Minister kultury przypomniał, że decyzje, które przesądzały o skutkach II wojny światowej zapadły w Teheranie kilka miesięcy wcześniej, ale polscy żołnierze nie patrzyli na rachuby polityczne, tylko do końca wypełniali swoje zobowiązania wobec ojczyzny.

- Tamten czas, 75 lat temu, był ciężkim czasem próby, z której Polska wyszła zwycięsko, chociaż II wojnę światową przegrała – podkreślił minister.

Wicepremier Piotr Gliński wymienił poległych, którzy spoczywają na cmentarzach w Monte Cassino, Bolonii, na cmentarzach na całym świecie, na szlaku drugiego korpusu - w Uzbekistanie, Iranie, Kenii i wszędzie, gdzie żołnierze i cywilni uchodźcy Armii Andersa znaleźli się w czasie II wojny światowej.

- Współcześnie opiekujemy się tymi cmentarzami, opiekujemy się tą pamięcią. Naszym obowiązkiem jest pamiętać, to powinniśmy i to robimy, także dla przyszłych pokoleń. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do zorganizowania tej wystawy. Ekspozycja jest realizacją testamentu zapisanego na murze cmentarza Monte Casino: „Przechodniu powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie" – powiedział minister kultury Piotr Gliński.

O bitwie o Monte Cassino

Blisko pięciomiesięczna bitwa o Monte Cassino była punktem kulminacyjnym starć na froncie włoskim. W 1944 r. armia aliancka stoczyła z niemieckim Wehrmachtem cztery walki w rejonie klasztoru we włoskim masywie. Tak długo, jak Niemcy utrzymywali swoje pozycje, mogli blokować najdogodniejsze połączenia drogowe i kolejowe południowych Włoch z Rzymem. Przez kilka miesięcy wojska generałów Heinricha von Vietinghoffa i Fridolina von Sengera bez trudu odpierały atak żołnierzy amerykańskich, nowozelandzkich, brytyjskich i indyjskich, dzięki uwarunkowaniom terenu, w którym nie można było wykorzystać sił pancernych. Przygotowując się do kolejnej ofensywy, alianckie dowództwo powierzyło przełamanie umocnień Linii Gustawa brytyjskiej 8. Armii, w skład której wchodził 2. Korpus Polski gen. Władysława Andersa. Najtrudniejsze zadanie - zdobycie masywu Monte Cassino - przypadło Polakom. 18 maja 1944 r., w południe, na ruinach benedyktyńskiego opactwa plutonowy Emil Czech odegrał hejnał mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy.

O wystawie

Wystawa, zorganizowana z okazji 75. rocznicy walk pod Monte Cassino, przedstawia bitwę w kontekście historycznym i udział w niej 2. Korpusu Polskiego. Poznamy losy polskich żołnierzy i splot wydarzeń, które doprowadziły ich pod włoski masyw, od powstania Armii Polskiej w ZSRS poprzez walki w Afryce aż po starcia na froncie włoskim.

Ekspozycja przybliża dokładny przebieg jednej z najdłuższych i najkrwawszych bitew II wojny światowej. Prezentowane fotografie, powstałe podczas walk i po ich zakończeniu, ilustrują trud zaciętych zmagań aliantów na froncie włoskim. Wystawa obrazuje również losy zabytków z klasztoru na Monte Cassino oraz upamiętnienie polskich żołnierzy na wojskowym cmentarzu we włoskim masywie.

Zdjęcia pochodzą m.in. z Instytutu i Muzeum im. Władysława Sikorskiego w Londynie, Imperial War Museum, Militärhistorisches Museum der Bundeswehr w Dreźnie, Biblioteki Narodowej Nowej Zelandii, archiwów Miasta Cassino, archiwów francuskiego Ministerstwa Obrony, Centralnej Biblioteki Wojskowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz ze zbiorów prywatnych.