Rzecznik
Praw Pacjenta

W dniu 15 maja 2024 r. przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie zapadł wyrok (V SA/Wa 1827/23) dotyczący kwestii udostępniania dokumentacji medycznej pacjentom – sąd oddalił skargę podmiotu leczniczego i przyznał rację Rzecznikowi Praw Pacjenta w kwestii tego, że pacjent ma prawo żądać, aby placówka medyczna wysłała mu kopię jego dokumentacji medycznej pocztą na adres zamieszkania.

W przedmiotowej sprawie placówka medyczna odmawiała swoim pacjentom wysyłki dokumentacji medycznej pocztą, nawet jeśli z przyczyn obiektywnych nie mogli oni osobiście odebrać dokumentacji medycznej (np. z powodu znacznej odległości szpitala od miejsca zamieszkania) oraz nie mieli osoby bliskiej, którą mogliby do tego upoważnić.

Rzecznik Praw Pacjenta uznał, że brak realizacji prawa pacjenta do dostępu do dokumentacji medycznej w zakresie wysyłki tej dokumentacji drogą pocztową stanowi praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów do dokumentacji medycznej. Argumentując swoje stanowisko Rzecznik Praw Pacjenta wskazał, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w ramach realizacji prawa pacjenta do dokumentacji medycznej, ma obowiązek podjęcia takich działań organizacyjnych, które zapewnią faktyczną realizację tego prawa. Rzecznik Praw Pacjenta powołał się przy tym na dwa orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 9 maja 2017 r., sygn. akt. II OSK 311/17, oraz z dnia 3 grudnia 2019 r., sygn. akt II OSK 3022/19.

Powyższą decyzję podmiot leczniczy zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który skargę oddalił. Sąd w pełni podzielił pogląd Rzecznika Praw Pacjenta i wskazał, że udostępnianie dokumentacji medycznej powinno być wygodne przede wszystkim dla pacjentów, a nie dla podmiotów leczniczych.

Powyższą wytyczną powinny kierować się placówki medyczne udostępniając dokumentację medyczną swoim pacjentom. Jest to szczególnie istotne w przypadku pacjentów niepełnosprawnych, w podeszłym wieku lub pacjentów, którzy mieszkają w znacznej odległości od szpitala, a leczeni byli przykładowo w trakcie wakacji lub innego wyjazdu.

Należy w tym miejscu odnieść się także do kosztów związanych z udostępnianiem dokumentacji medycznej oraz jej wysyłką pocztą na żądanie pacjenta. Zgodnie z przepisami prawa pierwsze udostępnienie dokumentacji medycznej pacjentowi następuje bezpłatnie. Za każde następne placówka medyczna może od pacjenta pobrać określoną opłatę (np. obecnie 53 gr za jedną stronę kopii dokumentacji medycznej). Należy jednak wskazać, że koszt wysyłki dokumentacji medycznej stanowi dodatkową opłatę związaną z realizacją żądania pacjenta i doręczenia mu dokumentacji w dogodny dla niego sposób. I tak, za wysyłkę pocztą dokumentacji medycznej pacjent może zostać obciążony kosztami, niezależnie czy będzie to pierwsze udostępnienie czy kolejne. Ważne jednak, że placówka medyczna na wysyłce dokumentacji medycznej nie może zarabiać, koszty, którymi może obciążyć pacjenta, muszą być tożsame z kosztami, które placówka poniosła w związku z wysyłkę, wedle cennika operatora pocztowego.

Jednocześnie należy pamiętać, że placówka medyczna może pacjenta obciążyć kosztami wysyłki dokumentacji medycznej pocztą.