Rzecznik
Praw Pacjenta

Epidemia wyjątkowo mocno odcisnęła swoje piętno na systemie ochrony zdrowia. Jest to szczególnie trudny okres dla pacjentów, których prawa zostały w istotny sposób ograniczone.

Przez cały okres trwania epidemii, Rzecznik Praw Pacjenta monitoruje przestrzeganie praw pacjentów i podejmuje niezwłoczne działania w sytuacjach tego wymagających. Wszędzie tam, gdzie bezpieczeństwo pacjentów może być zagrożone Rzecznik Praw Pacjenta wszczyna postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, które mogą zakończyć się nałożeniem na placówkę medyczną kary pieniężnej do 500 tys. zł. Decyzje Rzecznika Praw Pacjenta są przy tym ostateczne w momencie wydania i natychmiastowo wykonalne.

W czasie trwania epidemii Rzecznik wszczął 136 postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów¹, a zakończył 151 postępowań, w tym wszczętych wcześniej.

 

Nieprawidłowości dotyczyły:

w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej:

• braku możliwości skontaktowania się z przychodnią za pomocą telefonu,
• braku rejestracji elektronicznej lub osobistej, długiego czasu oczekiwania na teleporadę lub uzyskanie recepty na leki,
• braku zabezpieczenia pensjonariuszy DPS,
• braku realizacji standardu teleporady określonego przez Ministra Zdrowia.

W zakresie lecznictwa szpitalnego:

• braku zapewnienia odpowiedniej ochrony i przestrzegania reżimu sanitarnego w czasie epidemii, właściwych warunków sanitarnych i procedur;
• wymaganiu przedstawienia testu na COVID-19 jako warunku przyjęcia do podmiotu leczniczego na planową hospitalizację w ramach NFZ;
• wprowadzenia bezwzględnego zakazu opuszczania oddziału przez pacjentów w związku z ochroną przed zakażeniem SARS-CoV-2
• zakazu odwiedzin pacjentów, w szczególności tych najmłodszych przebywających na oddziałach noworodkowych.

W zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej:

• pobierania opłat za środki ochrony przeciw wirusowi SARS-CoV-2 od pacjentów korzystających ze świadczeń na NFZ;
• zobowiązywania pacjentów do złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń za ewentualne zakażenie SARS-CoV-2 w przychodni (przed udzieleniem świadczenia).

W zakresie opieki okołoporodowej:

• ograniczenia lub wstrzymania porodów rodzinnych, w tym przez wymaganie od osób towarzyszących kobiecie przy porodzie przedstawienia negatywnego wyniku testu na COVID-19, mimo spełniania wymagań określonych stosownymi zaleceniami Konsultantów Krajowych w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz perinatologii;
• separacji (rozdzielania) nowonarodzonego dziecka od matki, brak kontaktu „skóra do skóry”, bez uwzględnienia zgody matki w tym zakresie;
• wymagania od kobiet, aby rodziły w maseczkach, mimo braku objawów choroby COVID-19.

 

Placówki medyczne realizują decyzje Rzecznika Praw Pacjenta i zaprzestają stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów:

• placówki podstawowej opieki zdrowotnej wdrożyły zmiany organizacyjne, zatrudniły dodatkowy personel do obsługi pacjentów, dokonały zakupu dodatkowego sprzętu, zmodernizowały sieć telekomunikacyjną, udostępniają dodatkowe możliwości kontaktu;
• w pozostałych przypadkach placówki podjęły odpowiednie działania w celu wyeliminowania nieprawidłowości wskazanych przez Rzecznika, w tym realizują porody rodzinne oraz odstępują od wprowadzonych przez siebie zasad ograniczających dostęp pacjentów do leczenia.

Żadna z decyzji Rzecznika nie została uchylona przez sądy administracyjne.