Wicepremier Gliński, który objął wydarzenie honorowym patronatem, podkreślił, że II wojna światowa była prawdopodobnie największym politycznym i militarnym kataklizmem w dziejach naszego kontynentu:

Tylko w Europie straciło życie ponad 40 milionów ludzi, którzy ginęli nie tylko na frontach, ale i wskutek Holokaustu, innych ludobójczych działań III Rzeszy i Związku Sowieckiego oraz jako ofiary alianckich działań odwetowych. Zrujnowane wsie i miasta – w tym Warszawa, zniszczona infrastruktura przemysłowa i transportowa, głód i choroby – to tylko niektóre skutki tej straszliwej wojny.

Minister kultury podkreślił, że kapitulacja Niemiec i zakończenie działań zbrojnych nie unieważniło wszystkich skutków konfliktu, a podział Europy po wojnie stworzył nowe problemy. Państwa Europy Zachodniej mogły cieszyć się odnowieniem wolnego życia politycznego i odbudowywać gospodarkę korzystając m.in. ze środków amerykańskiego Planu Marshalla, ale w Europie Środkowej i Wschodniej zostały zaprowadzone nowe totalitarne porządki:

Państwa Bałtyckie utraciły niepodległość, a Polska i kraje położone na południe od niej zostały podporządkowane Związkowi Sowieckiemu. Prasa, rządy, a nawet gospodarka zostały poddane totalitarnej komunistycznej władzy i jej zbrodniczej ideologii. W Polsce do więzień, do cel śmierci lub na emigrację trafili przywódcy podziemia i żołnierze Armii Krajowej, którzy przez wiele lat z narażeniem życia walczyli o wolność z nazistowskimi Niemcami. Czy więc było to wyzwolenie, czy – jak sądzę – nowa okupacja?

Wicepremier podziękował organizatorom za przygotowanie konferencji, a wybitnym historykom - za przyjęcie zaproszenia do dyskusji. Podkreślił, że zorganizowanie debaty w Internecie jest ciekawym precedensem i jednocześnie szansą na dotarcie do szerszego kręgu zainteresowanych, również do osób mieszkających w odległych częściach Europy i świata.

Zakres tematyczny konferencji

Konferencja, zorganizowana z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przez Muzeum Historii Polski we współpracy z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Europejską Siecią Pamięć i Solidarność oraz Muzeum II Wojny Światowej, została podzielona na trzy panele. Każdy z nich odnosi się do jednej ze stref, w której skutki II wojny światowej wciąż nie zostały przezwyciężone: pierwszy panel – poświęcony pamięci o konflikcie: kultywowaniu, zapominaniu, a w końcu – politycznym wykorzystaniu, drugi – podejmujący problemy prawne wynikające z II wojny światowej, takie jak kwalifikacja poszczególnych zbrodni jako ludobójstwa, wzajemnego uznawania granic czy zasadności odszkodowań, oraz trzeci – poświęcony dyskusji o tym, w jakim stopniu wejście Armii Czerwonej było dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej wyzwoleniem, a w jakim nową okupacją, oraz czy upadek komunizmu wpłynął na badania nad II wojną światową.

Uczestnicy konferencji

Do udziału w konferencji zaproszeni zostali naukowcy i badacze z Wielkiej Brytanii, Rosji, Litwy, Ukrainy, Niemiec, Czech i Polski: dr Łukasz Adamski, dr Łukasz Kamiński, prof. Heorhij Kasianow, prof. Stephan Lehnstaedt, prof. Peter Oliver Loew, prof. Alvydas Nikžentaitis, prof. Andrzej Nowak, prof. Jan Rydel, Mark Sołonin, dr Oldřich Tůma i Jonathan Walker. Moderowanie poszczególnymi panelami powierzono: dr. Sławomirowi Dębskiemu z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, Rafałowi Rogulskiemu- dyrektorowi Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność oraz Robertowi Kostro – dyrektorowi Muzeum Historii Polski.

PROGRAM KONFERENCJI Z BIOGRAMAMI PRELEGENTÓW

Wideokonferencja – dostępna dla każdego Ze względu na sytuację epidemiologiczną wydarzenie zorganizowano w formie wideokonferencji, dostępnej na profilach organizatora – Muzeum Historii Polski na Facebooku oraz na kanale YouTube i dającej możliwość zadawania pytań ekspertom przez zalogowanych słuchaczy. 50-minutowy program z dyskusją części uczestników konferencji, wzbogaconą materiałami filmowymi, pokaże TVP Historia.