Generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin zwróciła uwagę na fakt, że sprawa zabytkowej piekarni Reicherta na warszawskim Grochowie i skali planowanych tam prac wyburzeniowo-budowlanych budzi bardzo wiele emocji, ale również wątpliwości natury formalnoprawnej.

Jest to niestety smutny przykład, jak traktowana bywa przestrzeń miejska nie tylko w stolicy, ale całej Polsce. Tendencja do bezwzględnego zastępowania „starego” nowym, wszechobecna „betonoza” i brak dbałości o estetykę przestrzeni miejskiej z uwzględnieniem kontekstów historycznych to niebezpieczne zjawisko, które zagraża naszemu dziedzictwu – podkreśliła wiceminister. 

Wiceminister Gawin wskazała, że podstawą decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji konserwatorskiej z 17 grudnia 2019 r., pozwalającej na rozbudowę, nadbudowę i przebudowę obiektu przy ul. Grochowskiej 224 w Warszawie, było prawidłowe ustalenie zakresu ochrony konserwatorskiej.

Oprócz elewacji frontowych budynku, wpisanych do rejestru w 2017 r., obiekt ten chroniony jest również zapisami przewidzianymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rejonu Ronda Wiatraczna - część I, gdzie ustalono ochronę wpisanego do ewidencji zabytków zespołu dawnej piekarni przy ul. Grochowskiej 224. Zatem w tym przypadku mamy do czynienia ze zbiegiem dwóch form ochrony przewidzianych w art. 7 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – podkreśliła Magdalena Gawin. 

Zakres ochrony konserwatorskiej

Elewacje frontowe budynku piekarni Teodora Reicherta znajdujące się od strony ul. Grochowskiej i ul. Wiatracznej wraz z bramą i fragmentem ogrodzenia zostały wpisane do rejestru zabytków decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 6 lutego 2017 r. Niezależnie od objęcia ochroną konserwatorską elewacji frontowych budynku przy  ul. Grochowskiej 224, poprzez wpis do rejestru zabytków, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rejonu Ronda Wiatraczna – część I, w zakresie określonych w niej zasad ochrony zbytków, ustalono ochronę wpisanego do ewidencji zabytków zespołu dawnej piekarni przy ul. Grochowskiej 224, położonego na rogu ul. Grochowskiej i Wiatracznej.

Ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jest jedną z form ochrony określoną w przepisie art. 7 ust. 4 ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która jest odrębna od ochrony w formie wpisu do rejestru zabytków (art. 7 ust. 1 ww. ustawy). Zgodnie z § 19 ust. 8 pkt 3 lit. c ww. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ochronie podlega wpisany do ewidencji zabytków zespół dawnej piekarni przy ul. Grochowskiej 224 na rogu z ul. Wiatraczną według § 9 ust. 15, który stanowi, że ustala się ochronę zabytkowego zespołu dawnej piekarni przy ul. Grochowskiej 224 na rogu z ul. Wiatraczną. Zatem w tym przypadku mamy do czynienia ze zbiegiem dwóch form ochrony  przewidzianych w art. 7 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tj. wpisania części obiektu do rejestru zabytków oraz objęcia całości zespołu dawnej piekarni ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który jest aktem prawa miejscowego.

W wyniku przeprowadzonego przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 17 grudnia 2019 r. wątpliwości budzi także legalność pozwolenia na budowę tej inwestycji, którego udzielił Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy. Pozwolenie na budowę wydane przez organ administracji architektoniczno-budowlanej musi także być zgodne z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co wynika wprost z przepisu z art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. a Prawa Budowlanego.

W związku z tym wiceminister Magdalena Gawin, Generalny Konserwator Zabytków, skierowała pismo do Wojewody Mazowieckiego o zbadanie legalności decyzji Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy nr 254/20 z 11 września 2020 r.