Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Bydgoszczy

Bocian biały występuje na całym terytorium Polski. Jest licznym i lokalnie średnio licznym gatunkiem lęgowym objętym ochroną gatunkową.

Jak wygląda?

Bociany (Ciconia ciconia) to duże białe ptaki z czarnymi piórami na skrzydłach: masa ciała: 2,5–4,4 kg; rozpiętość skrzydeł: 180–218 cm; długość ciała: 95–110 cm.

Ptaka wyróżniają długie czerwone nogi, które zapewniają mu lepsze pole widzenia i możliwość eksploracji siedlisk niedostępnych dla wielu innych zwierząt. Długie czerwone i ostre dzioby zwiększają pole rażenia i działają jak śmiertelnie precyzyjna pinceta. Dziób młodych ptaków jest ciemnoszary.

Gniazda

Dawniej bociany najchętniej budowały gniazda na dachach, ale od połowy lat siedemdziesiątych obserwujemy masową „kolonizację” słupów trakcji elektrycznej. Energetycy zaczęli więc instalować na zajętych przez nie słupach specjalne platformy.

Bociany budują gniazda głównie z gałęzi, a ich nieckę wykładają drobniejszym materiałem – słomą, perzem, sianem, a ostatnio także papierem, folią i niestety również śmiertelnie niebezpiecznymi dla nich sznurkami nylonowymi. Najczęściej zakładają gniazda na wysokości 10–20 m nad ziemią, ale bywają też usytuowane znacznie wyżej lub niżej, z dala od ludzkich siedzib – nawet na ziemi. Zwykle gniazda są wykorzystywane przez kolejne pokolenia i rozbudowywane przez dziesiątki lat. Ich wysokość dochodzi do 2 m, ale spotyka się konstrukcje mierzące 4 m przy masie przekraczającej 2 t! Średnica może sięgać 2 m.

Lęgi

Bociany białe nie mają rozbudowanego rytuału godowego. Samica składa najczęściej 3–5 (czasem 7) jaj. Wielkość zniesienia zależy od stażu rodzicielskiego oraz zasobności pokarmowej rewiru. Ptaki, które zakładają rodzinę po raz pierwszy, często wychowują jedynaków. Bociany na wszelki wypadek składają więcej jaj. Jeżeli rok jest dobry, pomyślnie wychowają wszystkie pisklęta. Jeżeli w trakcie wysiadywania, które trwa 33–35 dni, okaże się, że sezon nie będzie zasobny w pożywienie, wyrzucają jedno lub więcej jaj. Statystyczna para w ciągu życia odbywa 5 lęgów i wychowuje 12–15 młodych.

Pożywienie

Bociany jadają praktycznie wszystko, co zdołają połknąć, są drapieżnikami. Przenoszą pokarm we własnym wolu, pisklęta zaś karmią poprzez zwracanie jego zawartości. Mięsożerca, bocian zjada szeroką gamę ofiar zwierzęcych, w tym owady, ryby, płazy, gady, małe ssaki i małe ptaki. Większość pokarmu chwyta z ziemi, wśród niskiej roślinności i z płytkiej wody. Często żerują w pobliżu człowieka, np. podążając za maszynami rolniczymi w czasie prac na polach, a także na pastwiskach wśród krów i koni.

Dokąd odlatują bociany?

Bociany przylatują do Polski w marcu lub kwietniu, a odlatują w sierpniu i we wrześniu, choć zmiany klimatyczne na świecie powoli wpływają zarówno na miejsce, jak i czas wędrówek wszystkich ptaków migrujących.

Najczęściej lecą szlakiem wschodnim do Afryki Równikowej. Część tam spędza zimę, a pozostałe osiągają nawet południowe wybrzeża Afryki.

Czy wiesz, że…

• Wśród bocianów o najatrakcyjniejsze gniazda zdarzają się walki – czasem na śmierć i życie. Niekiedy niszczone są jaja, a nawet zabijane pisklęta.
• Podczas wędrówek bociany nie lecą aktywnie (ciągle machając skrzydłami, jak robią to gęsi), lecz szybują, wykorzystując wstępujące prądy powietrza. Doskonale rozpoznają takie „windy”, które wynoszą je bardzo wysoko (oficjalny rekord to 1550 m).
• Przy sprzyjających warunkach pogodowych lecą ze średnią prędkością ponad 40 km/godz., pokonując dziennie około 340 km. Niektóre przemierzają w ten sposób nawet 12 tys. km w czasie zaledwie 30–40 dni (rekordowo dwudziestu kilku).

Źródła: https://jestemnaptak.pl/atlas-ptakow/bocian-bialy/

***

Dzień Bociana Białego obchodzony jest od 2003 roku. Święto powstało z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Przyrody „pro Natura”. Wydarzenie jest narzędziem do popularyzacji wiedzy na temat życia bocianów, szczególnego miejsca, jakie zajmują w polskiej kulturze i krajobrazie oraz edukacji na temat zagrożeń dla tego gatunku.