Rzecznik
Praw Pacjenta

W ubiegłym Roku Rzecznik podejmował również działania na rzecz bezpieczeństwa pacjentów korzystających z psychiatrycznej opieki zdrowotnej i leczenia uzależnień. Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego zapewniali bieżące wsparcie pacjentów. Na podstawie analizy zgłoszeń i sygnałów docierających do Rzecznika, podejmowano także działania systemowe. Rzecznik był również wspierany przez Radę Młodych Ekspertów, skupiającą praktyków i ekspertów z zakresu zdrowia psychicznego.

Działalność Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego

W 2021 roku Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego przyjęli ponad 5,1 tys. zgłoszeń i sygnałów. Pochodziły one głównie od pacjentów, osób bliskich, personelu medycznego i innych podmiotów. Rzecznicy podjęli także ponad 3,1 tys. nowych spraw z inicjatywy własnej.

Spośród podjętych spraw i zgłoszeń, ponad 3,4 tys. dotyczyło prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających aktualnej wiedzy medycznej, do świadczeń udzielanych z należytą starannością i do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia. Sprawy prowadzone przez rzeczników dotyczyły m.in. zastrzeżeń do warunków hospitalizacji pacjentów, prawidłowej realizacji przymusu bezpośredniego, czy bezpieczeństwa epidemiologicznego.

Bezpieczeństwo personelu jednym z elementów bezpieczeństwa pacjenta

Poczucie bezpieczeństwa personelu przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo pacjentów. Rzecznik przeprowadził ankietę dotyczącą poczucia bezpieczeństwa pracowników szpitali psychiatrycznych, wśród personelu medycznego, terapeutów i personelu pomocniczego. Analiza wyników wykazała, że w niewielu podmiotach funkcjonuje grupa interwencyjna, a czas oczekiwania na jej przybycie dochodzi do kilkunastu minut lub dłużej. Pracownicy podmiotów zwrócili uwagę m.in. na potrzebę wprowadzenia systemu szybkiego przywoływania grupy interwencyjnej w formie pagerów lub innych urządzeń. Tego typu urządzenia były stosowane w dwóch podmiotach leczniczych, które udzieliły odpowiedzi Rzecznikowi, co według personelu medycznego znacząco wpłynęło na poprawę poczucia bezpieczeństwa. Zgodnie z wynikami, na poczucie bezpieczeństwa personelu wpływa również m.in. monitoring na oddziałach, dostępność odpowiedniej ilości środków ochrony osobistej oraz odpowiednie zabezpieczenia, takie jak np. zamykane szafki czy drzwi otwierane kartą magnetyczną. Wśród problemów, pracownicy wskazali również na zbyt niskie finansowanie, czy braki personelu oraz na problemy z przekazywaniem do innych podmiotów leczniczych pacjentów somatycznych.

Monitorowanie bezpieczeństwa pacjentów na oddziałach dziennych

Jednym z istotnych działań Rzecznika w obszarze bezpieczeństwa pacjentów korzystających z opieki psychiatrycznej jest systematyczne monitorowanie sytuacji i standardów w poszczególnych placówkach. W związku z powyższym, Rzecznik skierował wystąpienie do kierowników oddziałów dziennych wybranych podmiotów leczniczych w całym kraju. Uzyskane informacje wskazują na wysoki poziom organizacji podmiotów: posiadają one szeroki wybór metod terapeutycznych, a także procedury dotyczące wystąpienia zachowań agresywnych, w tym zastosowania przymusu bezpośredniego. Niemniej, według przekazanych informacji pacjenci o wysokim stopniu agresji nie są kwalifikowani do oddziałów dziennych.

Bezpieczny Dom Pomocy Społecznej (DPS) dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Zapewnienie pensjonariuszom DPS przestrzegania praw pacjenta, w tym w szczególności odpowiedniej realizacji prawa do świadczeń zdrowotnych, jest niezwykle istotne. Z tego względu, Rzecznik wystąpił do wybranych DPS z prośbą o udzielenie informacji dotyczących m.in. zabezpieczenia zdrowotnego pensjonariuszy. Zebrane dane pozwalają przypuszczać, że DPS nie identyfikują znacznych problemów z dostępem pensjonariuszy do lekarzy POZ czy lekarzy specjalistów. Ponadto, DPS-y zatrudniają w swoich strukturach m.in. pielęgniarki, ratowników medycznych, psychologów, fizjoterapeutów, a niektóre nawet dietetyków. W przypadku agresji pacjenta większość DPS stosuje środki zapobiegawcze w formie rozmów, terapii relaksacyjnych czy konsultacji psychiatrycznych i farmakoterapii, bez konieczności stosowania przymusu bezpośredniego. Choć przekazane odpowiedzi wskazują, że stosowanie przymusu bezpośredniego jest sporadyczne, niektóre DPS-y opracowały specjalne procedury jego stosowania, przeszkoliły także personel placówki. Do najczęściej wskazywanych problemów DPS należą m.in. braki personelu i trudności w utrzymaniu zatrudnienia obecnych pracowników. Rzecznik zapewnił DPS-y o pełnym wsparciu w egzekwowaniu praw pacjenta pensjonariuszy.