Światowy Dzień Dzikiej Przyrody – 50 lat CITES
03.03.2023
Konwencja waszyngtońska (CITES) ma już 50 lat. Niestety, mimo ogromnych wysiłków na rzecz ratowania dzikiej przyrody, wciąż z naszej planety znikają kolejne gatunki roślin i zwierząt. W Światowym Dniu Dzikiej Przyrody przypominamy, że każdy z nas może przyczynić się do jej ocalania.
Ropucha złota, koziorożec pirenejski, żółw olbrzymi z Pinty, to tylko niektóre gatunki, które na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci wymarły. Żeby wymieranie gatunków udało się zatrzymać, konieczne są regulacje prawne, współdziałanie międzynarodowe, a także świadomość społeczna.
Należy pamiętać, że przywożenie z wakacji nawet fragmentu rafy koralowej czy pojedynczej rzadkiej muszli (okaz CITES) jest złamaniem prawa. Podobnie jak łamie prawo ten, kto niezgodnie z przepisami UE przewozi przez granicę inne okazy CITES. W świetle przepisów okazem nie jest wyłącznie żywe zwierzę lub żywa roślina, ani ich część. Okazami CITES są także wszelkie pochodne, jak np. wyciągi, roztwory wodne, towary, przy których wytworzeniu wykorzystano gatunki chronione. Takimi towarami mogą być np. torebka ze skóry pytona siatkowanego, nalewka z położa piskatora, czy kawior z ryb jesiotrowatych.
Tegoroczne obchody Światowego Dnia Dzikiej Przyrody odbywają się pod hasłem „Partnerstwo na rzecz ochrony dzikiej przyrody” (ang. „Partnerships for Wildlife Conservation”) i są okazją by przypomnieć o wspólnej odpowiedzialności za światowe dziedzictwo przyrodnicze.
Od zarania dziejów ludzkość polega na przyrodzie, korzysta z naturalnych zasobów i zaspokaja swoje potrzeby. Ta antropopresja (całokształt działań ludzkich wywierająca wpływ na środowisko przyrodnicze) jest jedną z głównych przyczyn wymierania gatunków – dzieje się tak od wieków. Dlatego tak ważne jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju i troska o różnorodność biologiczną. Wysiłki na rzecz ochrony muszą być podejmowane kompleksowo – od działań lokalnych, po międzynarodowe.
Celem Konwencji Waszyngtońskiej (CITES) jest ochrona dziko występujących populacji zwierząt i roślin gatunków zagrożonych wyginięciem poprzez kontrolę, monitoring i ograniczanie międzynarodowego handlu nimi, ich rozpoznawalnymi częściami czy produktami pochodnymi. Ponadto w ramach Konwencji zapewniona jest międzynarodowa współpraca na rzecz ograniczania nielegalnego handlu okazami gatunków zagrożonych wyginięciem i podnoszenie świadomości na temat presji człowieka na dziko żyjące gatunki roślin i zwierząt.
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (GDOŚ) w ramach projektu LIFE „Masz prawo do skutecznej ochrony przyrody” organizowała szkolenia poświęcone między innymi przepisom Konwencji waszyngtońskiej. Zachęcamy także do zapoznania się z kampanią prowadzoną na profilu GDOŚ na Facebooku „Stop! CITES. Nie przywoź z wakacji!”.
***
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, zwana także konwencją waszyngtońską lub w skrócie CITES, została sporządzona w Waszyngtonie 3 marca 1973 r.
Rzeczpospolita Polska ratyfikowała przystąpienie do konwencji 12 grudnia 1989 r. Weszła w życie w Polsce 12 marca 1990 r.
Funkcję Organu Zarządzającego Konwencji Waszyngtońskiej w Polsce pełni Minister Środowiska i Klimatu. Na stronie resortu ochrony środowiska znajdują się szczegółowe informacje dotyczące CITES.
Światowy Dzień Dzikiej Przyrody (World Wildlife Day) został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 20 grudnia 2013 r., aby uczcić światowe bogactwo dzikiej fauny i flory. Celem wydarzenia jest również podnoszenie świadomości na temat wartości dzikiej przyrody oraz zagrożeń powodowanych między innymi przez nielegalny handel jej okazami, a także kluczowej roli Konwencji Waszyngtońskiej CITES.