatury w punktach czerpalnych nie niższej niż 70ºC i nie wyższej niż 80ºC przez okres co najmniej 5 minut,

- systematyczne czyszczenie instalacji z osadów,

- okresowe czyszczenie z osadów kamienia kranów i baterii prysznicowych oraz ich dezynfekcję.

            Ze względu na chorobotwórcze działanie Legionella pneumophila, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2017 r. poz. 2294), istnieje obowiązek monitorowania obecności tych mikroorganizmów w ciepłej wodzie w obiektach zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, m.in. takich jak: obiekty noclegowe, placówki całodobowego pobytu dla dzieci i młodzieży, domy pomocy społecznej, budynki przeznaczone na potrzeby nauki, wychowania i rekreacji. Próbki wody z instalacji ciepłej wody powinny być pobierane do badań w kierunku bakterii Legionella sp. 1 raz w roku, a w przypadku uzyskania dwóch pozytywnych ocen w odstępach rocznych, kolejne badania mogą być wykonane po 3 latach. Dopuszczalna liczba bakterii Legionella sp. w 100 ml wody wynosi < 100 jtk.

 

            Bakterie Legionella pneumophila towarzyszą człowiekowi od zawsze, niemniej pojawienie się różnych cywilizacyjnych udogodnień, znacznie ułatwiło im ekspansję. Doskonałym miejscem rozwoju tych bakterii są również układy klimatyzacji. Nie oznacza to, że należy rezygnować ze stosowania klimatyzacji czy nawilżaczy. Jest to możliwe przy zachowaniu stałej dbałości o utrzymanie urządzeń w dobrym stanie technicznym i higienicznym (prowadzenie regularnych kontroli technicznych, wymiana uszkodzonych elementów układu, okresowe czyszczenie i dezynfekowanie urządzeń – przeznaczonymi do tych celów preparatami).