Rzecznik
Praw Pacjenta

Główny nacisk kładzie się w nim na podnoszenie jakości usług medycznych oraz sprawne naprawianie szkód doznanych przez pacjentów. Obowiązkowe analizowanie przyczyn zdarzeń niepożądanych oraz wyciąganie przez podmioty lecznicze odpowiednich wniosków będzie ograniczać ryzyko występowania podobnych zdarzeń w przyszłości. W myśl projektu przyznawane przez Rzecznika Praw Pacjenta świadczenia pieniężne na rzecz poszkodowanych pacjentów będą na poziomie zbliżonym do kwot możliwych do uzyskania przed sądem. Jednocześnie będą one dostępne szybciej i łatwiej, bez potrzeby udowadniania winy sprawcy szkody. Pacjent nie będzie też ponosił ryzyka poniesienia wysokich kosztów w razie przegranej.

Projekt zakłada m.in. stworzenie nowego modelu pozasądowego rekompensowania szkód wynikających ze zdarzeń medycznych, do których doszło w szpitalach. Komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych nie spełniają bowiem pokładanych w nich nadziei. Z kolei wieloletnie i bardzo kosztowne procesy sądowe kończą się wygraną pacjentów jedynie w 30% spraw (źródło: dane Min. Spr. z lat 2016-2021 dotyczące 4670 spraw o odszkodowania za szkody wyrządzone przez służbę zdrowia).

Spór związany z poszukiwaniem winnego będzie mógł zostać zastąpiony przez analizę i eliminację przyczyn zdarzeń medycznych. Elementem tego procesu będzie Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych. Z jego środków będą przyznawane świadczenia pieniężne na rzecz poszkodowanych pacjentów (a w razie śmierci pacjenta na rzecz członków najbliższej rodziny). Prosty do wypełnienia wniosek o przyznanie świadczenia rozpatrzy Rzecznika Praw Pacjenta. W tym celu zgromadzi niezbędną dokumentację, a następnie pozyska opinię medyczną, który sporządzi zespół współpracujących z nim na stałe ekspertów. Decyzja będzie wydawana w ciągu 3 miesięcy od złożenia kompletnego wniosku. Wysokość świadczenia wyniesie od 2 do 200 tys. zł dla pacjenta lub od 20 do 100 tys. dla każdego z uprawnionych członków rodziny zmarłego. Decyzję Rzecznika będzie można zaskarżyć do niezależnej Komisji Odwoławczej (w jej skład wejdą przedstawiciele różnych instytucji, organizacji pacjenckich i samorządów zawodowych). Rozstrzygnięcie komisji będzie można z kolei poddać kontroli sądu administracyjnego. Podmiot leczniczy, w którym doszło do zdarzenia, zostanie zaś zobowiązany do wdrożenia wniosków, które zapobiegną kolejnym, podobnym incydentom w przyszłości.

Na tym etapie opracowany też został wstępny projekt rozporządzenia, które określi szczegółowy sposób ustalania wysokości świadczenia. Przewiduje on, że brane pod uwagę i sumowane będą okoliczności, które zostały podzielone na trzy grupy: charakter następstw zdrowotnych zdarzenia medycznego, uciążliwość leczenia oraz pogorszenie jakości życia. Łączna wysokość świadczenia w ramach pierwszej z tych grup nie będzie mogła przekroczyć 100 tys. zł, a w przypadku dwóch pozostałych będzie to maksymalnie po 50 tys. zł. Świadczenie dla pacjenta, po zsumowaniu wszystkich kategorii, wyniesie zatem maksymalnie 200 tys. zł. Na przykład, gdy na skutek zdarzenia medycznego doszło do całkowitego porażenia ręki lub nogi (40 tys. zł), co spowodowało konieczność leczenia operacyjnego (10 tys. zł) i 6-tygodniową hospitalizację (20 tys. zł) oraz umiarkowany stopień niepełnosprawności (20 000 tys. zł), z funduszu będzie przysługiwać kwota w wysokości. 90 tys. zł.

Ustawa zakłada też, że jakość usług w opiece zdrowotnej będzie odpowiednio mierzona, a gromadzone dane będą wykorzystywane, by finansowo motywować podmioty lecznicze do  jej podnoszenia. Coroczne raporty jakości będą zaś pozwalać pacjentom na porównywanie placówek i dokonywanie wyboru takiej, w której chcieliby się leczyć. Szczególnie istotny będzie obowiązek monitorowania zdarzeń niepożądanych oraz analizowania ich przyczyn. Do raportowania takich zdarzeń zobowiązany będzie personel medyczny. Najważniejsze informacje (zanonimizowane) będą gromadzone na poziomie centralnym, dzięki czemu możliwe będzie opracowywanie szczegółowych rekomendacji. Towarzyszyć temu będzie możliwość zgłaszania zdarzeń niepożądanych również przez pacjentów. Będą mogli je zgłaszać do Rzecznika Praw Pacjenta, który wykorzysta te informacje w działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa. To bardzo ważne, bo w świetle badań z powodu zdarzeń niepożądanych cierpi około 4-17% pacjentów, a blisko połowy takich zdarzeń można uniknąć.

Z aktualną treścią projektu i dokumentów mu towarzyszących można zapoznać się na stronie Rządowego Centrum Legislacji: https://legislacja.gov.pl/projekt/12349305/katalog/12804539#12804539