Fotograficzne świadectwa wojny polsko-bolszewickiej nie zapisały się w świadomości Polaków, choć zachowało się bardzo wiele zdjęć upamiętniających wydarzenia lat 1919–1921. Wystawa „Fotorelacje. Wojna 1920”, przygotowana z okazji stulecia Bitwy Warszawskiej, jest próbą przywrócenia zbiorowej pamięci obrazu tego dramatycznego okresu.

To szczególna wystawa. Ukazuje atmosferę, jaka panowała w Polsce przed stu laty. Prezentowane na ekspozycji fotografie – odbitki często wywoływane tuż po zrobieniu zdjęć, pozwolą nam przenieść się w ten niepewny przecież, ale także pełen nadziei i wiary czas, w którym decydowały się losy naszej ojczyzny” – mówił podczas wernisażu minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. Podkreślał, że w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej mamy okazję raz jeszcze uświadomić sobie ogrom wysiłku, jaki musiało ponieść młode państwo polskie, aby obronić swoją dopiero co odzyskaną niepodległość. „W tym kontekście warto także zastanowić się jak ważne było i nadal jest zjednoczenie całego społeczeństwa kiedy idzie o sprawy najistotniejsze dla bytu narodu” – mówił. – „Młoda Rzeczpospolita obroniła nie tylko swoją wolność, ale uchroniła wyniszczoną I wojną światową Europę przed nieludzkim systemem komunistycznym.

„Oglądając kolejne zdjęcia czy filmy, warto się przez chwilę zastanowić, kim byli ci ludzie i co nimi kierowało, kiedy naciskali spust migawki, zachowując dla potomnych wybrany przez nich właśnie ten konkretny fragment rzeczywistości” – mówił minister kultury.

Na wystawie prezentowane są fotografie ukazujące wojenną codzienność – zdjęcia prywatne i oficjalne, wykonane przez zawodowych fotografów i amatorów, przez wojskowych i cywilów. To niemal wyłącznie oryginalne odbitki z epoki, naświetlone i wywołane tak dawno, jak dawno miały miejsce wydarzenia, które przedstawiają.

Ekspozycja w różnych aspektach i z rozmaitych perspektyw ukazuje znaczenie fotografii jako źródła i świadectwa, oficjalnego (z reguły propagandowego) oraz osobistego (prywatnego, wręcz intymnego). Wystawa „Fotorelacje. Wojna 1920” opiera się na kolekcji MNW oraz na obiektach wypożyczonych z Muzeum Fotografii w Krakowie, Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, z Wojskowego Biura Historycznego, Muzeum Niepodległości i zbiorów prywatnych. Archiwalne zasoby filmowe zostały udostępnione dzięki Filmotece Narodowej – Instytutowi Audiowizualnemu (FINA). Ekspozycji towarzyszy bogaty program edukacyjny stacjonarny i on-line.

Wystawę można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie do 15 listopada 2020.