Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony.
Gatunki chronione
Aktualne listy gatunków chronionych, jak również obowiązujące zakazy w stosunku do tych gatunków, określają następujące rozporządzenia:
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
Programy ochrony gatunków zagrożonych wyginięciem
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska opracowuje programy ochrony zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt i grzybów (zgodnie z art. 57 ustawy o ochronie przyrody). Stanowią one dogłębną analizę stanu populacji danego gatunku, identyfikację zagrożeń, zawierają także ocenę dotychczasowych sposobów ochrony. Więcej informacji o programach ochrony gatunków
Formularze wniosków o wydanie zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na odstępstwo od zakazów w stosunku do gatunków chronionych
- Wniosek o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków grzybów objętych ochroną
- Wniosek o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków roślin objętych ochroną
- Wniosek o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków zwierząt objętych ochroną
Formularz zgłaszania przypadków schwytania, zabicia lub znalezienia martwego lub rannego osobnika należącego do gatunków chronionych
Wytyczne w zakresie ochrony gatunkowej
- Informacje w zakresie stosowania przepisów dot. ochrony gatunkowej roślin, zwierząt i grzybów w ramach realizacji przedsięwzięć współfinansowanych przez Unię Europejską
- Opinia Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na temat właściwej metody oraz terminu inwentaryzacji pachnicy dębowej w alejach przydrożnych
- Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie ścisłej ochrony gatunków zwierząt ważnych dla Wspólnoty na mocy Dyrektywy siedliskowej 92/43/EWG (wersja polska)
Opracowania zlecone przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w zakresie ochrony gatunkowej:
- Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony
ZAŁĄCZNIK: Analiza spełnienia kryteriów kwalifikujących do ochrony przez poszczególne gatunki grzybów - Aktualizacja listy gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony
ZAŁĄCZNIK: Analiza spełnienia kryteriów kwalifikujących do ochrony przez poszczególne gatunki zwierząt - Aktualizacja listy gatunków roślin objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony
ZAŁĄCZNIK: Analiza spełnienia kryteriów kwalifikujących do ochrony przez poszczególne gatunki roślin - Określenie wpływu na nietoperze chemicznych środków ochrony drewna stosowanych w Polsce
Opracowania zlecone przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w ramach realizacji Konwencji Berneńskiej:
- Wpływ napowietrznych sieci elektroenergetycznych średniego i wysokiego napięcia, w tym również kolejowych sieci trakcyjnych, na ptaki
- Ocena wpływu zmian klimatu na różnorodność biologiczną oraz wynikające z niej wytyczne dla działań administracji ochrony przyrody do roku 2030
Dokumenty Konwencji Berneńskiej przyjęte przez strony konwencji (polskie wersje językowe):
- Ochrona ptaków przed liniami energetycznymi - praktyczny przewodnik
- Europejski plan działań na rzecz ochrony chomika europejskiego
- Europejska Karta Łowiectwa i Różnorodności Biologicznej
- Rekomendacja nr 173 (2014) Stałego Komitetu, przyjęta w dniu 5 grudnia 2014 r. w sprawie hybrydyzacji między dzikimi wilkami (Canis lupus) a psami domowymi (Canis lupus familiaris)
- Wytyczne dotyczące planów zarządzania populacjami dużych drapieżników
- Wpływ zmian klimatycznych na gatunki flory w Europie
- Wpływ zmian klimatu na gatunki bezkręgowców w Europie, z odniesieniem do gatunków narażonych określonych w Konwencji Berneńskiej
Regionalny dyrektor ochrony środowiska na obszarze swojego działania może zezwolić w stosunku do gatunków objętych ochroną na czynności podlegające zakazom określonym w art. 56 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody.
Zgodnie z art. 56 ust. 4 ww. ustawy zezwolenie takie może zostać wydane w przypadku:
- braku rozwiązań alternatywnych,
- jeżeli nie jest to szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów oraz
- gdy zachodzi jedna z przesłanek wymienionych w art. 56 ust. 4 pkt 1-7, z zastrzeżeniem ust. 4a, 4b, 4c, 4d i 5.