- Cieszę się, że możemy przeżywać dziś tę okrągłą rocznicę w obcowaniu ze sztuką, z dziełami myśli i duszy – wykorzystajmy tę możliwość, aby przemyśleć własną tożsamość i czerpać z tego, czym dla naszych przodków stała się niepodległość i dążenie do wolnej Polski – powiedział wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński w Muzeum Narodowym podczas wernisażu wystawy „Krzycząc: Polska! Niepodległa 2018”.

- Jako Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego cieszę się, że Muzeum Narodowe w Warszawie dołącza już kolejnym wydarzeniem do przedsięwzięć uświetniających stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości – powiedział prof. Gliński.

Minister kultury zwrócił uwagę, że myśl, która doprowadziła i wychowała ostatecznie tych, którzy niepodległość w roku 1918 wywalczyli, była niezwykle złożona – z jednej strony pulsowała chęcią rewolucji, powstań, konspiracji, z drugiej – spokojnego racjonalizmu i pracy organicznej. W tej rozmaitości było także pragnienie i tęsknota za znalezieniem tego, co wspólne i jednoczące, dające wszystkim wiarę w lepszą przyszłość.

- Chcę podkreślić pewnego rodzaju ładunek emocjonalny i uczuciowy wyrażony tytułem tej wystawy. Naszym przodkom przyszło po roku 1918 budować Ojczyznę w zupełnie nowych warunkach – przez poprzednie sto lat zmieniła się struktura społeczna, rozwinęły się technika i przemysł, co dawało także inne horyzonty i możliwości rozwoju, zmienił się rozkład sił geopolitycznych w Europie. (…) I w takiej właśnie perspektywie musieli oni wydobyć z siebie energię do ukonstytuowania nowego państwa, począwszy od przysłowiowego słupka granicznego aż do ram prawodawstwa i kultury narodowej uwolnionej od cenzury zaborców. Z tą perspektywą ta wystawa nas zapozna – z przeżyciem budowania państwowości, z doświadczeniem niepodległości, z przemianami zachodzącymi w polskim społeczeństwie na początku XX wieku – powiedział wicepremier Gliński.

O wystawie

Wystawa została organizowana z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Jej głównym założeniem jest skonfrontowanie przedstawień wydarzeń historycznych i politycznych z przemianami polskiej sztuki na progu niepodległości.

W zbiorowej pamięci Polaków obraz dramatycznych wydarzeń, w wyniku których Polska odzyskała niepodległość, jest niewyraźny, zatarty, w najlepszym razie zbudowany z wyobrażeń powstałych w kręgu sztuki legionowej, wokół postaci „ojców niepodległości” – Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Romana Dmowskiego – oraz ze starych fotografii i kronik filmowych. Wystawa ma na celu przybliżenie obrazu tego okresu poprzez dzieła sztuki.

Zwiedzający obejrzą obrazy Jacka Malczewskiego, Zofii Stryjeńskiej, Tadeusza Makowskiego, Witolda Wojtkiewicza i innych artystów zamieszkałych na ziemiach polskich i poza nimi, powstałe tuż przed odzyskaniem niepodległości. W ich dziełach ukazana została walka o niepodległość Polski, jej główni aktorzy, uwiecznieni na obrazach i w portretach Wojciecha Kossaka, Stanisława Fabjańskiego, Władysława Wankie, Leopolda Gottlieba, Leona Wyczółkowskiego, a także udział polskich artystów w działaniach wojennych i oddany przez nich obraz wojny i walki o niepodległość.

Osobna część wystawy poświęcona została wojnie polsko-bolszewickiej i jej obrazowi w sztuce i grafice propagandowej. Silnie zarysowane zostały wątki legionowe, postać J. Piłsudskiego, a także motywy batalistyczne oraz powstanie Sejmu w 1919 roku. Przedstawionym kilkuset obrazom, rzeźbom, grafikom towarzyszą wybrane fotografie i prezentacje multimedialne.

Oprócz wątków niepodległościowych i patriotycznych na wystawie zaprezentowane zostały nowe, dynamicznie rozwijające się tendencje artystyczne, które kształtowały nowoczesne oblicze odrodzonej Rzeczypospolitej.

Ponadto na wystawie znajdą się również prace artystów współczesnych, stanowiące rodzaj interwencji w zespoły dzieł dawniejszych – fragmenty Wesela Andrzeja Wajdy, rejestracja spektaklu Tadeusza Kantora Wielopole, Wielopole oraz realizacje Piotra Uklańskiego i Przemka Trusta Truścińskiego.