Materiały informacyjno edukacyjne dot. narażenia na radon

03.12.2021

Radon - informacje ogólne

Człowiek od zarania dziejów narażony jest na oddziaływanie promieniowania jonizującego występującego w przyrodzie. Radon to jeden z naturalnych pierwiastków promieniotwórczy występujący w przyrodzie. Jest to gaz szlachetny, nie posiada smaku, zapachu, barwy. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych. Głównym źródłem radonu (²²²Rn) w atmosferze, budynkach i innych pomieszczeniach zamkniętych jest powietrze glebowe (około 80%). Pozostałe źródła to materiały budowlane, woda, gaz ziemny. Stężenie promieniotwórcze radonu (stężenie radonu) ²²²Rn w powietrzu mierzy się w Bq/m³. Jeden bekerel (Bq) to 1 rozpad promieniotwórczy atomu w ciągu 1 sekundy. Obecność radonu w przyrodzie powoduje, że organizm człowieka otrzymuje co roku dawkę skuteczną rzędu 1,2 mSv (2019r.). Milisiwert (mSv) jest wielkością będąca miarą skutków biologicznego wpływu promieniowania na człowieka. Człowiek oddychając wprowadza do płuc wraz z powietrzem ²²²Rn i jego produkty rozpadu. Produkty rozpadu ²²²Rn to ciała stałe, które osadzają się w drogach oddechowych. Najbardziej obciążające organizm są cztery krótkożyciowe pochodne radonu: polon (²¹⁴Po i ²¹⁸Po), bizmut (²¹⁴Bi)
i ołów (²¹⁴Pb). W 1988 roku Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC) uznała ²²²Rn za czynnik kancerogenny. Często pojawia się argument, że radon jest drugą, po paleniu tytoniu, przyczyną zachorowań na raka płuc. Dla grupy osób niepalących, ekspozycja na radon jest najważniejszym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na raka płuc. Palenie tytoniu i ekspozycja na radon powoduje, że ryzyko zachorowania na raka płuc osób palących
i eksponowanych na radon jest 10 – 20 razy większe, niż dla niepalących.

Z uwagi na fakt, iż ryzyko zachorowania na nowotwór rośnie liniowo z wielkością dawki powodowanej ekspozycją na radon, osoby narażone na wysokie stężenia radonu powinny ograniczyć palenie papierosów lub zupełnie zaprzestać palenia.

Czym jest radon? Jaki ma wpływ na nasze zdrowie? Jak zmierzyć jego stężenie i jak się przed nim chronić? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań dostarczy kampania Państwowej Agencji Atomistyki „Poznaj radon”. Pierwsza odsłona kampanii „Poznaj radon” rusza w związku z przypadającym na 7 listopada Europejskim Dniem Radonu.

Państwowa Agencja Atomistyki informuje jak w bezpieczny i łatwy sposób zabezpieczać budynki przed przedostawaniem się radonu.

Wpływ radonu na zdrowie

Radon to gaz powstały w wyniku rozpadu naturalnych izotopów promieniotwórczych znajdujących się w glebie i skałach. Długotrwałe narażenie na radon, a dokładniej na produkty jego rozpadu, jest drugą najczęstszą przyczyną raka płuc (po paleniu) i główną przyczyną rozwoju chorób płuc u osób, które nigdy nie paliły. Szacuje się, że radon powoduje od 3% do 14% wszystkich nowotworów płuc w kraju, w zależności od średniego krajowego poziomu radonu i częstości palenia tytoniu.

Ryzyko rozwinięcia się choroby jest wyższe u osób trwale narażonych na przybywanie w pomieszczeniach, w których może gromadzić się szkodliwa dla zdrowia ilość gazu. Istnieją sprawdzone i trwałe metody zapobiegania przenikania radonu do budynków. W niektórych przypadkach konieczna jest pomoc specjalistycznych laboratoriów, ale każdy z nas może zapobiegać zagrożeniom związanym z radonem. Wystarczy regularnie wietrzyć mieszkania.

„Poznaj radon” – dlaczego stworzyliśmy kampanię na temat radonu?

Państwowa Agencja Atomistyki rozpoczęła kampanię „Poznaj radon”, która informuje jak w bezpieczny i łatwy sposób zabezpieczać budynki przed przedostawaniem się radonu. Celem kampanii jest przekazanie rzetelnej, aktualnej i specjalistyczne wiedzy o radonie, a tym samym zwiększenie świadomości Polaków na ten temat. Na potrzeby działań informacyjnych przygotowywana została strona internetowa www.gov.pl/poznajradon, która stanowi bazę informacji na temat szkodliwości gromadzącego się w pomieszczeniach radonu, ale też metod i technik zabezpieczenia budynków przed przenikaniem tego gazu do pomieszczeń. Platforma to także źródło wiedzy na temat historii odkrycia radonu, zainteresowani znajdą tu również ciekawostki, bazę wiedzy na temat radonu oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Do kogo skierowana jest kampania?

Adresatem kampanii jest całe społeczeństwo – osoby, które do tej pory nie poznały problemu radonu, ale też ci, którzy chcieliby pozyskać bardziej szczegółowe informacje na ten temat. Kampania skierowana jest m.in. do pracowników służby zdrowia, pośredników w handlu nieruchomościami, deweloperów czy nauczycieli. Poszerzenie wiedzy na temat radonu na podstawie zweryfikowanych i rzetelnych informacji może zminimalizować ryzyko chorób związanych z narażeniem na radon.

Planowane działania

Strona internetowa kampanii „Poznaj radon” wystartowała na początku listopada, tuż przed Europejskim Dniem Radonu, który przypada 7 listopada. Portal będzie stale rozbudowywany o kolejne informacje na temat radonu. W najbliższych planach jest także realizacja filmu edukacyjnego. Informacje na temat kolejnych działań będą pojawiały się na stronie internetowej kampanii: www.gov.pl/poznajradon, stronie Państwowej Agencji Atomistyki: www.gov.pl/paa oraz na Twitterze PAA: https://twitter.com/PAAtomistyki.

Zachęcamy do obserwowania.

Materiały

Załącznik nr 1
Załącznik_nr_1_znaczenie_pomiarow-broszura.pdf 0.29MB Załącznik nr 2
Załącznik_nr_2_narażenie_na_radon-broszura.pdf 0.48MB Załącznik nr 3
Załącznik_nr_3_dostępne_środki_techniczne-broszura.pdf 0.26MB Załącznik nr 4
Załącznik_nr_4_Jaskinie.pdf 0.25MB Załącznik nr 5
Załącznik_nr_5_Miejsce_wydobywania_ropy_naftowej.pdf 0.17MB Załącznik nr 6
Załącznik_nr_6_Miejsce_wydobywania_rudy.pdf 0.19MB Załącznik nr 7
Załącznik_nr_7_Parkingi.pdf 0.19MB Załącznik nr 8
Załącznik_nr_8_Sanatoria.pdf 0.26MB Załącznik nr 9
Załącznik_nr_9_SPA_podziemne.pdf 0.17MB Załącznik nr 10
Załącznik_nr_10_Stacje_uzdatniania_wody.pdf 0.20MB Załącznik nr 11
Załącznik_nr_11_Trasy_Turystyczne.pdf 0.16MB Załącznik nr 12
Załącznik_nr_12_Dobre_praktyki_dotyczące_sposobów_pomiarów_stężenia_aktywności_radonu_w_miejscach_pracy,_budynkach,_lokalach_i_pomieszczeniach_przeznaczonych_na_pobyt_ludzi.pdf 1.11MB Materiały informacyjne
materiały_informacyjne_-_radon.pdf 0.23MB