Na wystawę składa się ponad 120 dzieł Andrzeja Wróblewskiego, malarza, historyka i krytyka sztuki, kluczowej postaci sztuki Europy Środkowej i Wschodniej po 1945 roku. Pośród nich dużą grupę stanowią obrazy niewystawiane nigdy wcześniej lub niepokazywane od ponad 60 lat.

Zespół kuratorski – Magdalena Ziółkowska i Wojciech Grzybała z Fundacji Andrzeja Wróblewskiego oraz Marko Jenko z Moderna galerjia – skupił się na ostatnich latach twórczości artysty. Okres ten symbolicznie rozpoczyna się 10 maja 1954 roku, z chwilą narodzin pierworodnego syna, Andrzeja, zaś kończy w dniu niespodziewanej śmierci Wróblewskiego w Tatrach, 23 marca 1957 roku.

Andrzej Wróblewski to jeden z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów XX wieku. Instytut Adama Mickiewicza przyczynił się do obecności malarza w międzynarodowym obiegu kulturalnym. 10 lat temu przy wsparciu Instytutu i we współpracy z Fundacją Andrzeja Wróblewskiego odbyła się pierwsza duża wystawa Andrzej Wróblewski. To the Margin and Back w prestiżowym Van Abbenmuseum, Eindhoven. W 2015 r. publiczność miała okazję poznać dorobek artysty na wystawie Andrzej Wróblewski. Verso / reverso, w Museo Reina Sofia w Madrycie. Teraz w Moderna galerija odbiorcy poznają jego zróżnicowaną twórczość odzwierciedlającą nastrój czasów, w których żył - mówi Barbara Schabowska, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza.

Metaforyczną oś wystawy budują dwie symboliczne figury ludzi przyszpilonych do krzeseł, w oczekiwaniu, zadumie, bezczasie, zdegradowanych, anonimowych i zdezindywidualizowanych. To „mentalność poczekalni”, jak nazwał ją niemiecki dramaturg Heiner Müller, charakterystyczna dla doświadczenia komunizmu Europy Środkowo-Wschodniej.

Wystawa porusza się wokół kluczowych tematów: od przypomnienia podróży do Jugosławii z jesieni 1956 roku, którą artysta odbył z krytyczką sztuki Barbarą Majewską i dzieł zainspirowanych sztuką tego kraju, poprzez motywy kobieciarza, ukrzesłowionego, matek i córek, po postać protagonisty, bohatera o dwojakiej naturze, zmierzającego poza horyzont w ponadczasowym pojeździe. Czasami jest on szoferem, innym razem – pasażerem.

Ekspozycję poprzedził trzyletni projekt konserwatorski prowadzony przez Fundację Andrzeja Wróblewskiego i profesor Marzennę Ciechańską z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wykonano wówczas konserwację 70 obiektów na papierze, które stanowią większość wystawionych w Lublanie prac, będących własnością prywatnych kolekcjonerów. Poza obrazami, gwaszami, monotypiami, rysunkami ołówkiem i tuszem autorstwa Wróblewskiego, na wystawie pojawią się dzieła artystów z byłej Jugosławii.

Wystawie towarzyszy publikacja-katalog pod tym samym tytułem, wydana w języku angielskim, z siedmioma esejami krytycznymi, prezentacją archiwaliów, zdjęciami z podróży Wróblewskiego oraz reprodukcjami 200 obrazów artysty. Katalog współwydawany i dystrybuowany jest przez prestiżowe niemieckie wydawnictwo Hatje Cantz we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza.

Instytut Adama Mickiewicza jest narodową instytucją kultury, której celem jest budowanie trwałego zainteresowania polską kulturą na świecie. Instytut współpracuje z partnerami zagranicznymi i inicjuje międzynarodową wymianę kulturalną w dialogu z odbiorcami, w zgodzie z założeniami polskiej polityki zagranicznej. Instytut zrealizował i realizuje projekty kulturalne w 70 krajach na 6 kontynentach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Izraelu, Niemczech, Turcji, USA, Kanadzie, Australii, Maroku, na Ukrainie, Litwie, Łotwie, a także w Chinach, Japonii i Korei. W ramach dotychczas zrealizowanych działań Instytut zaprezentował 38 strategicznych programów, które obejrzało 60 milionów widzów. Organizatorem Instytutu Adama Mickiewicza jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Fundacja Andrzeja Wróblewskiego to instytucja założona w 2012 roku przez Magdalenę Ziółkowską, Wojciecha Grzybałę oraz spadkobierców Andrzeja Wróblewskiego, na czele z Martą Wróblewską, córką artysty. Instytucja jest zwieńczeniem jej dwudziestoletniego wsparcia udzielanego organizacjom i kuratorom przy realizacji wielu wystaw oraz wydawnictw poświęconych jej ojcu. Magdalena Ziółkowska i Wojciech Grzybała od 2010 roku zajmują się promocją twórczości Wróblewskiego w Polsce i na świecie. Ich wspólnym projektem przed formalnym powołaniem Fundacji w 2012 roku była pierwsza indywidualna zagraniczna wystawa poświęcona artyście „Andrzej Wróblewski. To the Margin and Back”, organizowana w Van Abbemuseum w Eindhoven. Ponadto Fundacja inicjuje i organizuje wystawy, konferencje naukowe i międzynarodowe projekty badawcze. Prowadzi również dwujęzyczną polsko-angielską internetową bazę danych poświęconą artyście i jego twórczości.