Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wałczu

4 października przypada Światowy Dzień Onkologii. Jest to dzień, który ma zachęcać społeczeństwo do profilaktyki nowotworów oraz zwracać uwagę na codzienne problemy osób zmagających się z chorobami onkologicznymi.

Onkologia to nauka o przyczynach powstawania chorób nowotworowych, o patologii i epidemiologii. Zajmuje się zapobieganiem i rozpoznawaniem schorzeń nowotworowych oraz wielospecjalistycznym leczeniem chorych na nowotwory i opiece nad nimi.

Nowotwór to niekontrolowany rozwój komórek, których materiał genetyczny został zmieniony. Bardzo często pojęcia nowotwór i rak używa się wymiennie i w zasadzie oznaczają one to samo schorzenie. 

Rozwój choroby nowotworowej w organizmie człowieka trwa bardzo długo – od kilku do kilkunastu lat. Najpierw musi zadziałać czynnik, który spowoduje zmiany w materiale genetycznym pojedynczej komórki. Potem taka komórka musi zacząć się namnażać, by po osiągnięciu odpowiedniej wielkości skupiska, które tworzą powstałe z niej nowe komórki, czyli guz, zaczęły przemieszczać się na otaczające tkanki.

Komórki nieprawidłowe różnią się od komórek, które je otaczają tym, że żyją w naszym organizmie bardzo długo, w przeciwieństwie do komórek zdrowych, których czas życia jest ściśle określony i potem są zastępowane przez nowe komórki.
Drugą cechą, która różni komórki nieprawidłowe od zdrowych jest to, że mogą one przemieszczać się po całym ciele człowieka. Można powiedzieć więc, że komórka nieprawidłowa to swoisty ,,pasożyt”, który żyje w organizmie jak chce i gdzie chce.

Nieprawidłowe komórki powstają w ciele człowieka w ciągu całego życia, ale dobrze funkcjonujący organizm potrafi je sam zidentyfikować i zniszczyć. Czasami zdarza się jednak, że nieprawidłowa komórka nie zostanie wyeliminowana, zagnieździ się w organizmie i zaczyna się dzielić i rozmnażać, powodując występowanie różnych objawów, uzależnionych od miejsca rozwoju choroby.

Nowotwory są chorobami cywilizacyjnymi, co znaczy, że obecnie zachorowania na nie spotyka częściej niż w przeszłości. Związane jest to  z tym, że częściej mamy do czynienia z czynnikami, które mogą doprowadzić do uszkodzenia komórki, z której rozwinie się nowotwór. Z drugiej strony wydłuża się czas życia ludzkiego, a nowotwory rozwijają się głównie u osób starszych, stąd zwiększa się faktyczna liczba zachorowań.

Na świecie nowotwory traktowane są jako choroby przewlekłe i uleczalne, jednak w Polsce wskaźnik umieralności z tego powodu jest bardzo wysoki. Do nowotworów, na które najczęściej chorują Polacy zalicza się na nowotwory: płuc, piersi, prostaty, jelita grubego, jajników, szyjki macicy.

W związku z tym dla prawidłowej troski o zachowanie dobrego zdrowia bardzo ważne jest podejmowanie zachowań, które zdrowiu sprzyjają (zachowania prozdrowotne) oraz działań profilaktycznych. Nie ulega jednak wątpliwości, że połowa zachorowań na nowotwory można uniknąć dzięki stosowaniu się do wskazówek zawartych w Europejskim kodeksie walki z rakiem. Stosunkowo łatwo wprowadzić je w życie.

,,12 sposobów na zdrowie"

1. Nie pal.
2. Stwórz w domu środowisko wolne od tytoniu.
3. Utrzymuj prawidłową masę ciała.
4. Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu.
5. Przestrzegaj zaleceń zdrowego żywienia.
6. Jeśli pijesz alkohol, ogranicz jego spożycie.
7. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne.
8. Chroń się przed działaniem substancji rakotwóczych w miejscu pracy.
9. Sprawdź, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu.
10. Karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na raka piersi o ponad 4 %.
11. Zadbaj, aby Twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym.
12. Bierz udział w programach badań przesiewowych.