Wiceminister Sellin podkreślił, jak ważne w świadomości Polaków jest Westerplatte.

Badania statystyczne pokazują, że prawie każdy Polak słyszał o Westerplatte. 94% Polaków wie, co to jest Westerplatte i co się tam wydarzyło. Kiedy pytaliśmy na użytek programu „Niepodległa!” dwa lata temu o skojarzenia związane z II wojną światową, na pierwszym miejscu, co wydaje się dość zrozumiałe, wymieniono Auschwitz-Birkenau – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i obóz zagłady, ale na drugim miejscu właśnie Westerplatte – powiedział wiceminister kultury.

Jarosław Sellin zauważył również, że w różnych częściach świata bardzo często uważa się, iż II wojna światowa wybuchła w czerwcu lub grudniu 1941 roku. Dlatego naszym obowiązkiem jest przypominanie o tym, że wojna rozpoczęło się w 1939 r. na Westerplatte.

Żeby to zrobić, należy zbudować instytucję, która będzie przyciągać nie tylko naszych rodaków, ale również gości zza granicy i taka instytucja systematycznie działając będzie przynosiła efekty, także efekty świadomościowe – podkreślił wiceminister Sellin.

Wiceszef resortu kultury zapowiedział, że budowa Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 potrwa prawdopodobnie do 2026 r., ale poszczególne części muzeum będą stopniowo otwierane.  Powierzchnia rewaloryzowanych terenów będzie wynosić około 26,5 tys. m².

Będzie siedem odbudowanych budowli wojskowej składnicy tranzytowej. Powierzchnia wystawy stałej Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 będzie wynosić prawie 3,5 tys. m². Całość, tak dzisiaj szacujemy, do zakończenia tej inwestycji, to będzie koszt ponad 200 mln zł – powiedział wiceminister.

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej Karol Nawrocki poinformował, że idea stworzenia Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 została zbudowana wokół triady najważniejszych wartości. Te wartości to: autentyzm Pola Bitwy, symbol początku II wojny światowej oraz wyraz gotowości polskiego żołnierza do obrony ojczyzny. Owa triada zostanie uzupełniona poprzez cztery osie – militarną, rekreacyjną, gospodarczą i symboliczną. W efekcie na Westerplatte powstanie muzeum plenerowe, oparte także o powrót do oryginalnych ścieżek komunikacyjnych Wojskowej Składnicy Tranzytowej.

Nasi eksperci przygotowali koncepcję, w której odnajdziemy pewien balans między działaniami konserwatorskimi, rekonstrukcją części Składnicy a stworzeniem nowoczesnej przestrzeni muzealnej. Według naszych badań dokładnie tak Westerplatte wyobrażają sobie Polacy. 75% z nich deklaruje, że muzeum plenerowe na Westerplatte jest najlepszym rozwiązaniem, odtworzenia historycznych budowli cieszą się poparciem 51% badanych, a 36% oczekuje, że Muzeum połączy nowoczesną architekturę z odbudową reliktów. Nasza wizja spotyka się ze społecznymi oczekiwaniami – dodał dyrektor Nawrocki.

Etapy realizacji inwestycji

Inwestycja będzie realizowana w trzech etapach - do 2022 r., do 2024 r. oraz do 2026 r. W pierwszym etapie przewidziana jest modernizacja budynku byłej elektrowni (budynek należący niegdyś do Straży Granicznej, który w ubiegłym roku przejęło MIIWŚ z myślą o urządzeniu tam ekspozycji) wraz z aranżacją wnętrz i zagospodarowaniem terenu. Planowana jest też przebudowa cmentarza wojskowego z uwzględnieniem reliktów wartowni nr 5 i willi oficerskiej. Ten etap inwestycji powinien zostać zakończony w trzecim kwartale 2022 roku.

Drugi etap inwestycji obejmie strefy magazynowo-wojskowej składnicy tranzytowej, w tym placówkę „Fort”, wybrane magazyny amunicyjne, budynek zawiadowcy stacji oraz czerwony mur, który stanowił granicę wojskowej składnicy amunicji na Westerplatte.

Trzeci i ostatni etap inwestycji, który zakończy się w 2026 roku, realizowany będzie w południowo-zachodnim skrzydle półwyspu. Zakłada on budowę nowego obiektu muzealnego. Pozostałe działania, które zostaną zrealizowane w ramach tego etapu to m.in. remonty konserwatorskie koszar oraz wartowni nr 3, uzupełnienie reliktów kasyna podoficerskiego, budynku administracyjnego i starych koszar. Projekt zrealizuje zwycięzca konkursu architektonicznego.

Na terenie półwyspu wykonane zostaną również badania saperskie, mające na celu oczyszczenie działki z ewentualnych niewybuchów i niewypałów. Saperom w ich pracy towarzyszyć będą archeolodzy, którzy mają zabezpieczyć znalezione w trakcie poszukiwań artefakty. Po oczyszczeniu działki z niebezpiecznych materiałów archeolodzy z MIIWŚ mają w planie dokładne przebadanie terenu (muzealna ekipa rozpoczęła takie prace na terenie półwyspu już kilka lat temu). Równolegle prowadzone będą badania geofizyczne i geologiczne działki.

Ścieżka zwiedzania Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 - założenia

Celem Muzeum Westerplatte jest ukazanie najwierniejszej historii tego miejsca, dlatego budowa nowej placówka muzealnej obejmie również odbudowę i remont istniejących obiektów, zagospodarowanie całego terenu i uczytelnienie przekazu historycznego.

Ścieżka zwiedzania Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 rozpocznie się tuż po przekroczeniu czerwonego muru i wejściu na teren historycznej wojskowej składnicy tranzytowej, gdzie znajdować się będzie odtworzony budynek zawiadowcy stacji, który stanie się miejscem obsługi gości. Ścieżka będzie prowadzić zwiedzających szlakiem dawnej linii kolejowej w stronę magazynu nr 1 i odtworzonej placówki Wał. W magazynie nr 1 znajdować się będzie ekspozycja poświęcona historii półwyspu i składnicy do końca sierpnia 1939 r.

Kolejnym etapem zwiedzania będzie kompleks magazynów oraz placówka „Fort”, gdzie goście zapoznają się z historią bohaterskiej obrony półwyspu Westerplatte.

Następnie, kierując się na południe, zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć relikty willi oficerskiej i wartowni nr 5, w której 2 września w trakcie bombardowania zginęło przynajmniej 6 westerplatczyków. Tuż obok znajduje się serce półwyspu – cmentarz obrońców Westerplatte, gdzie spoczną znalezione rok temu podczas badań archeologicznych szczątki dziewięciu obrońców półwyspu. Dalej znajdą się relikty starych koszar, kasyna podoficerskiego, budynku administracyjnego, wartowni nr 3.

Kolejnym punktem zwiedzania będzie obiekt muzealny, gdzie zaprezentowana zostanie historia kampanii wrześniowej oraz losy obrońców składnicy w trakcie wojny oraz po jej zakończeniu. Ostatnim miejscem na mapie zwiedzania będzie budynek elektrowni. Znajdzie się tam wystawa archeologiczna.