Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Ząbkowicach Śląskich

Gryzonie towarzyszyły człowiekowi od początku jego dziejów, rozprzestrzeniając się na całym świecie. W wielu miejscach populacja gryzoni (szczurów, myszy) może przewyższać liczbę mieszkańców danej miejscowości. Szczury chętnie przebywają w okolicy wody, dobrze pływają, a aktywne są całą dobę. Są bardzo płodne. W otoczeniu człowieka przebywają głównie w gospodarstwach, w spichlerzach i magazynach, w okolicach śmietników, restauracji, osiedli ludzkich, ze szczególnym upodobaniem miejsc, gdzie mają stały dostęp do pożywienia oraz spokojnego miejsca do rozrodu.

Gryzonie powodują szkody zarówno materialne jak i zdrowotne. Przenoszą wiele chorób m.in.:

Leptospiroza

Jest chorobą wywoływaną przez krętki. Zakażenie człowieka następuje poprzez bezpośredni kontakt z moczem zakażonych gryzoni, poprzez spożycie skażonej krętkami wody, żywności lub gleby. Wrotami zakażenia są uszkodzona skóra, błony śluzowe nosa, przewód pokarmowy czy sporadycznie układ oddechowy (inhalacja drobnoustrojów).

Gorączka szczurza

Jest wywoływana przez bakterie, które żyją w układzie oddechowym szczurów. Do zakażenia dochodzi na skutek ugryzienia przez szczura, zainfekowania przez niego rany lub spożycia zakażonego jedzenia.

Choroba hantawirusowa (gorączka krwotoczna)

Jest chorobą wirusową, którą rozprzestrzeniają gryzonie takie jak szczury, myszy i nornice. Wirus obecny w moczu, odchodach i ślinie zakażonych zwierząt zakaża otoczenie człowieka. Do zakażenia ludzi dochodzi drogą wziewną, przez układ pokarmowy, naruszenie ciągłości tkanek.

Hymenolepioza

Jest chorobą pasożytniczą, którą wywołują dwa pokrewne gatunki tasiemców. Pasożyty te często występują u szczurów i myszy. Zanieczyszczona odchodami gryzoni woda lub niedokładnie umyte owoce czy warzywa to najczęstsze źródła zakażenia.

Turalemia

To kolejna choroba, która może przenosić się na człowieka dzięki szczurom, Wywoływana jest przez niezwykle zjadliwą bakterię. Człowiek zakaża się najczęściej poprzez kontakt z zakażonym zwierzęciem, ale także wskutek wdychania w kurzu drobinek z odchodami np. zakażonych gryzoni (w tym – szczurów). Dlatego notowano przypadki zachorowania ludzi, którzy sprzątali miejsca, gdzie występowały gryzonie.

Dżuma

To choroba, która kiedyś dziesiątkowała ludność Europy. Pchła szczurza poprzez ukąszenie przenosi na człowieka bakterie wywołujące dżumę. Obecnie choroba ta nie występuje w Europie, ale notowane są stosunkowo liczne przypadki w niektórych rejonach Azji, Afryki i Ameryki Południowej.

---

Dokarmianie zwierząt w mieście, wyrzucanie żywności, to czynniki, które mają bardzo duży wpływ na wzrost populacji szczurów. Aby ograniczyć liczbę szczurów w pobliżu domów, należy przestrzegać podstawowej zasady: nie należy wyrzucać resztek jedzenia do przydomowych ogródków, na trawniki, a także do toalet, ponieważ szczury znajdą pożywienie w kanalizacji. Wszelkie resztki należy wyrzucać do koszy z przykrywami.

Aby ograniczyć liczebność populacji gryzoni, należy przeprowadzać zabiegi deratyzacyjne.

Zwalczanie gryzoni – deratyzacja – jest obowiązkiem właścicieli nieruchomości i prowadzona powinna być zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w której mieszkamy. Regulamin ustala obszary podlegające obowiązkowej deratyzacji i terminy jej przeprowadzania. Z reguły są to okresy wiosenne i jesienne oraz dodatkowe terminy wprowadzane zarządzeniem burmistrza/wójta, wynikające z przyczyn sanitarno-epidemiologicznych. Ważne jest, aby w tym samym czasie prowadzić deratyzację na jak największym obszarze (tereny publiczne, ale również nieruchomości prywatne), co zwiększy skuteczność zwalczania gryzoni.