40. rocznica wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę światowego dziedzictwa UNESCO
02.09.2020
„Rekonstrukcja Starego Miasta, a potem Zamku Królewskiego odnosiła się bezpośrednio do tożsamości mieszkańców Warszawy i Polaków jako narodu. W tych obiektach historycznych zakodowana jest nasza cała historia” – powiedziała wiceminister kultury, Generalny Konserwator Zabytków Magdalena Gawin na konferencji prasowej z okazji 40-lecia wpisu Starego Miasta na listę Dziedzictwa UNESCO.
Wiceminister Gawin podkreśliła, że data wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO odbudowanego, historycznego centrum Warszawy jest symbolem zwycięstwa uniwersalnych wartości, które przyświecało wszystkim, dzięki którym ten fragment stolicy Polski powstał z ruin. Zwróciła także uwagę na zasługi prof. Jana Zachwatowicza – polskiego architekta, profesora Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej i wieloletniego Generalnego Konserwatora Zabytków, który był autorem koncepcji rekonstrukcji Starego Miasta.
Profesor Zachwatowicz nie uratował Warszawy raz, on uratował Warszawę dwa razy. Pierwszy, kiedy na początku wojny wydostał plany inwentaryzacyjne Starówki z siedziby gestapo na al. Szucha, i drugi już po wojnie, gdy osobiście przekonał Bolesława Bieruta do konieczności odbudowy Starego Miasta – przypomniała wiceminister.
Wiceszefowa resortu kultury powiedziała, że jej zdaniem nie doszłoby do odbudowy rynku Starego Miasta i Zamku Królewskiego gdyby nie działania podjęte przez prof. Zachwatowicza.
Ten obszar byłby po prostu zabudowany architekturą socrealistyczną, a potem modernistyczną. Natomiast w 1980 roku kontynuował to dzieło prof. Krzysztof Pawłowski, który był inicjatorem wpisu Warszawy na Listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO - wskazała Gawin.
Magdalena Gawin podkreśliła również znaczenie Rekomendacji Warszawskiej, stworzonej przez uczestników międzynarodowej konferencji „Odbudowa światowego dziedzictwa – wyzwania”.
W 2018 r. historia odbudowy Warszawy zyskała uniwersalny charakter, kiedy to przyjęta została Rekomendacja Warszawska. Dzięki niej inne zniszczone historyczne miejsca nie zostają skreślone, ale mogą być odbudowanie na wzór Warszawy – powiedziała wiceminister.
Wiceminister Magdalena Gawin, gratulując obecnemu na konferencji prof. Krzysztofowi Pawłowskiemu – inicjatorowi wpisu Starego Miasta na listę UNESCO – odznaczenia Zasłużony dla Warszawy, przypomniała, że otrzymał on również najwyższe odznaczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Prof. Pawłowski wspominał, że kiedy w 1976 roku UNESCO powierzyło Warszawie organizację światowej konferencji na temat ochrony miejskich zespołów zabytkowych i ich roli w życiu współczesnym, jemu powierzono jej przewodnictwo.
Rok później, w 1977 roku na pierwszym zebraniu Komitetu Dziedzictwa Światowego zostałem wybrany jego wiceprzewodniczącym. Fakt ten zdopingował mnie do szybkiego przygotowania polskich kandydatów na Listę światowego dziedzictwa. Przedstawiłem Kraków, zespół staromiejski w Warszawie, Auschwitz-Birkenau i kopalnię soli w Wieliczce. Dokumentację przekazałem 8 maja 1978 r. do UNESCO. W 20-lecie Konwencji o ochronie dziedzictwa kulturalnego i naturalnego wieloletni prezydent ICOMOS Michel Parent, powiedział: „My na pierwszą listę zaproponowaliśmy widokówki, a Pawłowski problemy" - opowiadał.
2 września 1980 r. Historyczne Centrum Warszawy zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Znalazło się wśród miast historycznych takich jak m.in. centrum Rzymu wraz z Watykanem, Ouro Preto w Brazylii czy Bosra w Syrii, parków narodowych Durmitor w Jugosławii i Garaniba w Zairze, oraz pojedynczych obiektów - klasztoru Dominikanów i kościoła Santa Maria delle Grazie w freskiem Ostatniej Wieczerzy Leonarda da Vinci w Mediolanie.