[[jQueryInclude?preset=slides]]

fot. Piotr Tracz/KPRM

fot. Piotr Tracz/KPRM

fot. Piotr Tracz/KPRM

fot. Piotr Tracz/KPRM

fot. Piotr Tracz/KPRM

14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Wśród deportowanych byli m.in. żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci. W obchodach 78. rocznicy tych wydarzeń wzięli udział m. in. wicepremier Beata Szydło oraz wiceminister kultury Jarosław Sellin. 14 czerwca jest w Polsce obchodzony jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.

Msza święta we franciszkańskim Centrum św. Maksymiliana w podoświęcimskich Harmężach zainaugurowała 14 czerwca 2018 r. oficjalne obchody 78. rocznicy pierwszej deportacji polskich więźniów do niemieckiego obozu Auschwitz.

Po eucharystii, której przewodniczył biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel, uczestnicy uroczystości zwiedzili znajdującą się w podziemiach harmężańskiej świątyni ekspozycję „Klisze pamięci. Labirynty” Mariana Kołodzieja. Składa się ona z ponad 200 kompozycji rysunkowych oraz elementów dodatkowych jak prycze, drewniane sylwety czy krzyż z desek. Artysta tworzył je 16 lat. Prace przedstawiają wizję gehenny obozowej w niemieckim obozie Auschwitz, a jednocześnie uwypuklają heroiczne zwycięstwo odniesione tam przez polskiego franciszkanina, św. Maksymiliana Kolbego, który oddał życie za współwięźnia Franciszka Gajowniczka.

Następnie uczestnicy oddalali hołd ofiarom obozu. Złożyli kwiaty pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku 11 w byłym niemieckim obozie Auschwitz, gdzie Niemcy rozstrzelali wiele tysięcy osób, głównie Polaków. Znicze zapłonęły pod tablicą na budynku Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. rtm. Witolda Pileckiego, która upamiętnia przybycie pierwszego transportu. W piwnicy tego budynku 14 czerwca 1940 r. Niemcy umieścili deportowanych Polaków. Obóz nie był bowiem jeszcze gotowy na przyjęcie więźniów.

Ruch oporu w niemieckim obozie Auschwitz – nowa wystawa w Miejscu Pamięci

W dniu rocznicy deportacji do KL Auschwitz pierwszych Polaków, 14 czerwca, w dwóch salach na parterze bloku 11 w byłym obozie Auschwitz I udostępniono nową wystawę poświęconą ruchowi oporu w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady. W otwarciu wzięli udział m.in. wicepremier Beata Szydło i wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.

Pierwsza część ekspozycji skupia się na działaniach podejmowanych od początku utworzenia obozu przez polskich więźniów, zarówno wojskowych, jak i cywilnych. Mowa m.in. o Związku Organizacji Wojskowej utworzonym przez rtm. Witolda Pileckiego oraz o innych polskich komórkach konspiracyjnych, które tworzyli reprezentanci różnych środowisk politycznych. Rotmistrz jest bohaterem odrębnej części wystawy, w której znajdują się m.in. fragmenty meldunków powstałych na podstawie jego doniesień z obozu. Wspomniane są także represje, jakie spotykały członków obozowego ruchu oporu.

Druga część przybliża rozwój ruchu oporu tworzonego przez więźniów z innych krajów. Odrębne struktury powstały wśród m.in. sowieckich jeńców wojennych, Czechów czy Francuzów. W maju 1943 r. międzynarodowe środowiska lewicowe utworzyły Grupę Bojową Oświęcim, która w połowie 1944 r. porozumiała się z polską konspiracją tworząc wspólną Radę Wojskową Oświęcim.

Na wystawie zwiedzający zobaczą też najważniejsze dokumenty, które udało się przekazać światu dzięki ruchowi oporu. To m.in. lista 6868 nazwisk polskich więźniarek, które zginęły w obozie w okresie od sierpnia 1942 do stycznia 1945 r. oraz fotokopie planów komór gazowych i krematoriów w Birkenau. Ekspozycja pokazuje również miejsca związane z działalnością konspiracyjną. Opowiada o różnych próbach poprawy losów więźniów, a także o ucieczkach zorganizowanych przez ruchu oporu.

Oddzielnym zagadnieniem jest konspiracja, którą udało się stworzyć odizolowanym więźniom Sonderkommando, przede wszystkim Żydom zmuszonym przez esesmanów do obsługi urządzeń zagłady.

Na ścianach i belkach stropowych w salach, gdzie znajduje się nowa ekspozycja, widoczne są napisy wykonane przez więzionych w bloku 11 tzw. więźniów policyjnych. Byli to Polacy przywożeni m.in. z więzienia śledczego w Mysłowicach od lutego 1943 r. Oczekiwali w salach na parterze na posiedzenie sądu doraźnego gestapo. Zwykle zapadał wyrok śmierci, a skazanych rozstrzeliwano pod Ścianą Straceń lub w krematoriach w Auschwitz II-Birkenau. Napisy, które pozostawili, znajdują się pod opieką konserwatorów. Mogą je teraz oglądać odwiedzający.

Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady

14 czerwca obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. 14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Wśród deportowanych byli m.in. żołnierze kampanii wrześniowej, którzy usiłowali przedrzeć się na Węgry, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci. Spośród więźniów z pierwszego transportu wojnę przeżyło 239. Pozostali zginęli w obozie lub ich dalszy los nie jest znany. W pierwszym okresie istnienia obozu więzieni byli głównie Polacy, dla których Niemcy go założyli. W połowie 1942 r. ich liczba zrównała się z Żydami. Od 1943 r. liczba więźniów żydowskich stanowiła już większość. W KL Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną.

Źródło: /PAP, MKiDN/