Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Bydgoszczy

Naturę, w tym krajobraz, można traktować jako „zasób zdrowotny”. Tego typu obszary mają do zaoferowania uzdrowienie psychiczne i duchowe, ale też wspierają zdrowie fizyczne. Relacja na linii człowiek-przyroda ma charakter dwustronny, ponieważ ludzie też mogą i potrafią „uzdrawiać” krajobrazy.

Czy krajobrazy mogą pomóc ludziom uzdrowić się psychicznie i fizycznie? 

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku geograf Wilbert M. Gesler* zdefiniował pojęcie „krajobrazu terapeutycznego”. Określenie należy rozumieć jako miejsce, „gdzie fizyczne i wybudowane środowiska, warunki społeczne i ludzkie percepcje łączą się, aby wytworzyć atmosferę sprzyjającą uzdrowieniu”. Dotyczy to zarówno dzikich morskich brzegów czy leśnych zakątków, jak i angielskich parków oraz budowli wzniesionych wśród natury.

O uzdrawiającej roli krajobrazu pisał także K. H. Wojciechowski (1986) ** Zdaniem profesora Wojciechowskiego bogactwo pozytywnych doznań płynących z doświadczania krajobrazu wzbogaca psychikę człowieka, pozwala zapomnieć o troskach codzienności i może stanowić źródło relaksu, a to wzmacnia pasję poznawczą i twórczą oraz radość życia. Właśnie to stanowi wartość terapeutyczną wynikająca z pozytywnego wpływu krajobrazu na psychikę i zdrowie człowieka.

Satysfakcja z życia w harmonijnym krajobrazie może być również istotnym czynnikiem kształtującym pozytywne relacje między ludźmi.

Czynnik ludzki w kreowaniu i naprawie krajobrazu

Krajobraz sam w sobie jest wielowarstwowy i dlatego też jego postrzeganie, a zarazem ochrona, zasługują na holistyczne podejście.

W badaniach nad krajobrazem podejmuje się zagadnienia interakcji pomiędzy człowiekiem a środowiskiem. Z jednej strony naukowcy skupiają się na rekonstrukcji sposobów dostosowywania się przez społeczności pradziejowe do otaczających je warunków przyrodniczych, z drugiej natomiast analizują proces modyfikowania środowiska naturalnego i przystosowywania go do potrzeb społeczności ludzkich. Zrozumienie tych procesów jest ważne dla współczesnych społeczeństw i naszej świadomości ekologicznej.

Udowodniono, że terapeutyczne cechy krajobrazu można wykorzystać jako nowe narzędzie w projektowaniu miast.

Od kilku lat obserwujemy zaangażowanie włodarzy w zmianę krajobrazu miejskiego, chociażby poprzez zwiększenie udziału zieleni. Realizowane są projekty zmierzające do likwidacji i minimalizacji powierzchni betonowych, tworzenia nowych przestrzeni parkowych, zielonych korytarzy i łąk kwietnych. Działania te bezpośrednio wpływają na mieszkańców, obniżając temperaturę i zanieczyszczenie powietrza w mieście. Stają się również doskonałą strefą relaksu i odpoczynku.

Projekty poprawiające jakość krajobrazów prowadzone są także na obszarach chronionych, a ich efekty przyczyniają się do zwiększenia ich naturalności czy przywrócenia dawnego sposobu użytkowania i przeznaczenia. Miejsca te ważne są dla lokalnych społeczności często kulturowo związanych z danym krajobrazem i utożsamiających się z charakterystycznym widokiem. Krajobraz jest również coraz częściej brany pod uwagę w trakcie oceniania wpływu planowanych inwestycji na środowisko.   

Praktyczne przełożenie wiedzy o krajobrazach terapeutycznych jest bardzo pożądane, także ze względów ekonomicznych, przyczyniając się do profilaktyki zdrowotnej oraz wsparcia terapii.

Dlatego podczas tegorocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Krajobrazu podkreślamy wzajemną zależność dobrostanu ludzkiego od zastanego krajobrazu oraz prezentujemy działania, którymi człowiek uzdrawia krajobraz.

Hasło UZDRAWIAJĄC(Y) KRAJOBRAZ głosi, że także i my sami – ludzie, tworzymy miejsca, w których człowiekowi, żyje się zdrowiej i bezpieczniej.

 

Źródła:

*https://www.ekowizyta.pl/eko-akademia/krajobrazy-terapeutyczne/

**https://www.umcs.pl/pl/kalendarz-wydarzen,1490,xxiii-interdyscyplinarne-seminarium-krajobrazowe-krajobraz-a-zdrowie-i-jakosc-zycia-,50210.chtm

***

Dzień Krajobrazu (Międzynarodowy Dzień Krajobrazu) został ustanowiony przez Radę Europy z inicjatywy Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Obchodzony jest 20 października na pamiątkę podpisania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej.

Każdego roku Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska ogłasza temat krajowych obchodów oraz patronuje wydarzeniom towarzyszącym.