Zarządzanie na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju
Wyzwania związane z wdrażaniem SDGs do polityk krajowych
Jeśli kształtowanie polityk dotyczy tego, "co i kiedy?", to zarządzanie dotyczy tego "jak i przez kogo?". Nawet najlepiej ukierunkowane polityki nie mogą być realizowane bez odpowiednich ram zarządzania i na odwrót. Zarządzanie na rzecz realizacji SDGs jest szczególnym przypadkiem, ponieważ SDGs stanowią holistyczne ramy „metapolityki”. Praktycznie nie ma obszaru, który nie byłby związany z jednym lub kilkoma SDGs.
Krajowa administracja publiczna i mechanizmy zarządzania są zawsze osadzone w specyfice krajowej. Wszystkie krajowe administracje kierują się podobnymi zasadami oraz mają wiele cech wspólnych. Jednak często to, co sprawdza się w jednym kraju, może nie zadziałać w innym i na odwrót. Wielkość, struktura organizacyjna i zakres działania instytucji publicznych są różne w poszczególnych krajach. Dlatego też po wymianie doświadczeń i uczeniu się od innych krajów powinno zawsze następować „sprawdzenie zgodności”, aby zweryfikować możliwości „kopiowania rozwiązań” z innych krajów. Przykłady dobrych praktyk prawie zawsze wymagają pewnego przełożenia na warunki lokalne.
Realizację SDGs można zdefiniować jako całość procesu tworzenia i realizacji polityk oraz stanowienia i stosowania prawa w odniesieniu do SDGs. Nacisk kładziony jest na osiągnięcie celów w sposób uwzględniający ich wzajemne powiązania.
Rys. Wykres "Układ współrzędnych - zarządzania na rzecz zrównoważonego rozwoju"
Wykres ilustruje kluczowe elementy zrównoważonego zarządzania, które:
- dotyczą wielu sektorów (praktycznie wszystkich obszarów polityk) – „cały rząd”;
- dotyczą wielu podmiotów (szerokiego grona interesariuszy) – „całe społeczeństwo”;
- są realizowane na wielu poziomach (ponadnarodowym, krajowym i regionalnym oraz lokalnym, wszystkie te poziomy wzajemnie na siebie oddziałują), przywództwo jest wymagane na wszystkich poziomach;
- wymagają wkładu wiedzy rozumianej jako nauki, narzędzi i monitorowania.
Wykres pokazuje wielosektorowy, wielopodmiotowy i wielopoziomowy charakter zarządzania na rzecz SDGs oraz potrzebę zapewnienia kompleksowego, całościowego podejścia do realizacji SDGs dzięki stworzeniu mechanizmów „na poziomie całego rządu”.
Wyzwaniem jest:
- sprawienie, by działy funkcjonalne (np. finansów, audytu, kadry, badań) miały te same priorytety co działy dotyczące zarządzania;
- zapewnienie, by zasady organizacyjne sprzyjały wdrażaniu SDGs;
- określenie warunków, w jakich to ma miejsce;
- przezwyciężenie mentalności silosowej bez naruszenia struktury i odpowiedzialności, które zapewniają „silosy” instytucjonalne.
Ponadto podejście obejmujące „całe społeczeństwo” ma na celu zapewnienie, że partycypacja obywatelska jest zrównoważona i reprezentuje wszystkie grupy obywateli oraz zajmuje się takimi kwestiami, jak sposób wyboru reprezentantów poszczególnych interesariuszy.
Zarządzanie jest pierwszą z czterech dźwigni, które są niezbędne do realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Ta dźwignia oraz trzy inne zdefiniowane w Global Sustainable Development Report z 2019 r. zostały omówione w zakładce Dźwignie umożliwiające i usprawniające realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju.
Cele jakościowe instytucji publicznych zawarte w SDG 16 – skuteczność, odpowiedzialność i inkluzywność – różnią się od tego, co promowano przed przyjęciem SDGs. Do tego czasu instytucje publiczne były często oceniane jedynie pod kątem ich wydajności (a mniej skuteczności), podczas gdy inkluzywność (m.in. niepomijanie nikogo) w większości przypadków nie była brana pod uwagę. W 2018 roku komitet doradczy ONZ ds. administracji publicznej (UN CEPA) opracował zestaw 11 zasad skutecznego zarządzania na rzecz zrównoważonego rozwoju, koncentrujących się na koncepcji skuteczności, odpowiedzialności i inkluzywności.
Zasady skutecznego sprawowania rządów ukierunkowanych na zrównoważony rozwój
- kompetencja
- rozsądne kształtowanie polityki
- współpraca
Odpowiedzialność:
- integralność
- transparentność
- niezależny nadzór
Inkluzywność:
- nie pozostawianie nikogo w tyle
- brak dyskryminacji
- udział
- pomocniczność
- sprawiedliwość międzypokoleniowa
Zasady te zostały zatwierdzone przez Radę Gospodarczą i Społeczną ONZ w 2018 roku. Podkreślają one potrzebę pragmatycznej i ciągłej poprawy zarządzania na szczeblu krajowym i lokalnym w celu osiągnięcia SDGs. W tym celu zasady te są powiązane z wieloma powszechnie stosowanymi strategiami umożliwiającymi sprawowane odpowiedzialne i skuteczne zarządzanie, z których wiele zostało uznanych i zatwierdzonych na przestrzeni lat na różnych forach, w rezolucjach i traktatach ONZ.
Zasady te są wykorzystywane przez wiele krajów do oceny jakości ich systemów zarządzania zorientowanych na realizację SDGs.