Zbliża się pełnia – czas na sowy!
18.03.2022
Sowy najłatwiej usłyszeć w czasie, gdy nie muszą poświęcać całego czasu na polowanie. Ich aktywności wokalnej sprzyja dobra pogoda i pełnia księżyca. Na przełomie zimy i wiosny najłatwiej je odnaleźć.
Sowy żyją nie tylko w starych, pełnych dziupli lasach! Puszczyki i uszatki można spotkać w miejskich parkach i na cmentarzach, natomiast na łące z głowiastymi wierzbami wypatruj pójdźki. Na terenach otwartych i trzcinowiskach możesz liczyć na uszatkę błotną, a w pobliżu starego kościoła na płomykówkę. Sów wypatruj również przy dużych budkach dla ptaków, w starych stodołach, czy złamanych drzewach.
W odnajdywaniu i identyfikacji sów dużo większe znaczenie ma słuch niż wzrok. Część gatunków tych ptaków przejawia aktywność nocną, a w gęstej roślinności również za dnia trudno dostrzec te doskonale maskujące się drapieżniki. Sowy głosem oznaczają terytorium, przyciągają partnera, komunikują się ze sobą i ostrzegają. Najczęściej jednak słychać zawołania terytorialne samców. Nie spodziewaj się po nich wyłącznie pohukiwania – robi to tylko część z nich. Na przykład w głosie pójdźki nasi przodkowie słyszeli „pójdź pójdź w dołek pod kościołek”, skrzeki i piski płomykówki mogą przywodzić na myśl dźwięki z horrorów, a sóweczka gwiżdże. Głosów sów można posłuchać np. na stronie internetowej http://sowy.sos.pl/atlas-rozpoznawania-sow/ albo https://xeno-canto.org/.
Sowy reagują na głosy osobników swojego gatunku, ale również i innych sów, dlatego jeśli nie prowadzisz badań naukowych albo monitoringu tych ptaków, nie włączaj nagrań w terenie. Ptaki te mogą się niepokoić, niepotrzebnie opuszczać terytoria lęgowe, albo ujawniać swoją obecność i narażać się na ataki innych drapieżników.
Dlaczego warto szukać sów? Aby je chronić. Szczególne znaczenie mają ich miejsca gniazdowania, które mogą być niszczone np. podczas termomodernizacji, gdyż zdarzają się lęgi w budynkach mieszkalnych, szkołach, czy kościołach. Ponadto dziuplaste drzewa, preferowane np. przez pójdźki i puszczyki, mogą być wycinane, a szuwary i łąki z gniazdem uszatki błotnej bywają wypalane. A sowy są nie tylko fascynujące i piękne, ale również pożyteczne, żywiąc się w dużej mierze gryzoniami. Ponadto wszystkie gatunki są chronione ściśle na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r. poz. 2183 ze zm.).
Swoje obserwacje, w przypadku gatunków, które zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt są objęte ochroną strefową, warto przekazać do regionalnej dyrekcji ochrony środowiska. Jeśli zlokalizujesz puchacza, sóweczkę, włochatkę lub puszczyka mszarnego, najlepiej zapisz lokalizację obserwacji, np. współrzędne geograficzne lub zaznacz w aplikacji mapowej w telefonie i prześlij wiadomość pisemnie albo e-mailem do urzędu. Jeśli masz możliwość, wykonaj zdjęcie albo nagranie dźwięku odzywającej się sowy. Ale nie rób tego za wszelką cenę, gdyż zgodnie z § 6 ust. 4 ww. rozporządzenia zabronione jest w stosunku do tych gatunków fotografowanie, filmowanie lub obserwacja, mogące powodować ich płoszenie lub niepokojenie.
Sowy są rzadkie i chronione! Rozpowszechnianie informacji o miejscach ich bytowania powinno być dobrze przemyślane. Jeśli chcesz się pochwalić, podaj publicznie tylko ogólne dane, a szczegóły zachowaj do wiadomości osób i instytucji, które zajmują się zarządzeniem terenem, na którym zlokalizowano stanowisko, albo ochroną i badaniami tych ptaków. Nadmierna ciekawość ludzi i częste odwiedzanie okolic gniazda, albo miejsca regularnego przebywania sów, może je płoszyć, utrudniać odpoczynek, wychowywanie młodych i polowanie.
Badaniem sów zajmuje się m.in. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadząc Monitoring Sów Krajobrazu Rolniczego czy Monitoring Sów Leśnych, których wyniki publikowane są w portalu mapowym http://monitoringptakow.gios.gov.pl/PM-GIS/#. Można tam zobaczyć lokalizację powierzchni badawczych i poznać wyniki z poszczególnych lat.
W naszym województwie Tucholski Park Krajobrazowy monitoruje te ptaki na swoim terenie i prowadzi akcje edukacyjne od 2015 roku. Następna planowana jest na 2023 r.
Natomiast Wdecki Park Krajobrazowy organizuje „Noc Sów” – spotkanie popularyzujące przyrodę. Najbliższa planowana jest na 25 marca 2022 r. (obowiązują zapisy). Podczas akcji można wiele dowiedzieć się o tych ptakach, a także wziąć udział w ich poszukiwaniach.
