Rzecznik
Praw Pacjenta

Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych
Ta pozasądowa ścieżka dochodzenia roszczeń przez pacjentów lub ich bliskich, którzy doznali zdarzenia medycznego, działa od września 2023 roku, lecz przyznawanie świadczeń rozpoczęło się w czerwcu tego roku.

W 2024 roku do RPP wpłynęło ponad 1500 wniosków o przyznanie świadczenia z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Wydanych zostało ponad 260 decyzji o przyznaniu świadczenia, w tym 162 pozytywne. Łączna kwota wypłat to blisko 9,5 mln zł. Średnia przyznana kwota wynosi około 60 tys. zł.

Liczba wpływających do nas wniosków, ale przede wszystkim to, że przyznawane przez nas rekompensaty są akceptowane przez pacjentów i ich bliskich, pokazują jak potrzebny był Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych. Tworząc go opieraliśmy się na modelach działających w krajach skandynawskich, przede wszystkim w Danii – mówi Bartłomiej Chmielowiec Rzecznik Praw Pacjenta.

Ochrona zbiorowych praw pacjentów

Departament Prawny w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta  wszczął 322 postępowania zbiorowe. Jednocześnie Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec wydał w 2024 roku 385  decyzji dotyczących praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. W zakresie tzw. receptomatów Rzecznik wydał 32 decyzje uznające stosowanie praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, z tego 23 sprawy dotyczyły dostępu do leków odurzających (medycznej marihuany). Inne sprawy dotyczące naruszenia zbiorowych prac pacjentów związane były m.in. z badaniem kleszczy w kierunku boreliozy, aby potwierdzić lub wykluczyć chorobę u człowieka, co jest niezgodne z wiedzą medyczną, ale też z bardzo często zgłaszanym przez pacjentów problemem z telefoniczną rejestracją na wizytę w podmiocie medycznym.
Ponadto pracownicy Departamentu Prawnego brali udział w 100 rozprawach sądowych, zaopiniowali 102 projekty aktów prawnych, udzielili 65 interpretacji prawnych, między innymi dla podmiotów leczniczych.

Zaś 3,3 mln zł to kwota zadośćuczynień i odszkodowań (na mocy wydanych orzeczeń sądowych i zawartych ugód), które pacjentom przyniosły w 2024 r. sprawy cywilne z udziałem Rzecznika Praw Pacjenta. Łącznie w całym okresie działalności Rzecznika Praw Pacjenta kwota ta wyniosła niemalże 13 mln. zł.

- Ochrona zbiorowych praw pacjentów, szczególnie dotycząca tzw. receptomatów, ale też działalności osób, które prowadzą leczenie niezgodne z najnowszą wiedzą, czyli szarlatanów, to dla mnie priorytet. Myślę, że działania te będą zintensyfikowane w 2025 roku – mówi Bartłomiej Chmielowiec.

Postępowania wyjaśniające w indywidualnych sprawach pacjentów

Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec najwięcej postępowań dotyczących naruszenia praw pacjenta prowadzi w sprawach indywidualnych. W 2024 roku zostało wydanych ponad 2100 rozstrzygnięć w ramach prowadzonych postępowań wyjaśniających w sprawach indywidulanych. Podjęto blisko 4 tysiące spraw w ramach współpracy z podmiotami leczniczymi na podstawie art. 47.1.9a oraz udzielono blisko
8 tysięcy pisemnych pouczeń i porad dla pacjentów.

W ramach Departamentu Postępowań Wyjaśniających działa Telefoniczna Informacja Pacjenta (infolinia), poprzez którą udzielono ponad 81 tysięcy porad telefonicznych  w trakcie przeprowadzanych całodobowo rozmów telefonicznych oraz podjęto ponad 2 200 interwencji pisemnych i telefonicznych w podmiotach leczniczych na podstawie zgłoszeń pacjentów na infolinię w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu i wymagających pilnego wsparcia.

Działania interwencyjne podejmowane są przez Rzecznika Praw Pacjenta w sprawach wymagających niezwłocznego działania, zwłaszcza zagrażających życiu i zdrowiu. Dotyczy to przede wszystkim wsparcia dla osób starszych, niepełnosprawnych, dzieci, kobiet w ciąży, osób chorych onkologicznie, ale nie tylko. W sytuacjach, kiedy konieczne jest pilne wsparcie pacjenta w jego trudnej zdrowotnie sytuacji, pracownicy Biura Rzecznika Praw Pacjenta podejmują działania interwencyjno-wspierające w podmiotach leczniczych. Szybkie i skuteczne podjęcie sprawy ma na celu zapobieganiu naruszeniu praw pacjenta czy też ewentualnym jego skutkom, a w szczególności sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu pacjenta – mówi Bartłomiej Chmielowiec

wyjaśniając, dlaczego warto skorzystać z całodobowej Telefonicznej Informacji Pacjenta, która poza udzielaniem informacji pacjentom prowadzi również natychmiastowe interwencje.

Postępowania wyjaśniające czy interwencje dotyczą również pacjentów objętych psychiatryczną opieką zdrowotną i są prowadzone przez Departament Zdrowia Psychicznego w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta. Departament ten w 2024 roku wszczął 7479 spraw, w tym:
6291 to zgłoszenia wpływające od pacjentów, ich osób bliskich, innych osób i instytucji w sprawach dotyczących praw pacjentów  psychiatrycznej opieki zdrowotnej;
1188 to liczba własna inicjatyw, w szczególności Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego oceniających realizację praw pacjenta w szpitalach psychiatrycznych.

Uzupełniając ten obraz działalności, warto też wspomnieć, że Rzecznik Praw Pacjenta lub przedstawiciele urzędu w 2024 roku wzięli udział w 97 konferencjach oraz w 102 posiedzeniach  komisji i podkomisji sejmowych oraz senackich.